Heipalentekort als oorzaak van vertraging in de bouw? Wij krijgen altijd de schuld, zeggen fabrikanten
Het heipalentekort is al een tijdje het favoriete excuus van aannemers bij vertraagde bouwprojecten. Maar er is helemaal geen tekort, zeggen ze bij Haitsma Beton in het Friese Kootstertille.
Jonathan Witteman 10 april 2018, 23:41
Kootstertille - Haitsma Beton is een Fries bedrijf dat door Jurjen Haitsma in 1905 werd opgericht. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van prefab betonnen elementen, barriers en heipalen.bij repo. ©Foto Raymond Rutting / de Volkskrant
'Heipalentekort!?', schampert Wim Comello, uitkijkend over een zee van heipalen vanaf de vluchttrap van zijn 30 meter hoge betonsilo's. Het heeft iets obsceens, zoals de heipalen daar beneden liggen opgestapeld als reusachtige Mikadostokjes. Alsof je tijdens een hongersnood op een pakhuis vol aardappelen stuit. 'Dertien hectaren aan heipalen', zegt Comello. 'Die krijg je in een dag niet weg.'
Aannemers zou het water uit de mond lopen bij Comello's uitzicht, want Nederland kampt met een chronisch tekort aan heipalen. Althans, in de ogen van aannemers. Zoals de NS zich bij vertragingen kan verschuilen achter bladeren op het spoor, zo is het vermeende heipalentekort al een tijdje het favoriete excuus van aannemers bij vertraagde bouwprojecten. De nieuwe rioolzuiveringsinstallatie van Breskens, het dorpshuis van Steenwijk, containerwoningen in Amsterdam-IJburg, de kap over een papierfabriek in Oosterhout - allemaal vertraagd omdat de heipalen op zouden zijn. Lobbyclub NVB-Bouw dichtte de heipaal onlangs zelfs een ereplaats toe tussen de '4H's', de vier plagen van de bouw: het tekort aan 'huizen, handjes en heipalen', en het onzekere lot van de hypotheekrenteaftrek.
Geen heipalentekort
Altijd heeft de heipaal het gedaan, verzuchten heipalenfabrikanten
Altijd heeft de heipaal het gedaan, verzuchten heipalenfabrikanten. 'Elk bouwproject begint nu eenmaal bij de heipalen', zegt Jan-Willem Blaauboer, baas van de Lemmerse fabrikant IJB Groep. Dakpannen zullen niet zo snel de zwarte piet krijgen. 'Maar als wij iets later zijn dan gebruikelijk dan krijgen wij meteen de schuld. Terwijl er ook een tekort is aan casco's, raamkozijnen, betonvloeren, metselaars, timmerlui en een heleboel andere dingen.'
Er is helemaal geen heipalentekort, zegt ook Comello, baas van Haitsma Beton uit het Friese Kootstertille. En veel duurder dan tijdens de crisis zijn heipalen ook al niet. Als er al een probleem is, dan is het dat het eindelijk weer goed gaat in de bouw, en dat een deel van de aannemers daaraan moet wennen. 'Sommige aannemers lijken ontwend om te plannen in tijden van drukte', zegt Comello. Voor de kredietcrisis, toen de vraag naar heipalen groter was dan nu, hoorde je niemand over een tekort. 'Mensen wisten niet beter dan dat ze op tijd heipalen moesten bestellen. Maar de gezonde situatie van toen is na de crisis ineens bijzonder.'
Ja, tijdens de crisis kwam het voor dat aannemers op stel en sprong heipalen konden krijgen. Heipalenfabrikanten zaten veelal toch duimen te draaien door het gebrek aan klandizie. Niet voor niets legden gerenommeerde heipalenfabrikanten als Beton Son en Niemans het loodje. Nu moeten aannemers iets langer wachten, hoewel de levertijd veelal niet meer dan acht à negen weken bedraagt, niet de vijf maanden waarvan sommige media reppen, zegt Comello.
En van wachttijden heeft iedereen last, niet alleen aannemers. De stalen voorspanstrengen die Haitsma in 137 meter lange mallen stopt om zijn prefab-betonnen heipalen te wapenen, komen veelal uit Hongarije, Spanje of Frankrijk. En het cement dat Haitsma in zijn vier betonsilo's met zand, grind en water vermengt tot betonmortel, komt uit Duitsland. 'Wij zijn ook weer afhankelijk van leveranciers met oplopende wachttijden.'
Heipalenhysterie
Comello en zijn concullega's hebben zo langzamerhand hun bekomst van de heipalenhysterie. Die verleidt aannemers tot 'angstbestellingen', zegt Blaauboer. 'Bestel maar wat', denken sommigen, 'dan hebben we de heipalen vast.' Vervolgens komt de aannemer erachter dat hij een verkeerd formaat heipaal heeft besteld, of blijkt er nog geen bouwvergunning te zijn. 'Laatst bleek een klant zijn bouwfinanciering niets eens rond te hebben', zegt Henk Dam van het Akkrumse Dam Beton. 'Dan blijf ik mooi met de palen zitten.'
Vervelend, want zo slibben de 'tasvelden' van heipalenfabrikanten - de opslagplaatsen waar de palen liggen opgetast - langzaam dicht. Daardoor is er minder plek voor nieuwe bestellingen, zegt Comello. 'Want een heipaal is nu eenmaal geen product waarvan je zegt: pak jij de ene kant, dan pak ik de andere kant, en we leggen hem even opzij.'