Den Haag - Het lijkt erop dat de meer traditionele bouwbedrijven het voortouw nemen in het weer op gang brengen van projectontwikkeling. Natuurlijk om hun eigen bouwproductie aan te jagen, maar kunnen zij ook radicale veranderingen faciliteren?
De laatste decennia is vastgoed vooral een financieel-technisch product geworden, dat te ver van de eindgebruiker af is komen te staan. Monofunctionele, aanbodgerichte ontwikkelingen en technisch gebouwbeheer zijn kenmerkend voor het gerealiseerde vastgoed. Terwijl de consument steeds kritischer wordt en juist behoefte heeft aan slimme, gastvrije en vooral leuke multifunctionele ontmoetingsplekken.
Het is lastig hiervoor snel nieuwe producten te ontwikkelen. Vastgoed is immers een trage discipline. Om projecten van enige schaal te realiseren, ben je gemiddeld zeven jaar bezig. Risicomijdende beleggers geven bovendien de voorkeur aan bewezen, vaak verouderde concepten en technieken. Bovendien zijn vastgoedprojecten vaak gebaseerd op marktinformatie uit het verleden.
Vooruit kijken
Terwijl door technologische ontwikkelingen het gedrag van mensen juist exponentieel snel verandert. Zo zette de introductie van de smartphone en mobiel internet zetten in korte tijd de kantoorwereld op z’n kop. En onlinewinkels zoals Amazon en diensten zoals Airbnb schudden de retail-, woning- en hotelmarkt tijd flink op. Juist in de conservatieve vastgoedsector is het dus belangrijk om vooruit te kunnen kijken, oog te hebben voor innovatieve, baanbrekende ontwikkelingen en trends en daarop te kunnen anticiperen.
De laatste jaren moesten veel creatieve projectontwikkelaars, zoals TCN en MAB, het speelveld verlaten. Grote bouwbedrijven, zoals BAM, Heijmans en VolkerWessels nemen nu het heft in eigen handen en ontwikkelen steeds meer projecten zelf om hun bouwproductie voor de toekomst zeker te stellen. Met hun kennis, ervaring, kapitaal en een langetermijnvisie is dat logisch en het is natuurlijk goed dat deze bouwers blijven investeren en nieuwe wegen inslaan. Maar hebben zij ook voldoende competenties, creativiteit en innovatiekracht in huis om bovengenoemde radicale veranderingen te faciliteren, door met nieuwe servicegerichte diensten en verfrissende stedelijke ontmoetingsplekken te komen?
Hybride samenwerkingsvormen
Ik denk het niet. Ontwikkelende bouwers willen uiteindelijk alleen maar geld verdienen met bouwen en hebben last van diep gewortelde technocratische bedrijfsculturen, die maar moeilijk te veranderen zijn. Om echte vernieuwing tot stand te brengen, zullen meer hybride en open samenwerkingsvormen moeten worden opgezet tussen ontwikkelende bouwbedrijven, kleinschaliger creatieve en lokale ontwikkelaars, ondernemende architecten en designers. Maar juist ook bedrijven uit andere sectoren zoals internet, mode, kunst, marktonderzoek, trends en marketing moeten erbij worden betrokken om voor de consument van nu en de toekomst goede plekken te kunnen maken.
Net als in andere industrieën zal in het vastgoed een nieuwe generatie startups moeten zorgen voor baanbrekende ideeën, en voor de noodzakelijke cultuurverandering. Deze is hard nodig om de vastgoedsector klaar te stomen voor het creëren van enerverende en interactieve ontmoetingsplekken, in plaats van de vele traditionele gebouwen zoals wij deze kennen uit de analoge tijd.