NOM Best: Geen zonnepanelen op het dak, maar op de gevel
woningbouw Premium 19
NOM Best: Geen zonnepanelen op het dak, maar op de gevel
Geen zonnepanelen op het dak, maar op de gevel, als een Tesla met geblindeerde ruiten, maar dan in gebouwvorm. Dat is kortweg het verhaal van Willem en de Zwijger, twee ‘sociale’ appartementencomplexen in Best. NOM wel te verstaan, zelden vertoond.
Genomineerden
Cobouw reikt op 21 november de Cobouw Awards uit. In totaal negen genomineerden in drie verschillende categorieën maken kans. In de categorie Beste Werkgever zijn dat: Constructif, Mourik en Heembouw. In de categorie Beste Product gaat het om XblocPlus, EverUse en PlasticRoad. En in de categorie Meest Duurzame Project: Q0 Amsterdam, Merosch Bodegraven en NOM Best. Komende weken laten we de genomineerden aan het woord. Vandaag: NOM Best.
Harold van de Ven toont een schaalmodel van een toren. De vorm (beetje Empire Statebuildingachtig) en de donkere en lichte kleuren springen direct in het oog. De architect licht toe: “Dit is ons geheim, geen zonnepanelen op het dak, maar op de gevel. Het oppervlak daarvan is veel groter.”
De goede verstaander is direct verkocht. Zo ook Woonstichting Thuis. De ‘meest duurzame corporatie van Nederland’ zocht in 2015 voor twee verouderde appartementencomplexen in het Brabantse Best de meest duurzame oplossing. “Sloop nieuwbouw”, presenteerde BAM eind 2015 aan NB Architecten. “En Thuis wil zo duurzaam mogelijk.”
‘Er zat weinig anders op dan slopen’
Maar waarom eigenlijk slopen? Dat is toch niet duurzaam? Peter Poell van BAM: “Er zat weinig anders op. De bouwkundige staat van de twee gebouwen was slecht en ook het comfort was ver te zoeken. Komt bij dat de corporatie een superduurzaam gebouw wilde.”
Peter kwam bij Harold terecht. Die kwam met die toren aan (schaalmodel). “Zonnepanelen op de gevel? Toen hij het voor onze neus neerzette, wisten we
genoeg. Flabbergasted waren wij, dit hadden we nooit eerder gezien. Altijd dachten wij: we moeten daken volproppen.”
Er was vertrouwen, er was geloof, er werd flink gerekend. Financieel leek het eerst niet haalbaar. “Maar de lift is ook NOM”, voerde de architect aan, “dus daardoor kunnen de servicekosten
omlaag.” Poell: “Toen kwamen we op een nagenoeg sluitend businessmodel. En op een vrijdagmiddag zeiden we: we gaan het doen.”
De gevel werd zo ontworpen dat de ‘zonneoogst’ maximaal is
Duurzaam, zonder geitenwollensokken. Dat was een aanvullende ambitie van Van de Ven. Hij respecteerde de standaardmaten (65 bij 165) van de speciale, energieopwekkende gevelpanelen (dunne film). Zocht doorlopende glinsterende lijnen van de detaillering. Dat het er drie werden, deed hem pijn. Hij ontwierp de gevel zo, dat de ‘zonneoogst’ maximaal is. Schakelde de hulp van glasconcern Saint-Gobain in, dokterde met de kozijnenmaker een speciaal ophangsysteem uit. Gevels inpakken met zonnefilmpjes, in dit geval 1024 platen. Het heeft volgens de architect de toekomst. “Maar de industrie staat helaas wel even onder druk door de belachelijke dumpprijzen die de Chinezen hanteren voor de lelijke panelen.”
Bewoners blij, opdrachtgever blij, Poell van bouwer BAM blij. Hij is ervan overtuigd dat dit concept zich prima leent voor opschaling. “Van deze Pronto’s (bouwtype jaren 60, met soort van bouwfabriekje op locatie gebouwd, red) staan er wel 15.000 woningen in de regio.” Van de Ven sluit zich daarbij aan. “Dit is opschaalbaar, dat maakt het zo interessant. Voor mij is het een Tesla op baksteen, de nieuwe wereld ontmoet de oude.”
Er zijn nog wel wat obstakels. Corporaties laten zich niet eenvoudig overtuigen. “Dat heeft ook met betaalbaarheid te maken. Thuis heeft die ambitie en
reserveert daar echt geld voor. En je moet de winst ook willen zien.”
Niet alleen voor sociale huisvesters is dat lastig, de verslaggeefster van TROS Radar had er ook moeite mee. “Waar zitten die zonnepanelen dan?”, vroeg ze tijdens de opnames voor een televisie-item. Op de gevel mevrouw. Huh, ik zag ze niet.”
‘Als het over duurzaamheid gaat, kijken veel bouwbedrijven door een groot gat de trechter in’
Bouwer BAM toonde lef bij Willem en de Zwijger, de namen van de tweevernieuwende gebouwen in Best, vindt Van de Ven. “Als het over duurzaamheid gaat, kijken veel bouwbedrijven door een groot gat de trechter in. BAM durft anders tegen het thema aan te kijken. Zonder de slagkracht van deze serieuze organisatie met het eigen energiebedrijf en de ervaringen met de Stroomversnelling was dit avontuur nooit gelukt.”
Een lage warmtevraag, gierzwaluwkasten, gasloos, laatst zat er zelfs een Oehoe-uil op de bouwplaats, om zoveel redenen is dit “knettergave” gebouw uniek, zegt Van de Ven. Ruimte voor verbetering blijft er wel. “De volgende stap is circulair en biobased.”
In juni werden de twee slimme en energiezuinige ‘broertjes’ opgeleverd. Tijdens de bouwvak belde de uitvoerder. “Stront aan de knikker”, dacht de architect. Niets was minder waar.
“Hij belde om te zeggen hoe trots hij was. En dat het ondanks de hitte buiten, 38 graden, heerlijk koel was in huis. Die betrokkenheid is illustrerend voor dit project.”