Groot tekort aan HBO-ers
Topjaar voor baggeraars en scheepsbouwers
De Nederlandse baggeraars, kraanbootbedrijven en scheepsbouwers vormen dit jaar letterlijk en figuurlijk de vlaggenschepen van onze economie. ‘Maar capabele werknemers vinden is een hels karwei.’
Diverse bedrijven bieden nieuwe carrière-mogelijkheden. Zo werkt Heesen Yachts in Oss aan een nieuwe productie-faciliteit voor grote schepen. Scheepsbouwer Damen Shipyard en superjacht-bouwer Oceanco gingen dit jaar ook op zoek naar honderden nieuwe medewerkers. Verder heeft een miljardenorder bij IHC eind deze zomer 1000 nieuwe banen gecreëerd. Ruim de helft van die banen gaan momenteel naar Oost-Europese werknemers, die niet alleen te werk worden gesteld op buitenlandse, maar ook Nederlandse werven.
Van de Nederlanders die wel werkzaam zijn in de scheepsbouw en offshore-industrie, wordt een groot deel bijgeschoold. Bedrijven voelen zich daartoe geroepen, omdat ze anders niet de beschikking hebben over voldoende gekwalificeerd personeel.
Zorgt er eens een branche voor veel werk, dan geeft ‘de Nederlandse werknemer’ niet thuis. Dat beeld ontstaat als je inzoomt op de wereld van scheepbouwers, kraanboten en baggeraars. ‘Die bedrijven bevinden zich in een absolute bloeiperiode’, bevestigt Arie Kraaijeveld voorzitter van Nederland Maritiem Land. ‘Maar er is een groot gebrek aan Nederlands personeel, van laag- tot hoogopgeleiden.’
“Nederland is nummer één bouwer van superjachten ter wereld”
Dit jaar haalden verschillende van deze Nederlandse bedrijven de krantenkoppen. Bedrijven als IHC Merwede, Damen Shipyards, Huisman, Van Oord, Boskalis, Oceanco, Feadship, Heesen Yachts en Rolldock haalden stuk voor stuk meerdere mega-orders binnen. ‘Dat is onder meer te danken aan innovatie’, zegt Kraaijeveld. ’Baggeraars zijn zo slim geweest om hun aanbod uit te breiden met werkzaamheden voor de offshore-industrie, zoals bijvoorbeeld het installeren van windmolens. Daardoor zijn ze multi-inzetbaar voor grote bouwprojecten. En de Nederlandse scheepsbouw, ja, die heeft al jaren een reputatie hoog te houden in de wereld. Die positie weten ze te consolideren en zelfs uit te breiden’, zegt Kraaijeveld. Zo is Nederland op basis van omzet momenteel de nummer één superjachtenbouwer in de wereld.
IHC Merwede
Tekort aan Nederlands personeel
De maritieme wereld moet alle zeilen bijzetten om technisch capabel personeel te vinden. Eerder dit jaar sloeg de topman van IHC Merwede al alarm in het AD , nadat zijn bedrijf een Braziliaanse order van liefst zes schepen ter waarde van ruim een miljard had binnen gesleept.
Damen Shipyards
Van de circa 1000 banen die dit oplevert, gaat meer dan de helft naar buitenlanders. Tegenover Intermediair schetst scheepsbouwconcern Damen Shipyards, goed voor een omzet van bijna twee miljard euro, hetzelfde beeld. ‘Er is de afgelopen jaren een geweldig gat gevallen tussen vraag en aanbod’, zegt hr-directeur Arold de Vries. ‘Daardoor hebben we onze zoektocht naar juiste werknemers in Oost-Europa geïntensiveerd. Schakelen we al een tijd Roemenen en Polen in voor projecten, inmiddels kijken we ook in Litouwen, Servië en Hongarije.’
Hoogtij voor maritieme sector
Het gaat goed met de Nederlandse maritieme wereld. Sinds de crisis in 2008 is de omzet van de sector slechts met 2 procent gekrompen, zo blijkt uit cijfers van Nederland Maritiem Land. Dit jaar komt de branche misschien zelfs op het niveau van vóór de crisis uit. Mocht dat gebeuren, dan is dat te danken aan de scheepsbouwers en de offshore sector. ‘Zij hebben veel groei gerealiseerd’, zegt Arie Kraaijeveld van Nederland Maritiem Land. Kanttekening is dat de binnenvaart en rederijen het lastiger hebben. Kraaijeveld: ‘Zij zijn afhankelijk van vervoer van handelsgoederen en zijn dus gevoeliger voor een crisis.’
“Er is te veel accent gelegd op een academische scholing”
Het probleem is een tekort aan goed geschoold personeel. Die leemte is niet alleen te vinden bij de beroepen ‘met gouden handjes’, zoals De Vries ze beschrijft, maar ook bij hoger geschoold kenniswerk. ‘Wij hebben voor de locaties in Nederland veel behoefte aan projectmanagers en ontwerpers, maar daarvoor ontbreekt de instroom vanuit hbo-niveau.’ Volgens De Vries is er de afgelopen jaren te veel een accent gelegd op een academische scholing, wat ten koste ging van het aantal mts- en hts-opleidingen in Nederland. ‘Damen Shipyards zou graag een voortrekkersrol spelen bij het van de grond krijgen van technische mbo- en hbo-opleidingen.’
Tussenoplossing
Van de 200 Nederlandse werknemers die Damen dit jaar heeft geworven, komt een deel uit de bouwsector. ‘Zo hebben we in de utiliteitsbouw capabele medewerkers gevonden.’ Ook snuffelt het bedrijf rond bij Defensie, waar hard gesaneerd wordt. ‘Bij de marine werken mensen met kwaliteiten die wij kunnen gebruiken.’ Dat beschouwt De Vries niet per se als een noodoplossing. ‘Het ligt eraan hoe je ernaar kijkt. Dit zijn mensen met een frisse, andere blik op onze wereld en dat kan ook tot nieuwe initiatieven leiden.’
Positieve ontwikkelingen
Zowel De Vries als Kraaijeveld is wel positief over de grote groei van het aantal aanmeldingen bij technische scholen dit jaar.
Heesen Yachts
Zo geniet de studie Werktuigbouwkunde bij de TU Delft ineens weer veel belangstelling. 'Wat wel weer spijtig is, is dat de TU Delft die groei stremt met het instellen van een numerus fixus', zegt De Vries. 'En we moeten dus nog een slag slaan in het praktijkonderwijs. Tot die tijd is concurrentie met andere maritieme bedrijven erg heftig. In Nederland zijn er veel grote branchegenoten actief en met zijn allen vissen we in die hele kleine pool van Nederlandse young professionals.'’
Auteur: Bas van Essen
Bron: Intermediair Magazine