Details worden niet met de buitenwacht gedeeld, maar het is de vraag of Beter Bed de winnaar is van deze deal. Emma krijgt er in één keer een distributiekanaal met veel naamsbekendheid bij en profiteert van de verkopers van Beter Bed terwijl het ondertussen stilletjes op de achtergrond haar eigen distributienetwerk kan uitbouwen.
Op een vraag van een belegger op de aandeelhoudersvergadering in april merkt toenmalig ceo Koops – een stuk defensiever – op dat Beter Bed geen “financieel risico loopt” bij deze deal, omdat de voorraden en het eventuele retournemen van matrassen voor rekening van Emma is.
Ook zou er een doelgroep zijn die voor een Emma-matras naar de winkel komt, maar uiteindelijk met een product van Beter Bed naar huis gaat. Daarbij werd nog opgemerkt dat Beter Bed “het businessmodel van een pure player leert kennen”.
Dezelfde aandeelhouder vroeg zich ook hardop af waarom Beter Bed niet zelf een concept als Emma heeft bedacht?
“Dit zijn businessmodellen, gebaseerd op het zogenaamde Zalando-denken van waardecreatie met exorbitante marketinguitgaven, waarbij de winstgevendheid zelfs op zeer lange termijn onzeker is”, aldus Koops die verder constateerde dat dit “niet in lijn is met de Beter Bed Holding-strategie”.
Koops heeft een punt, maar er lijkt een reëel risico dat Beter Bed de opkomst van de online spelers onderschat. Zijn reactie is op het oog een beetje vergelijkbaar met die van directeuren van Amerikaanse warenhuizen als Macy’s, JC Penney en Kmart die enkele jaren geleden nog aangaven dat Amazon geen bestendig verdienmodel had.
Operationele hefboom
Het fijnmazige winkelnetwerk – dicht bij de klant, advies op maat – was altijd de kracht van de formules van Beter Bed. Maar in een wereld die verschuift naar online lijkt het een onverantwoord hoge kostenpost te worden.
Het nieuwe management spreekt van een “te hoge kostenbasis in Duitsland”. Doordat het moeilijk is vaste kosten te verlagen (huren, winkelpersoneel en overhead) doen 11 kwartalen van omzetkrimp extra pijn omdat de winstmarges nog harder geraakt worden.
In een rapport van 11 juli – nog voor het uitkomen van de erbarmelijke halfjaarcijfers eind juli – becijferde ABN Amro dat een Matratzen Concord winkel vorig jaar gemiddeld 237 duizend euro omzet had, waarvan 142 duizend euro brutowinst overbleef (omzet minus inkoopprijs van de artikelen die verkocht zijn).
Deze 142 duizend euro was net voldoende om de vaste kosten van circa 135 duizend euro te dekken. Die bestonden uit winkelhuur van circa 31 duizend euro, het loon van gemiddeld 1,9 werknemer per winkel (circa 74 duizend euro) en overheadkosten (circa 30 duizend euro).
Onderaan de streep bleef een bedrijfsresultaat van net geen 7 duizend euro over (ebitda). Als rekening wordt gehouden met afschrijvingen, een beetje rente en een afdracht aan de fiscus blijft er praktisch geen nettowinst over.
En dit sommetje werd dus gemaakt voor de halfjaarcijfers waarin stond dat de verkopen nog eens met 9,3 procent daalden. Door de hoge vaste kosten betekent de klap van bijna 10 procent omzetverlies dat de ebitda-winst per winkel duizenden euro’s in rood duikt. Doe dat maal 842 winkels en het verlies loopt makkelijk in de miljoenen.
Topman Kruijssen merkte bij de halfjaarcijfers op dat “de negatieve ontwikkelingen in Duitsland de resultaten van de groep hebben aangetast”. Hierdoor dook het bedrijfsresultaat (ebitda) op groepsniveau voor het eerst in de geschiedenis van het concern met minus 7 ton euro onder nul.
Prioriteit van het nieuwe bestuur is de verkopen in Duitsland aanjagen en tegelijkertijd, waar mogelijk, de vaste kosten verlagen.
De makkelijkste route om de omzet per Matratzen Concord-winkel op te krikken is de slechtst renderende winkels te sluiten. Het management lijkt dit in te zien en sprak bij de halfjaarcijfers over het “rationaliseren” van de winkelportefeuille.
In de eerste helft van het jaar daalde het Duitse winkelbestand met vijftien stuks. Het is waarschijnlijk dat in de komende kwartalen meer Matratzen Concords definitief hun deuren zullen sluiten.
Het antwoord
De strubbelingen in Duitsland hebben hun sporen nagelaten bij het management van Beter Bed. Bart Koops gaf bij de aankondiging van zijn vertrek in mei aan dat “met name het laatste jaar een zware wissel heeft getrokken op zijn privé-werk balans”. De nieuwe bestuurders Kruijssen en Van den Ochtend worden op de buitengewone aandeelhoudersvergadering van 11 september benoemd. Ondertussen is vanaf juni een volledig nieuw managementteam in Duitsland geïnstalleerd.
Het nieuwe bestuursduo heeft aangekondigd in het vierde kwartaal een strategie-update te geven, maar bij halfjaarcijfers eind juli werd al medegedeeld in welke hoek beleggers het moeten zoeken.
In ieder geval is er een sterk signaal dat er geen heilige huisjes zijn. De 42 Spaanse El Gigante del Colchón winkels zullen worden opgedoekt of verkocht. Topman Kruijssen heeft er geen fiducie in dat de Spaanse activiteiten “op korte termijn voldoende winstgevendheid” kunnen worden. De VEB twijfelde hier al jaren aan, maar op de aandeelhoudersvergadering enkele maanden geleden werd nog door Koops aangegeven dat de formule zal worden “aangescherpt”.