PvdA en GroenLinks willen niet zonder elkaar in kabinet: ‘We hebben onze lessen geleerd’
De Partij van de Arbeid en GroenLinks stappen niet zonder elkaar in een nieuw kabinet. Die belofte doen de leiders van beide partijen, Lodewijk Asscher en Jesse Klaver, ruim vier maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Peter Winterman 05-11-20, 14:57
Het is voor het eerst in jaren dat de linkse partijen elkaar zó innig vasthouden in aanloop naar Tweede Kamerverkiezingen. ,,Wij willen alleen in een kabinet met andere linkse partijen, in ieder geval de PvdA’’, zo liet GroenLinks-leider Klaver donderdag weten. ,,Bij voorkeur samen meedoen. En als dat niet lukt, doe je samen niet mee.’’
Rutte wil door als leider van de VVD en als premier
PvdA-leider Asscher zei afgelopen zondag al, bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van zijn partij, dat hij niet zonder een linkse bondgenoot wil regeren. ,,We hebben onze lessen geleerd, dat waren best wel dure lessen’’, aldus Asscher over de samenwerking in het vorige kabinet met de VVD. Na die regeerperiode werd de PvdA keihard afgestraft en zakte de partij terug van 38 naar 9 zetels in de Kamer.
Peilingen
Dat nóóit weer, is nu de gedachte bij Asscher. Zijn partij staat op 11 tot 15 zetels in de peilingen. GroenLinks zou 13 tot 15 zetels halen, volgens de laatste Peilingwijzer. Alleen de VVD springt er uit, met ruim 40 zetels. Toch wil Asscher ‘het liefst helemaal niet’ met de VVD regeren. ,,Maar als ik nu naar de peilingen kijk, moeten we dat maar afwachten.’’
Kortom: Asscher houdt er rekening mee dat hij opnieuw met Rutte moet onderhandelen. Als dat zo is, zal Klaver ook aanschuiven. Op die manier kan Asscher ‘middelen’ tussen de ietwat linksere Klaver en de rechtse VVD-plannen. Door Klaver te laten meeregeren, kan Asscher bovendien zijn linkse concurrent ‘neutraliseren’: GroenLinks zit niet meer in de oppositie en kan niet klagen over PvdA-beleid.
De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking
Gerrit Voerman, hoogleraar
Ruk naar links
Jesse Klaver lijkt er dit keer op gebrand om mee te regeren. Bij de vorige formatie greep zijn partij net naast een plek in het kabinet: Klaver kwam er tijdens de onderhandelingen niet uit met VVD, CDA en D66. Door in een volgend kabinet wél mee te doen, kan hij het huidige klimaat- en stikstofbeleid een ruk naar links geven.
Dat de twee linkse partijen elkaar nu al het ‘ja-woord’ geven, heeft ook te maken met de ‘crisis op links’, zegt hoogleraar politieke partijen Gerrit Voerman van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,PvdA, GroenLinks en SP doen het in de peilingen niet best. Samen staan zij op minder zetels dan de PvdA in z’n eentje had voorafgaand aan de verkiezingen van 2017. De achterbannen van PvdA en GroenLinks roepen al langere tijd om vergaande samenwerking.’’
Kritiek
Door nu al te melden dat de partijen samen in het kabinet willen, voorkomen ze volgens Voerman een ‘paniekerige indruk’ in het geval ze het pas kort voor de verkiezingen bekend zouden maken. ,,Nu laten ze zien dat het een weloverwogen keuze is.’’
Maar er is ook kritiek. Zo vreest voormalig PvdA-Kamerlid Jan Vos dat de samenwerking gematigde PvdA-kiezers kan afschrikken. ,,De PvdA was een progressieve doorbraakpartij, niet een (conservatieve) linkse partij’’, meldt Vos op Twitter. Hij zegt dat de PvdA zich ‘zonder noodzaak politiek afhankelijk’ maakt.