Pakket kopzorgen PostNL
De chaos rond de status van zelfstandige rijders bij PostNL houdt nog jaren aan. Dat is de inschatting van juristen na een reeks rechtszaken die zijn aangespannen door pakketbezorgers bij verschillende rechtbanken in Nederland. In drie gevallen was volgens de rechter sprake van een verkapt dienstverband, in vijf gevallen niet.
„Deze uitspraken betekenen het einde van normale arbeidsverhoudingen. Een werkgever hoeft helemaal geen arbeidscontract meer aan te bieden en kan hetzelfde doen als PostNL. Het zijn Amerikaanse toestanden. Vandaag heb je werk, morgen ben je ontslagen”, zegt Maurice Jacobs van de Vereniging Subco Partners, die de zaken aanspande namens de zelfstandige rijders. Volgens hem schept dit een precedent, ook voor zzp’ers in de bouw en in de zorg.
De zelfstandige pakketbezorgers die naar de rechter stapten, werken voor één opdrachtgever, namelijk PostNL. Hoewel een zelfstandige zonder personeel meerdere opdrachtgevers moet hebben om door de fiscus als ondernemer gezien te worden, kwam PostNL jarenlang onder de afdracht van loonbelasting en sociale premies uit dankzij een deal met de Belastingdienst. Die accepteerde dat deze groep maar één opdrachtgever had.
De advocaat van Subco Partners, Diederik van Tellingen, gaat tegen een aantal uitspraken in hoger beroep, zegt hij tegen De Telegraaf. Hij voorziet dat de juridische strijd nog niet ten einde is. „De rijders mogen geen pakketjes van andere vervoerders meenemen. Er worden rode en gele kaarten uitgedeeld aan de bezorgers. Dat is niet normaal in een gewone relatie tussen een ondernemer en een klant.” Ook PostNL overweegt om in hoger beroep te gaan, aldus een woordvoerder.
Het is niet vreemd dat de rechtbanken tot verschillende oordelen komen, zegt arbeidsjurist Pascal Besselink van Das. „Het is een niemandsland, omdat elke zaak op zich staat. Daarom verschillen de uitspraken ook. Ik verwacht dat dit gaat opspelen tot aan de Hoge Raad aan toe.”
PostNL en zijn ruim 1050 zelfstandige pakketbezorgers liggen al jarenlang met elkaar overhoop. Er is al tweemaal gestaakt omdat de tarieven niet hoog genoeg zouden zijn om het hoofd boven water te houden als ondernemer. Meer werken zit er vaak niet in, omdat ze vaak al de hele dag op pad zijn.
Vorig jaar besloot PostNL dat de zelfstandige bezorgers in dienst kunnen komen, als ze dat willen. In totaal hebben ruim 100 pakketchauffeurs van die mogelijkheid gebruikgemaakt, zegt een woordvoerder.
Gisteren meldde deze krant dat het aantal zzp’ers in Nederland toeneemt. Hieronder zitten ook veel pakketbezorgers. Het UWV verwijst veel werklozen door naar PostNL. Deze worden dan vaak zonder begeleiding het ondernemerspad opgestuurd, waarbij ze ook een nieuwe bus moeten leasen of kopen, die voldoet aan de eisen van PostNL. Soms hebben ze al schulden, maar weten ze toch geld los te krijgen voor de aankoop. „Hierdoor wordt de strop om de nek verder aangehaald. Het is een feodaal systeem, want het contract kan elke dag opgezegd worden”, stellen bronnen rondom de PostNL-directie. Een woordvoerder van PostNL stelt dat het bedrijf niet betrokken is bij de aankoop van de bussen.
De uitspraken van de verschillende rechtbanken betekenen niet dat de bezorgers die volgens de rechter in loondienst zijn, ook een arbeidscontract krijgen. „Het is nog te vroeg om daar antwoord op te geven. We wachten de andere uitspraken nog af”, zegt PostNL.
Maar Subco Partners ziet een andere beweging. De problematiek van de zzp’ers wordt ergens anders neergelegd. Maurice Jacobs: „Er zijn nu subcontractors die geen contract meer hebben met PostNL, maar als zzp’er nu hun routes rijden in opdracht van andere onderaannemers.”