Iedereen was tegen zeg,
Rust keert terug bij de slepers van Smit
ACHTERGROND, Van onze verslaggever Wouter Keuning
gepubliceerd op 08 december 2008 07:49, bijgewerkt op 07:51
Amsterdam/Rotterdam - ‘Nu eindelijk even geen gezeik over Boskalis.’ Dat dacht Ben Vree, topman van het Rotterdamse sleep- en bergingsbedrijf Smit, toen hij anderhalve week geleden op weg was naar de doopceremonie van drie nieuwe sleepboten.
Al sinds februari van dit jaar ging een veel te groot deel van zijn tijd op aan de vijandige pogingen van baggeraar Boskalis om het 166 jaar oude Smit over te nemen, op te knippen en deels door te verkopen. ‘Nu had ik gewoon even zin in een Smitfeestje’, aldus Vree.
Maar Vree had buiten het sentiment onder zijn werknemers gerekend. De champagneflessen waren nog niet tegen de scheepsrompen kapotgeslagen of Havenkoor de Sleeptros, het shantykoor van het bedrijf, gehuld in blauwe T-shirts met de tekst ‘handen af van Smit!’, hief een protestlied aan tegen Boskalis.
Smit Rotterdam, Hollands Glorie ben jij/ Slepers en bergers zijn wij/ Waar ook ter wereld op de oceaan/ Wij zijn daar niet te verslaan/ Nu is er één sluwe kaper/ Die op jacht is naar jouw naam en bezit/ Een baggerboer en dat willen we niet/ Daarom nu dit protestlied.
‘Ik had het kunnen weten’, zegt Vree achteraf. ‘Heel wat mensen zijn vergroeid met dit bedrijf. Veertigjarige jubilea komen nog heel regelmatig voor’. Harry van den Enden, secretaris van de centrale ondernemingsraad (COR) en al 43 jaar werkzaam bij Smit zegt: ‘Wie aan Smit komt, komt aan alle werknemers van Smit.’
Peter Berdowski, de bestuursvoorzitter van Boskalis haalde zich de woede van ‘alles wat Smit is’ op de hals toen hij afgelopen februari samen met het Saoedische Rezayat bekend maakte de terminaldivisie van Smit te willen overnemen.
Dat bedrijfsonderdeel houdt zich bezig met het aan- en afmeren van tankers aan olie- en gasterminals en het onderhouden van olieplatforms.
Het bestuur van Smit, dat met bijna 3.500 werknemers actief is op vijftig locaties ter wereld, wees het bod direct af. Geen haar op het hoofd van Vree die eraan dacht de goedlopende en bovendien meest stabiele tak van het bedrijf door te verkopen. ‘Berdowski probeerde gewoon de kerstballen uit de boom te trekken’, aldus Vree.
Bovendien is er veel synergie tussen de verschillende divisies van Smit, betoogde Vree. De terminaldivisie verkopen zou veel gevolgen hebben voor de overige bedrijfsonderdelen die zich bezighouden met groot zeetransport en zwaar hijswerk, berging van scheepswrakken en havensleepdiensten.
Op 15 september werd duidelijk dat het Berdowski menens was. Als hij de ‘kerstballen’ niet los kon krijgen, dan kocht hij wel de hele boom. Om de ballen er vervolgens zelf uit te trekken en de rest van de boom alsnog te verkopen. Maar ook over een bod van 1,1 miljard euro op het gehele bedrijf, wilde Smit niet praten.
Ben Vree, sinds 2002 de hoogste man bij het Rotterdamse bedrijf, was er in zes jaar tijd, met een aantal flinke reorganisaties, in geslaagd het bedrijf om te toveren van een zwalkend bedrijf, met volgens Vree ‘een financieel benul van nul en een gebrek aan focus’, tot een bedrijf met stabiele groei en focus op een klein aantal kernactiviteiten. Waar in 2002 nog een aantal winstwaarschuwingen werd afgegeven, krikte Vree de winst vanaf 2003 weer op en steeg de beurskoers.
Verkoop en opsplitsing van het bedrijf was na al die jaren niet bepaald het scenario dat Vree voor ogen had. Gelukkig voor hem ging ook het trotse personeel, met een deel waarvan hij een jaar eerder nog langdurig in de clinch lag omdat het betere arbeidsvoorwaarden eiste, volledig achter hem staan.
Namens hen ging de Centrale Ondernemingsraad (COR) twee weken terug langs bij Berdowski om hem een brief te overhandigen. Want hoe hardnekkig Vree en zijn personeel ook weigerden in te gaan op de avances van Berdowski, als hij een vijandig bod zou uitbrengen, zouden de aandeelhouders in deze financieel barre tijden wel eens overstag kunnen gaan voor het zekere cashgeld van Berdowski.
In de brief noemde de COR deplannen van Berdowski met Smit ‘onethisch en misdadig’. Berdowski nam de brief aan en stelde pas met de COR te willen praten na afronding van de overname.
Afgelopen donderdag werd duidelijk dat dat gesprek er niet komt. Boskalis liet weten af te zien van zijn plannen.
Als reden voor de onverwachte beslissing noemde Berdowski dat Boskalis het in de ‘huidige situatie op de financiële en overige markten, niet verstandig achtte’, een vijandig bod uit te brengen.
Of dat de hele waarheid is, is de vraag. Vast staat dat de druk op Berdowski om af te zien van zijn voornemen, de afgelopen maanden fors toenam. Op een bijeenkomst op het Rotterdamse Scheepvaart en Transportcollege zei Hans Smits, directeur van het Rotterdamse Havenbedrijf afgelopen maandag: ‘Wij kijken met gefronste wenkbrauwen naar de vijandige plannen van Boskalis. Het creëert onrust in de haven.’ .’
Ook de Rotterdamse burgemeester Ivo Opstelten liet weten ‘mordicus tegen te zijn’, en Tineke Netelenbos, tegenwoordig voorzitter van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders, belde naar eigen zeggen met minister Van der Hoeven (Economische Zaken) in een poging te voorkomen dat de plannen van Berdowski doorgang zouden vinden. ‘Niemand bij Smit wil dit. De economische gevolgen zijn enorm als zometeen de haven plat komt te liggen door het handelen van Boskalis’, aldus Netelenbos.
Ook Martijn van der Vorm, een van de commissarissen bij Boskalis en volgens sommigen ’s lands laatste echte havenbaron, zou huiverig zijn geweest met name voor onrust in de haven. Van der Vorm is bestuursvoorzitter van investeringsmaatschappij HAL en heeft via dat bedrijf en via zijn zeer invloedrijke Rotterdamse familie, veel belangen in de haven. Onrust onder havenarbeiders is niet in zijn voordeel.
Dankzij de terugtrekking van Berdowski lijkt de rust in de haven en bij de rest van Smit nu terug. De werknemers reageerden dolgelukkig toen ze het nieuws donderdag vernamen. Maar voor Vree begint het echte werk nu pas, zegt analist Nico van Geest van Keijser Capital. ‘Hij zal aan zijn aandeelhouders moeten laten zien dat hij zelfstandig meer waarde kan creëren dan Boskalis met zijn bod van 62,50 euro per aandeel deed.’