De coronacrisis duwde de heup-, cataract- of andere niet-dringende operaties achteraan de Nederlandse agenda. De huidige achterstand wordt geschat op minstens 170.000 operaties. Alex Friedrich, hoofd medische microbiologie bij het Universitair Medisch Centrum in Groningen, stelde daarom in een interview met de krant NRC Handelsblad voor om Nederlanders in Belgische of Duitse ziekenhuizen te opereren.
Het voorstel wordt maar koel onthaald in de Belgische ziekenhuizen. In de staart van de coronacrisis zijn die nog steeds te druk bezet om daarbovenop een Nederlandse influx te verwerken. ‘Het zou een praktische nee zijn’, zegt Marc Noppen van het UZ Brussel. ‘Het ziekenhuis is vol en heeft geen reserve. Tel daar nog eens afgepeigerd personeel bij en je weet dat het moeilijk wordt.’
‘Het ziekenhuis is vol en heeft geen reserve. Tel daar nog eens afgepeigerd personeel bij en je weet dat het moeilijk wordt’
Marc Noppen
Ceo UZ Brussel
Hetzelfde geluid weerklinkt bij het UZ Gent. ‘Praktisch niet eenvoudig. Het is heel druk in alle ziekenhuizen’, zegt woordvoerder Karlien Wouters. Het Ziekenhuisnetwerk Antwerpen is er niet van overtuigd dat er vandaag extra capaciteit is om uitgestelde zorg uit het buitenland in te halen. ‘Heel veel van onze ziekenhuizen geven aan nog lang bezig te zijn om hun uitgestelde zorg in te halen. Opvallend is dat patiënten zelf nog steeds zorg blijven uitstellen.’
Achterstand krimpt
Margot Cloet van Zorgnet Icuro sluit zich aan. ‘De druk is hier zeker nog niet weg, dus grote aantallen Nederlanders opvangen zou geen eenvoudige klus zijn, en is allicht onhaalbaar. De problematiek aan beide kanten van de grens is ongeveer dezelfde, maar daar misschien prangender omdat het land minder bedden intensieve zorg heeft.’ ‘Het voorstel is misschien een financiële noodkreet?’, vragen ze zich in het UZ Gent af.
België lijkt op het eerste gezicht de druk op de ziekenhuizen beter de baas te kunnen. Met een vaccinatiegraad van 71 procent volledig gevaccineerden zijn de Belgen beter beschermd tegen het virus dan de Nederlanders. Zij halen een vaccinatiegraad van 63 procent.
Ons land lijkt bovendien aardig achterstanden te kunnen inhalen. ‘In de zomermaanden, tussen de coronagolven door, heeft België bovendien al achtergestelde zorg ingehaald’, zegt Noppen. Tijdens de eerste golf voerden ziekenhuizen 52 procent van de essentiële zorg uit, bij de tweede steeg dat naar 71 procent, meldt De Tijd.
‘Kunnen ze niet weigeren’
Van een medische exodus is nog geen sprake. ‘Maar als Nederlanders massaal ingaan op Friedrichs voorstel, kunnen Belgische ziekenhuizen hen niet weigeren’, reageert Cloet. ‘Wanneer we met zo’n grote toestroom zouden worden geconfronteerd, zullen beide overheden afspraken moeten maken en een systeem op poten zetten waarbij ziekenhuizen gericht kunnen doorgeven welke patiënten ze kunnen opvangen.’
‘Er geldt vrij verkeer van diensten. Volgens dat principe kan je Nederlanders daarom hier geen gezondheidszorg ontzeggen’, zegt professor Europees recht Peter Van Elsuwege (UGent). Al wijst hij erop dat uitzonderingen op dat principe kunnen. Bijvoorbeeld op grond van de volksgezondheid. Stel dat een toestroom van Nederlandse patiënten onze volksgezondheid belemmert, dan zou ons land een uitzondering kunnen inroepen en de instroom aan Nederlandse patiënten aan banden kunnen leggen. ‘Maar dan zou ons land duidelijk moeten bewijzen dat er een reëel risico is voor de volksgezondheid en dat een deel van de patiënten weigeren daarvoor noodzakelijk en proportioneel is’, zegt Van Elsuwege.