Lage beurskoers maakt Philips kwetsbaar voor overnamebod
Topman Frans van Houten liet onlangs een stilte vallen toen hem werd gevraagd of de sterk gedaalde beurskoers van Philips zijn bedrijf kwetsbaar maakt. Het was alsof hij zich moest inhouden om in het gesprek met een groep journalisten niet te zeggen dat de daling buiten proportie is. Dat de afstraffing op de beurs niet in verhouding staat tot de schade die Philips oploopt door de problemen met zijn apparaten tegen slaapapneu.
Maar na een seconde of vijf zwijgen, gaf Van Houten het antwoord dat viel te verwachten. 'We moeten focussen op het oplossen van deze kwestie, zo snel als we kunnen. Mijn overtuiging is dat we dit zullen doorstaan.' En daarna toch ook de erkenning dat 'er natuurlijk kwetsbaarheid kan zijn als je aandelenkoers laag is.'
Koersverlies van 39,7%
Feit is dat de beurskoers van Philips hard is gedaald sinds het bedrijf in april bekendmaakte dat het geluiddempende schuim van zijn apparaten tegen slaapapneu niet voldoet en mogelijk zelfs kanker kan veroorzaken. Miljoenen patiënten zijn getroffen. Beleggers vrezen schadeclaims van miljarden euro's, waardoor de koers inmiddels is gedaald van een hoogtepunt van €50,80 begin april tot €30,57 begin december, een verlies van 39,7%. Ten opzichte van de gestegen AEX-index is het verlies nog een stuk groter.
De koers van het Philips-aandeel leek zich in oktober nog even te herstellen, maar belandde na het tweede weekeinde van november in een vrije val. Dat houdt verband met de publicatie van een rapport van de Amerikaanse medische toezichthouder, de FDA, op vrijdag 9 november. Daaruit blijkt dat het verantwoordelijke dochterbedrijf van Philips steken heeft laten vallen.
Opkoopfondsen
Een overnamebod door een belangrijke rivaal, zoals Akzo Nobel in 2017 overkwam, lijkt onwaarschijnlijk. De twee grote tegenstrevers van Philips zijn Siemens Healthineers en General Electric (GE), en beide bedrijven hebben al een groot marktaandeel in ziekenhuisapparatuur. Daardoor zou een overnamebod op Philips op grote bezwaren stuiten bij de mededingingsautoriteiten en zorgen dat er onderdelen af moeten.
De Philips-top tijdens een vergadering van aandeelhouders. Helemaal links zit jurist Marnix van Ginneken. Derde van links staat ceo Frans van Houten.
De Philips-top tijdens een vergadering van aandeelhouders. Helemaal links zit jurist Marnix van Ginneken. Derde van links staat ceo Frans van Houten. Foto: Frank van Beek/ANP
Daarmee is het gevaar voor Philips niet geweken. Er zijn genoeg kapitaalkrachtige opkoopfondsen of andere private-equitypartijen die een bod kunnen neerleggen dat aantrekkelijk is voor veel aandeelhouders.
Of zou alle onzekerheid rond schadeclaims mogelijke opkopers juist afschrikken? De meningen zijn verdeeld. 'Philips staat niet hoog op mijn lijst van bedrijven die risico lopen. Die potentiële claims werken als een soort poisonpill, een beschermlaag', zegt een zakenbankier. Een gelouterde fusie- en overname-advocaat voegt toe: 'Er valt niets op te knippen en ook geen zak met geld te halen.'
'Schadeclaims zijn in te prijzen'
Andere experts wijzen erop dat Philips meer dan €15 mrd aan beurswaarde is kwijtgeraakt. Daardoor zou er voldoende ruimte zijn om bovenop een overnamebod ook nog een miljardenpost voor schadeloosstellingen in te calculeren. 'Het is in te prijzen', zegt een expert. Een advocaat van een ander Zuidas-kantoor zegt: 'Er hoeft maar iemand zijn neus tonen en de meute komt in beweging. Activisten melden zich dan en het spel is op de wagen.'
Een opkoopfonds zal Philips proberen in stukken te verkopen, in de verwachting dat de delen meer waard zijn dan het geheel. De ogen zullen in dat geval het eerst gericht zijn op de divisie Personal Health, waaronder de elektrische tandenborstels en de scheerapparaten vallen. Het is een divisie die minder goed bij Philips past, nu het bedrijf zich de afgelopen tien jaar is gaan toeleggen op hoogwaardige gezondheidstechnologie.
Scheerapparaten zijn lucratief
Verkoop van Personal Health kan lucratief zijn. De divisie was in het derde kwartaal goed voor een omzet van €803 mln, ruim 19% van het totaal. Tandenborstels en scheerapparaten zijn buitengewoon aantrekkelijke handel. Met een winstmarge van 15,9% is Personal Health de meest winstgevende divisie van Philips. Ook delen van de andere divisie zouden volgens financiële experts een goede prijs kunnen opbrengen. 'De multiples voor healthcare zijn hoog', aldus een van hen.
Philips zal zich echter niet zomaar gewonnen geven. De ervaring bij onder meer Akzo Nobel en Ahold leert dat een stoere president-commissaris en een geslepen topjurist ongewenste avances kunnen afweren. Philips heeft met Feike Sijbesma weliswaar een dit jaar pas aangetreden president-commissaris, maar hij heeft eerder als ceo bij DSM een agressieve activistische partij als Third Point onschadelijk gemaakt, en wist aandeelhouders dicht bij de borst te houden.
Beschermingsstichting
Met Marnix van Ginneken heeft Philips een topjurist in zijn bestuur die, net als Peter Wakkie destijds bij Ahold en Sven Dumoulin bij Akzo Nobel, de fijne kneepjes van het juridische spel beheerst om belagers buiten de deur te houden. Als de nood onverhoopt aan de man komt, kan de kasteelbrug nog worden opgehaald door een beschermingsstichting met in het bestuur, jawel, Peter Wakkie.
En dan is er nog de topman zelf, als vierde musketier. Bij zijn start ruim tien jaar geleden wist Frans van Houten dat het conglomeraat Philips in de belangstelling stond van activistische beleggers zoals Jana Partners. Zijn antwoord was toen: betrouwbaar worden in het leveren van elk jaar betere resultaten en vervolgens alle fiches op de groei van de gezondheidsdivisie zetten. Het leverde Philips een hoge beurskoers op, de speculaties verdwenen. Tot de slaapapneu-affaire.