Beste ...,
Vandaag is de dag van het Griekse referendum.
Een referendum dat beslissend is over de
toekomst van Griekenland. Hoewel de regerin
g in Athene anders wil doen geloven, gaat het over
de vraag over Griekenland in de eurozone blijft of niet.
Hoewel we nu weten dat Griekenland nooit vo
ldeed aan de toetredingscriteria tot de eurozone,
zal een vertrek voor de gewone Gr
ieken dramatische gevolgen hebben.
Veel sociaal-democraten kijken met verbijstering
en verwarring naar de ontstane situatie. Hoe is
dit zover gekomen? Veel mensen
vinden het moeilijk uit alle
mediaberichten nog een helder
beeld te krijgen. Waar ligt nu de oorzaak van
de problemen en hoe kunnen die worden opgelost?
Om de situatie in Griekenland te begrijpen moeten we
terug in de tijd. In ieder geval tot de start
van de euro. Om de euro te mogen invoeren moes
t voldaan worden aan een aantal criteria. Bij
Italië en België was er al discu
ssie geweest. Immers, zij volded
en niet aan het schuldcriterium.
Toen in 2000 moest worden besloten over Griekenland was er nog meer twijfel. Nederland was
tot het laatst toe kritisch, samen met de ECB.
Uiteindelijk heeft Griekenland maar een jaar onder
de tekortnorm van -3% gezeten! Precies in het jaar
van toetreding tot de eur
o. Achteraf weten we
dat de statistieken volstrekt onbet
rouwbaar waren. Toen die waarheid in 2009 door de sociaal-
democraat Papandreou werd blootgelegd, bleek
het tekort in werkelijkheid -15,2%.
De toetreding tot de euro heeft voor Grie
kenland tot een immense
zeepbel geleid. Goedkope
kredieten jaagden de welvaart op, zonder dat de ec
onomie werkelijk structureel sterker werd. En
overal ontstonden schulden. Een paar cijfers:
In de periode 2005-2009 liepen de publieke
uitgaven op van 45 naar 59% van het Brut
o Binnenlands product
(BBP). Tussen 2004 en 2010
verdubbelde de externe overheidsschuld. Ook
de bestedingen van huishoudens steeg in die
periode met 40%. Voor het overgrote deel op krediet.
Deze luchtbel is inmiddels leeg gelopen. De
welvaart is weer met 25% gekrompen. Sommigen
zeggen als gevolg van het Europese st
eunprogramma. Echter, zonder Europees
steunprogramma was de instorting van de economie nog veel sneller en verder gegaan.
Jaren van wanbeleid heeft Griekenland met enorme
problemen achtergelaten. Vrijwel alle
kredieten zijn geleidelijk overgenomen door in
ternationale instellingen waarbij het Europese
noodfonds de grootste crediteur is. Eind 2012,
ik was net minister, hebben we besloten de
looptijden van deze leningen te verlengen tot gemi
ddeld 32 jaar en de rente te verlagen tot 1 a
1,5%. Wanneer wordt gezegd dat de Griekse
staatsschuld, hoger da
n 170% van het BBP,
"onhoudbaar" is, wordt slechts gekeken naar dit
hoge percentage. Echter, het gaat erom of
Griekenland in staat is jaarlijks de rente en af
lossingen te betalen. Door die lange looptijden en
lage rente zijn deze jaarlijkse kost
en van de Griekse schulden zeer laag.
De echte vraag is dan ook hoe er weer economis
che groei kan komen in Griekenland. En deze
keer niet op krediet maar door daadwerkelijk
de economie te versterken. Daarop richten de
programma's zich. Gesteund door zeer goedkope leningen wordt van het programmaland
gevraagd de zaak op orde te brengen. In Griek
enland gaat het om ernsti
ge zaken, zoals het
aanpakken van de belastingmoraal, de corruptie
en vriendjespolitiek, de monopolies van
beschermde machtige sectoren. Enkele voorbeelden:
In de afgelopen jaren zijn eindelijk onafhank
elijke mensen benoemd bij belangrijke
overheidsdiensten zoals de belasti
ngdienst. Nu dreigen ze weer te worden ontslagen of worden
vervolgd. Tijdens de onderhandelingen hebben wij er sterk op aangedrongen ook de grote
rederijen eindelijk belasting te laten betalen. De
regering-Tsipras was er niet toe bereid. Wij
hebben voorgesteld in plaats van pensioenbezuini
gingen veel meer te bezuinigen op defensie.
Ondanks het feit dat Griekenland tot de landen me
t de hoogste defensie-uitgaven behoort, bleek
de nieuwe regering hier niet toe bereid.
Premier Tsipras heeft vaak gezegd dat hij zijn ve
rkiezingsbeloften niet
wil breken en dat siert
hem. Maar heel veel van zijn beloften vragen veel
extra geld dat er niet is. En het gevoerde
beleid tot nu toe heeft ertoe geleid dat m
ensen massaal hun geld van de bank haalden en
investeerders werden weggejaagd.
Uiteindelijk liepen de gesprekken vast toen de Grie
kse regering een referendum uitschreef over
een "akkoord" wat nooit was bereikt. Met een negatief advies...
En dat brengt ons bij de toekomst. Het is nu aan
de Griekse bevolking. Maar we moeten eerlijk
zijn. Griekenland komt er alleen boven op
wanneer de diep gewortelde problemen worden
aangepakt. Ik hoop zeer dat er eerlijke politic
i naar voren treden die bereid zijn die
verantwoordelijkheid te nemen. En dat zij de st
eun krijgen van hun bevolking. Ik ben en blijf zeer
gemotiveerd om de Griekse bevolking, die zo
graag onderdeel van de Eurozone wil blijven, te
blijven steunen.
Met vriendelijke groet,
Jeroen Dijsselbloem