het zwaard schreef op 8 juli 2024 11:34:
Grote verrassing bij Franse verkiezingen: links front wint, extreemrechts strandt ver van absolute meerderheid.
Het extreemrechtse Rassemblement National van Marine Le Pen dondert van haar roze wolk. Hoe kon dit gebeuren en heeft president Macron op die manier gewonnen? Franstalig politiek journalist en Frankrijkkenner Alain Gerlache legt uit.
Van een monsterscore voor het extreemrechtse Rassemblement National in de eerste ronde, naar een nederlaag in ronde twee: hoe kon dit gebeuren?
Alain Gerlache, politiek journalist en Frankrijkkenner: “Dit had niemand zien aankomen. Het omgekeerde is gebeurd van wat je van een tweede ronde van de parlementsverkiezingen verwacht. Daar zie je meestal een versterking van de tendensen uit de eerste ronde, nu zie je het omgekeerde: RN wint de eerste ronde en verliest ronde twee. Ze moet niet alleen het linkse blok, maar ook het centrumblok van Macron voor laten gaan. Een complete verrassing.”
In welke mate heeft de historisch hoge opkomst voor de nederlaag van de partij van Le Pen gezorgd?
“Ook dat was een complete verrassing. Normaal is de opkomst in ronde twee lager dan in ronde één, ook hier gebeurde precies het omgekeerde. Het lijkt erop dat vooral het linkse blok en het centrumblok van Macron erin geslaagd zijn om massaal kiezers te mobiliseren, meer dan dat Le Pen daarin geslaagd is. Die hoge opkomst van linkse en centrumkiezers heeft RN de overwinning gekost. Dat in combinatie met het zogenaamde cordon sanitaire dat links en rechts afgelopen week beklonken hadden.”
Het cordon sanitaire?
“In heel wat kiesdistricten waren er drie kandidaten in de tweede ronde: één van RN, één van links, één van de centrumpartij van Macron. Alleen wie de grootste wordt in een district, wordt verkozen. Links en het centrum hadden op basis van de uitslag van ronde één afgesproken dat ze in elk kiesdistrict gingen ijken wie het meeste kans had om van RN te winnen. Waar links groter was dan het centrum, trok de centrumkandidaat zich terug en vice versa. En dat plannetje heeft duidelijk gewerkt. Kiezers van links hebben op het centrum gestemd, centrumkiezers hebben op links gestemd. En zo hebben ze RN van de macht gehouden.”
Is dat gezond voor een democratie, stemmen met de wasknijper op de neus? Je stemt niet vóór, maar tegen iemand.
“Dat is hoe het werkt. Je mag niet vergeten dat er een eerste ronde is geweest, en die heeft de einduitslag meebepaald. In Frankrijk zegt men: in de eerste ronde kies je, in de tweede ronde elimineer je.”
Is dit nu een nederlaag of een overwinningsnederlaag voor Le Pen. RN verliest in de tweede ronde, akkoord, maar in vergelijking met de vorige parlementsverkiezingen gaan ze er in aantal zetels wel stevig op vooruit.
“Dit is een absolute nederlaag voor RN. De inzet van de verkiezingen was duidelijk: wil je RN aan de macht of niet? En het Franse volk heeft de partij van Le Pen duidelijk weggestemd. RN stond aan de poort van de macht en blijft met lege handen achter.”
Is dit dan een overwinning voor Macron?
“Dat is de vraag die ik me ook stel. Zijn partij was de grootste in het parlement en is dat nu niet meer. Dus dan zou je zeggen: Macron verliest. De kans is groot dat er nu een premier komt die niet meer tot zijn partij behoort, wat men cohabitation noemt. Het voordeel van deze cohabitation is dat de partij van de premier zelf geen meerderheid heeft in het parlement. Ook dat is ongezien. Frankrijk heeft in zijn geschiedenis nog maar drie cohabitations gekend, en altijd had de partij van de premier een meerderheid in het parlement. Macron verliest dus aan macht als president – want hij verliest zijn premier –, maar de nieuwe premier zal niet zo machtig zijn zonder meerderheid.”
“Maar ik denk dat het besluit toch vooral is dat Macron hier sterk uitkomt. Hij dreigde de president te worden die extreemrechts groot heeft gemaakt. En kijk, hij is erin geslaagd het onvermijdelijke af te wenden. Ik denk niet dat hij dit had durven te voorspellen toen hij de verkiezingen uitriep. In die zin is deze uitslag voor hem een overwinning.”