Het geheim van Adyen: controle en eenvoud
In mei 2018 verscheen dit achtergrondartikel in het FD. Nu weer relevant door het nieuws over het vertrek van Arnout Schuijff, het technisch brein achter de betaaldienst.
De oorspronkelijke publicatiedatum van dit artikel is 26 mei 2018.
Het Nederlandse Adyen gaat in juni naar de beurs. Tot grote opwinding bij beleggers, want het betaalbedrijf heeft 'olifanten' als Facebook en eBay als klant. Hoe een ex-bergbeklimmer en een mediaschuwe techneut hun kunstje nóg een keer deden. 'Wij zijn geen vriendenclub.'
Een verdwaalde helm van een stormtrooper uit Star Wars ligt tussen de beeldschermen. Tot voor kort nog het hoofdkwartier van de chique oude bank Theodoor Gilissen is het statige Amsterdamse grachtenpand nu het huis van de nieuwe garde in de financiële wereld.
Dit is betaalbedrijf Adyen: gemiddelde leeftijd 28,5 jaar. Opgericht door Pieter van der Does en Arnout Schuijff.
Van der Does (49) is de strateeg, de ceo. Een graatmagere voormalige bergbeklimmer, meestal gekleed in een simpele spijkerbroek en trui. Rijdt nog steeds op de fiets waarmee hij naar de middelbare school ging maar koketteert er niet mee. Hij zegt dingen als: ‘Wat gebruikelijk is, is nog geen reden om het te doen.’
Die overtuiging is tegelijkertijd ook een van de belangrijkste elementen van de cultuur van betaalbedrijf Adyen: laat je niet afleiden van de missie door wat anderen vinden, doen of zeggen. Of zoals Adyen-aandeelhouder Aaron Goldman van het Amerikaanse investeringsfonds General Atlantic zegt: ‘Pieter is een van de meest gefocuste ceo’s die ik ooit heb ontmoet. Als hij langs een emmer geld loopt en het staat niet op zijn to do-list om hem op te pakken, dan laat Pieter hem staan.’
Schuijff (50) is het technisch brein van Adyen. Een vriendelijk ogende, wat gezette vijftiger in het onopvallende uniform van de techneut: gympen, spijkerbroek en bruingroen geblokt overhemd met korte mouwen. Op de foto gaat hij liever niet; hij is gesteld op zijn privacy.
Adyen kondigde deze week een beursgang in Amsterdam aan, maar verwacht geen grote verhalen van de twee dat dit de kroon op hun werk is. Of dat de miljardenwaardering iets zegt over hun prestaties. Van der Does: ‘In de flagship store van Nike in New York staan met een Adyen-terminal in mijn handen betekent voor mij meer. Dan denk ik: wauw, hoe is dat pad gelopen? Van een Ikea-bureau naar dit?’
Een van de antwoorden is: snel.
Facebook en eBay als klant
De laatste paar jaar gebruiken steeds meer bedrijven Adyen om de onlinebetalingen van hun klanten af te handelen, van Facebook tot eBay. Het Nederlandse bedrijf is een van de weinige partijen die webwinkels wereldwijd met een platform kan koppelen aan banken en creditcardmaatschappijen. Wie iets online koopt, heeft grote kans dat de naam Adyen op het rekeningafschrift staat. Het afgelopen jaar ging er €108 mrd aan betalingen via het platform.
Adyen doet aan wat in de sector ‘elephant hunting’ genoemd wordt. Het bedrijf focust op de allergrootste klanten. Het zijn partijen waar een procent extra omzet door betere data, fraudedetectie of analyse een groot verschil maakt.
De voorloper
Maar dat Ikea-bureau dus. Dat stond eind jaren negentig in het troosteloze winkelcentrum Bisonspoor in Maarssen. Hier begon Arnout Schuijff, de techneut, met zijn broer Joost, de ceo, en diens toenmalige zwager Robert Weaver met de voorloper van Adyen: Bibit.
De broers Schuijff hadden al een klein consultancybedrijf, maar besloten dat het anders moest. Als consultant schrijf je uren, en tijd is dan een beperkende factor om te groeien. ‘We zochten naar een manier waarbij de inkomsten niet meer direct gerelateerd waren aan het aantal uren dat je erin stopt’, zegt Schuijff. ‘Toen is het idee ontstaan om iets te gaan doen met transactieprocessing.’
Het waren de begindagen van de e-commerce. Arnout, de man van het idee, de man van de oplossing van een probleem voordat mensen doorhebben dat er überhaupt een probleem ís, had meteen door dat betalen via internet groot ging worden.
Low tech
Bibit begon 'low tech', want een groot deel van het proces werd aanvankelijk handmatig door mensen ingetikt. Maar het kleine onderdeel dat onlinebetalingen mogelijk maakte, werd een succes. Van der Does kwam er een jaar later bij en vanaf dat moment ging het snel. Bibit overleefde de internetbubbel en werd in 2004 voor €100 mln verkocht aan de concurrent Worldpay van de Britse bank RBS.
Onderdeel van deal was een concurrentiebeding van twee jaar. De oprichters mochten dus twee jaar geen nieuw betaalbedrijf starten. Van der Does ging nog wel mee naar RBS, maar had er na twee jaar meer dan genoeg van. Hij was toen nog steeds bezig met de integratie van Bibit in Worldpay. ‘Intussen lag de innovatie stil.’
Na twee jaar staken de mensen van de begindagen van Bibit de koppen bij elkaar om iets nieuws te beginnen. Er werd gekeken naar cybersecurity, er werd zelfs een bod uitgebracht op een bedrijf. Maar uiteindelijk trok toch weer het betalingsverkeer. Ze kenden het, wisten dat de concurrentie innovatie niet boven aan het prioriteitenlijstje had staan en zagen mogelijkheden om iets te maken dat er nog niet was.
Uit de vriendengroep van Van der Does kwam de naam Adyen, wat ‘nogmaals’ betekent in de Surinaamse taal Sranan. Nogmaals een betaalbedrijf dus.
Maar dan wel op een aantal punten helemaal anders.
Eenvoud als norm
Een belangrijk verschil is de structuur van het platform. Eenvoud is de norm. Er worden alleen onderdelen aan het computersysteem toegevoegd als ze naadloos aansluiten. Het is een les uit de Bibit-tijd. ‘Dat was een briljante case’, zegt Van der Does. ‘We hadden toen een top-10-klant in Amerika met een eigen protocol waarmee ons systeem moest communiceren. Ze hadden ons in hun oplossing gedwongen. Elke keer liepen we daar weer tegen aan als we met updates kwamen: loopt dat deel wel goed mee?’
Eenvoud betekent geen maatwerk meer voor klanten. Of het nu om een keten restaurants in Brazilië gaat of Facebook, iedereen krijgt bij Adyen hetzelfde voorgeschoteld.
Omwille van de eenvoud doet Adyenook geen overnames. Systemen integreren duurt eindeloos. Die les was geleerd bij Worldpay. Alles om een wirwar aan computersystemen te voorkomen. Anders bereik je onherroepelijk een grens in de groei: het punt waarop aanpassingen aan het systeem meer kosten dan ze opleveren.