kassa! schreef op 10 september 2022 10:30:
gedeelte van artikel uit de Volkskrant
Hamsteren met staatssteun
Tot zover de positieve redenen waarom het sluiten van de Nord Stream-pijpleiding maar weinig stof doet opwaaien. De minder prettige verklaring is dat Europa voor een groot deel nu al in het scenario zit waar het zo bang voor was. De prijs van gas en elektriciteit raakt veel burgers en bedrijven midscheeps.
Op papier lijkt de opgave simpel: als je de hoeveelheid extra gas die afgelopen maanden is ingekocht aftrekt van hoeveelheid gas die Rusland leverde, blijft er een gat over dat ongeveer even groot is als 15 procent van het oude Europese gasverbruik. Alle modellen waarmee gas-analisten werken, zeggen dat die besparing genoeg zou moeten zijn om goed de komende twee winters mee door te komen. Ook als die streng zijn.
Je zou toch zeggen dat een welvarend continent zonder veel moeite kost 15 procent of (in Duitsland) 20 procent op gas te besparen. Maar in de praktijk van de geliberaliseerde gasmarkt verloopt dat niet zo rechttoe rechtaan. Doordat energiebedrijven met staatssteun gas hamsteren, is de prijs afgelopen maanden opgelopen tot prijzen die in vele sectoren simpelweg onhoudbaar zijn.
Een greep uit de berichten in Nederland geeft een goede indruk: kunstmestfabrieken die samen goed zijn voor 6 procent van het nationale gasverbruik liggen nagenoeg stil. In de glastuinbouw (10 procent van het gasverbruik) worden massaal mensen ontslagen omdat er geen nieuwe gewassen worden ingezaaid. Belangrijke energie-intensieve ondernemingen, waaronder bakkers en zwembaden, sluiten hun deuren zodra hun energiecontract afloopt. En Nederlandse huishoudens hebben afgelopen winter al rond de 8 procent minder gas gebruikt, dat percentage zal komende winter nog veel lager liggen.
Klassiek economisch principe
Wie al die berichten bij elkaar optelt ziet eerst enorme economische schade en daarna een klassiek economisch principe: de varkenscyclus. Die cyclus vertelt hoe boeren snel biggen vetmesten als de prijzen hoog zijn, om een paar maanden rond de slachttijd te concluderen dat er overaanbod is.
Als die analogie klopt, zou deze winter zomaar eens kunnen blijken Europa veel meer gas heeft ingeslagen dan dat er nog verbruikt wordt omdat alle klanten weg zijn. Waardoor de gasprijs vervolgens weer hard kan kelderen. Waarbij ook veel bedrijven die met duur gas zitten, grote schade kunnen lijden.
Zo is de zorg over de sluiting van Nord Stream binnen een half jaar verschoven naar de vraag hoe transitie naar een EU met iets minder gas zonder al te wilde schokken verloopt.