Markt verwacht stevigere stappen van Russische centrale bank
Joost Dobber
vrijdag 12 december 2014, 17:47
update: vrijdag 12 december 2014, 19:10
De Russische centralebankgouverneur Elvira Nabiullina zit in een hachelijke situatie. Ze wil de schijnbaar eindeloze val van de roebel stoppen en de oplopende inflatie temmen. Maar de renteverhogingen die daarvoor nodig zijn, zullen de economie van het land hard raken. De leenkosten voor bedrijven zullen oplopen, juist op een moment dat bedrijven door de westerse sancties moeite hebben hun schulden te herfinancieren.
De Russische centrale bank verhoogde donderdag de rente van 9,5% naar 10,5%, de vijfde renteverhoging van het jaar. Maar dat was niet genoeg om de roebel te stabiliseren: de munt verloor onmiddellijk na het rentebesluit 1,7% op de dollar en leverde vrijdag nog eens 3,9% in.
Inflatie naar meer dan 10%
'De centrale bank zit in een enorm lastig parket', zegt valutastrateeg Piotr Matys van Rabobank International. 'De val van de roebel jaagt niet alleen de inflatie naar meer dan 10%, maar vormt ook een serieuze bedreiging voor de financiële stabiliteit van Rusland.'
Terwijl de westerse sancties de toegang van Rusland tot buitenlands kapitaal beperken, trekt de lage olieprijs een zware wissel op de energieafhankelijke economie. Vrijdag bleek de export in oktober te zijn gekrompen met 6,9%, terwijl de import met 12% afnam. Een dollar kostte deze zomer nog 33 roebel, inmiddels bijna 58. De tienjaarsrente nam dit jaar al toe van 7,8% naar 12,8%. Op de aandelenmarkt houdt de in roebels noterende Micex-index zich nog redelijk, maar dollarindex RTS staat 45,5% lager.
'Rusland betaalt nu de prijs voor het feit dat het zo afhankelijk is van olie', zegt Rusland-specialist Peter de Bruin van ABN Amro. 'Maar wat ik niet begrijp, is dat de centrale bank niet duidelijk kiest voor het steunen voor de roebel. De financiële markten werken hetzelfde als een straatgevecht: je moet zorgen dat je als eerste slaat en dat je de ander keihard raakt. Nu was de renteverhoging kleiner dan de markt had ingeprijsd. Dan kom je niet krachtig over.'
Onorthodoxe maatregelen
De renteverhogingen van gouverneur Nabiullina hebben vooralsnog niets uitgehaald tegen de val van de munt en de stijgende inflatie. Intussen verbrandden ze in 6 maanden wel al voor $60 mrd aan deviezenreserves. De gouverneur kondigde daarom donderdag aan ook 'onorthodoxe' maatregelen in te zullen zetten.
De Bruin zegt niet verrast te zullen zijn als ze binnenkort met een tussentijdse renteverhoging op de proppen komt. Andere economen speculeren voorzichtig over kapitaalrestricties die de uittocht van roebels moeten tegengaan. Maar een dergelijke rigoureuze optie zou ook op het beleid van president Poetin afstralen.
Gewone Rus verliest vertrouwen
Volgens Matys van Rabobank is de gewone Rus zijn vertrouwen in de roebel ook aan het verliezen. Wie het zich kan veroorloven, stopt zijn geld in vastgoed, dure auto's of andere luxeartikelen. Hoewel de hoge rente banksparen aantrekkelijk moet maken, heeft de vraag naar ouderwetse kluisjes een vlucht genomen — een teken dat naast de roebel ook de banken niet meer worden vertrouwd.
Matys: 'De roebel verliest vrijwel iedere dag meer waarde, dus het gebruik van de dollar kan nog sneller toenemen.' De Rabo-strateeg meent dat de centrale bank vorige week een kans heeft laten liggen om speculanten tegen de roebel een dreun te verkopen en het herstel van consumenten en bedrijven in de eigen munt te herstellen. 'Daarom kan een allesomvattende valutacrisis niet worden uitgesloten.'