Hier nog een premium artikel van de telegraaf.
di 29 apr 2014, 06:30
Architecten zijn ook optimistisch over opdrachten
Bouw krabbelt op, maar het dal is diep
door Ronald van Gessel en Joris Polman
Na jaren ellende begint de bouw uit het dal te klauteren. [b]De afgelopen vijf jaar is een kwart van de sector weggevaagd, dit jaar zit er een groei van 3,5% in[b]. „Daarmee is de bouw de hardst groeiende sector van de economie, maar we moeten niet vergeten dat de bouw de hardste klap heeft gehad”, zegt ING-econoom Maurice van Sante.
Het gaat niet alleen over verbouw en herstel, in de lagere prijsklasse worden ook weer nieuwbouwwoningen verkocht. Om die af te maken krijgt de bouw ook weer nieuwe opdrachten. „Architecten zien eveneens dat plannen die jaren op de plank hebben gelegen, weer van stal worden gehaald. Het door het kabinet tijdelijk verlaagde btw-tarief voor renovatiewerk hielp ook mee. Daarnaast worden leegstaande kantoorpanden meer en meer omgebouwd tot andere bestemmingen en tot slot kon de bouw door de zachte winter gewoon doorwerken. Alles bij elkaar wordt de groei breder gedragen.”
Tweedeling
Wel is er sprake van een tweedeling. In de Randstad trekt de woningmarkt duidelijk aan, in de periferie blijft het kommer en kwel. De vuistregel is: hoe verder vanwaar de werkgelegenheid is, des te lager worden de prijzen. Met die Randstad als motor stijgt de bouwproductie nu vier kwartalen op rij, iets wat sinds de hoogtijdagen van 2007/2008 niet meer is voorgekomen. Naast die groei in de bouw van 3,5% dit jaar zit er volgend jaar 2% groei in. Bij de vorige raming in februari gingen de ING-economen er nog van uit dat de bouw helemaal niet zou groeien.
Het vertrouwen van aannemers in de naaste toekomst steeg in maart naar het hoogste niveau sinds twee jaar. Toch zeggen vier van de tien bedrijven nog altijd niet genoeg opdrachten te hebben om al hun personeel aan het werk te houden. „Daarom is er nog geen reden voor een hosannastemming, vorig jaar kromp de bouw nog met 4%. Maar per saldo zien we nu toch een duidelijke ommekeer ten goede”, aldus Van Sante die er net een rapport over afrondde.
Ook de architecten kwamen gisteren met positief nieuws. Uit de halfjaarlijkse conjunctuurmeting van brancheorganisatie BNA blijkt dat bureaus positiever zijn, de werkvoorraad stijgt en sommige markten trekken aan. Met name particulieren en het bedrijfsleven investeren weer, waardoor de meerderheid van de architectenbureaus (51%) verwacht dat de productie in 2014 zal toenemen. Tegelijkertijd is de verwachte omzetstijging zeer bescheiden en wordt er nog nauwelijks geïnvesteerd in nieuw personeel.
Gehalveerd
Zoals bekend is de architectenbranche de afgelopen jaren meer dan gehalveerd. „Zoals wij voorspelden prevelt de kanarie in de kolenmijn weer en begint er her en der wat muziek in te komen”, zegt BNA-directeur Fred Schoorl. „Meer werk en optimisme in de architectenbranche betekent ook meer werk voor de gehele bouwketen. Het vertrouwen van de consument en het bedrijfsleven stemt positief. Er ontstaan nieuwe processen van werken in de bouwketen en ook nieuwe financieringsvormen met nieuwe partijen bieden kansen.” Ook de architecten hadden baat bij de tijdelijke btw-verlaging naar 6%, er werden meer diensten van architecten gevraagd voor woningrenovaties.
Het gemiddelde aantal opdrachten stijgt naar verwachting voor heel 2014 met circa 3%. De verwachte omzetstijging in heel 2014 bedraagt ongeveer 1,8%. De daling van het honorarium – als gevolg van de sterk toegenomen concurrentie – lijkt langzaam tot stilstand te komen. Het aantal medewerkers daalt in 2014 naar verwachting echter nog steeds met 2%. Architectenbureaus geven - gezien de fluctuerende en onzekere omstandigheden - de voorkeur aan flexibele arbeidsrelaties. Dit verklaart mede de groei van het aantal zzp-bureaus.
Het voorzichtige herstel wordt vooral gedreven door particulieren. Er is duidelijk sprake van een verschuiving van nieuwbouw naar bestaande bouw. Van ontwikkelaars en corporaties verwachten bureaus voorlopig minder.