‘Als er hier één staatsbedrijf is, is het PostNL wel’
In mei van dit jaar komt aan een twee jaar durende vrijage tussen Bpost en PostNL abrupt een einde. Na een onverwacht lek laait de liefde in november weer in volle hevigheid op: Bpost doet opnieuw een bod op branchegenoot PostNL. De Belgen rekenen echter buiten de Nederlandse politiek. Die eist in alle openbaarheid een hoofdrol voor zich op. Deel twee van een reconstructie van een tragedie.
Dinsdag, 1 november. De kop doet de Belgische vicepremier Alexander De Croo verbleken: ‘Bpost bereidt nieuw bod op PostNL voor.’ Het Belgische postbedrijf waagt opnieuw een poging om zijn branchegenoot over te nemen, blijkt uit een vertrouwelijk document dat door een pr-bureau per vergissing naar Het Financieele Dagblad is verzonden. De operatie, die in alle stilte wordt voorbereid, ligt op straat.
De volgende ochtend, klokslag half acht, gaat de persverklaring de deur uit: ‘Bpost bevestigt onderzoek naar een mogelijke vriendelijke toenadering tot PostNL.' Op de Brusselse beurs beweegt het aandeel amper. PostNL, dat op de dag van het lek nog 11,4% hoger sloot, duikt bij de opening op woensdag meer dan 5,2% lager tot €4,9. ‘We hebben kennisgenomen van het persbericht van Bpost en bevestigen dat we niet in gesprek zijn’, is de lauwe reactie van de Nederlanders.
Discreet
Dirk Tirez, hoofdjurist en algemeen secretaris bij het Belgische postbedrijf, kan zich wel voor de kop slaan. De jurist heeft de zomerperiode gebruikt om opnieuw discreet contact te leggen met PostNL. Hij praat met zijn evenknie bij het Nederlandse postbedrijf, Reinhart Schaap, tijdens een diner in een chique Delfts restaurant. Ook Koen Beeckmans, financieel directeur bij Bpost, maakt een lunchafspraak met zijn collega Jan Bos bij PostNL. Zeer aangename en vriendelijke gesprekken met als doel een soort ‘post mortem’ te maken van de fusiedeal die in het voorjaar abrupt afketste.
Tirez is ervan overtuigd dat over die conversaties keurig verslag is uitgebracht bij Herna Verhagen, de topvrouw van PostNL, en dat elk woord er is gewikt en gewogen. Maar naast PostNL gaat hij ook op bezoek bij de Nederlandse waakhond Autoriteit Consument & Markt (ACM). Op 1 september heeft hij een merkwaardig overleg met Johan Keetelaar, directeur bij ACM. ‘We hadden u al eerder verwacht’, zegt hij als de Belg in Den Haag aankomt. De functionaris is een en al oor om te weten hoe Bpost in het verhaal zit.
Op gespannen voet
Het is een vrijblijvende kennismaking, maar Tirez proeft eruit dat de visie van de toezichthouder en die van Henk Kamp, minister van Economische Zaken, op gespannen voet staan met elkaar. Dat gevoel volgde uit de plotselinge stap die Kamp op 8 juni had gezet: hij kwam toen met een ‘concept beleidsregel’ die er cru gezegd op neer kwam dat ACM coulanter moest zijn voor PostNL. Tirez vermoedde dat die maatregel was genomen om de beurskoers van PostNL hoog te houden, zodat het postbedrijf een minder gemakkelijke prooi zou worden van een overname.
‘Alsof het bij minister Kamp is ingefluisterd door Herna Verhagen.’
‘Als toezichthouder zijn we onafhankelijk’, zegt Ketelaar hem. ‘Onze opdracht is om de regels te handhaven.’ En dat botst met minister Kamp die niet wil dat PostNL financiële schade zal ondervinden van een ACM-besluit. De VVD-politicus heeft een goede reputatie als minister en dossiervreter. Binnen zijn partij geldt hij als een zwaargewicht. Na dit kabinet keert Kamp niet terug naar de landelijke politiek. Hij wil de boel netjes achterlaten. ‘Ongelukken’ op de postmarkt is het laatste dat hij wil.
Rust in de postmarkt
Op 23 september gaat Tirez ook nog langs bij Economische Zaken in Den Haag. Hij wordt vriendelijk ontvangen door directeur mededinging Petra de Groene. ‘We willen rust in de postmarkt’, geeft ze hem te kennen. ‘Deregulering heeft niet goed uitgepakt in Nederland, we hebben de daling van de volumes onderschat en het idee leeft dat de liberalisering is mislukt. Een overname van PostNL door Bpost dreigt dat gevoel alleen maar te versterken.’
Tirez is amper buiten of hij krijgt al te horen dat de adviseurs van Bpost door hun collega’s bij PostNL zijn gebeld met de mededeling dat ze het niet leuk vinden dat hij op het ministerie van EZ was. Hij moet erom glimlachen. Het lijkt wel alsof heel Den Haag prompt op de hoogte was van wat hij daar kwam uitspoken.
Die informele gesprekken doen Bpost inzien dat er niet genoeg aan stakeholdermanagement was gedaan tijdens de eerste vrijage met PostNL. Dat kon ook niet, omdat er in het voorjaar was afgesproken dat alles onder de radar zou blijven en dat elke partij zijn eigen kant zou afdekken. Nu ligt dat anders. Bpost wil achter de schermen en ver weg van de publieke bühne de Nederlanders opnieuw aan de onderhandelingstafel krijgen.
Hoe? Met een hoger bod, een garantie voor het pensioen van alle PostNL-werknemers en de garantie niets te veranderen aan de uitvoering van de universele postdienst (UPD). Het lek gooit echter roet in het eten. Het plan van de Belgen om niet publiek te gaan en niets te bruuskeren, ligt aan diggelen. De nieuwe toenadering van Bpost start onder een slecht gesternte.
Staatsbezoek
Op vrijdag 4 november ontvangt minister De Croo een sms’je van zijn collega Kamp met de melding: ‘Ik wil je dringend spreken’. De Nederlandse VVD-politicus is in Nieuw-Zeeland, maar blijkt goed op de hoogte van de plannen van Bpost. Zaterdagochtend bellen Kamp en De Croo. De Nederlander is duidelijk: ‘Alexander, je moet dit tegenhouden. Ik bel in opdracht van het management van PostNL. Zeg aan Bpost dat ze dit niet mogen doen, of er dreigt een groot politiek probleem.’