Zoektocht naar schat in Rusland nieuw leven ingeblazen
Mysterie rond roofgoud van Napoleon
Door Pieter Waterdrinker
14 min geleden in BUITENLAND
Moskou - De geschiedenis rondom een vermeende schat van 200 kilo goud die Napoleon in 1812 zou hebben geroofd uit het Kremlin en tijdens zijn dramatisch verlopen terugtocht, op de hielen gezeten door het leger van de tsaar, dumpte in een meer, is weer actueel geworden.
„Ik weet waar de schat is”, meldde onlangs de historicus Vjatjeslav Rizjkov. „Iedereen heeft altijd verkeerd gezocht.” Volgens de Rus bevindt de schat zich niet in het Semlevomeer nabij Smolensk, waar door de eeuwen heen schatgravers hebben gezocht, maar in het 60 kilometer verderop gelegen Bolsjaja Rutavetsjmeer, vlak bij zijn geboorteplaats Roednaja.
Rusland blijft een land van wonderbaarlijke verhalen, legendes en speculaties. Kort nadat de tsarenfamilie in de zomer van 1918 door de bolsjewieken in de Oeral was vermoord, doken er in het Westen meteen figuren op die beweerden een kind te zijn van Nicolaas II en zijn vrouw Alexandra. De bekendste was Anna Anderson, die in 1920 na een mislukte zelfmoordpoging in Berlijn uit het water werd gevist en verklaarde de jongste Romanov-dochter Alexandra te zijn. Haar leugen hield ze meer dan een halve eeuw vol. Toen ze in 1984 overleed, bleek ze na dna-onderzoek de dochter te zijn van een Poolse boer.
Speculaties
Al driekwart eeuw zijn er speculaties over de legendarische Barnstenen Kamer die door de Duitsers in 1945 werd geroofd uit het Catharinapaleis nabij Sint-Peterburg. Volgens sommigen zou hij nu verborgen liggen ergens in de grond van Oost-Pruisen, het huidige Russische Kaliningrad. Anderen beweren dat de schat zich bevond aan boord van de beruchte nazigoudtrein in een ondergronds tunnelstelsel nabij de Poolse stad Walbrzych. Een paar jaar geleden werd de zoektocht ernaar hervat, maar de mythische trein is nog altijd niet gevonden.
"Iedereen zocht altijd verkeerd"
Niet minder mythisch en legendarisch is de jacht op het Russische goud dat Napoleon roofde. Niet alleen uit het Kremlin overigens, maar volgens historicus Alexander Seregin ook nog eens uit kerken en kloosters op honderden andere locaties. „Het goud schraapten ze zelfs van de iconen, daarna smolten ze alles om met een letter ’N’ erin geponst. Walgelijk.” Behalve met robijnen en andere edelstenen ingelegde sieraden bestond de schat ook uit kandelaars, kunstvoorwerpen en een orthodox kruis uit een klokkentoren in het Kremlin, waarmee de Franse keizer Parijs wilde versieren.
Afleidingsmanoeuvre
Philippe Ségur, die behoorde tot Napoleons staf, schreef in zijn memoires over de bijna tweehonderd karren vol goud die bij zijn terugtocht in 1812 deel uitmaakten van La Grande Armée. Volgens Rizjkov, die recentelijk zelf de openbaarheid zocht, besloot Napoleon destijds tot een afleidingsmanoeuvre. „Terwijl hij koers zette naar het Semlevomeer, dirigeerde hij de karren met goud naar het Bolsjaja Rutavetsjmeer en liet daar alles dumpen.”
Harde bewijzen voert de historicus niet aan, maar de kans bestaat dat de zoektocht naar Napoleons schat weer wordt opgepakt, een queeste die al in 1830, vlak nadat de Britse schrijver Walter Scott een boek over Napoleon had gepubliceerd, begon. Ook gedurende jaren van de Sovjet-Unie werd het Semlevomeer onderzocht. Maar ze zaten verkeerd, zegt Rizjkov, die het aan de stok heeft met andere geleerden die beweren dat het goud eerder moet worden gezocht in Wit-Rusland, vlak bij de Berezina, de rivier die de genadeslag betekende voor Napoleons Russische avontuur.