Aphrodite01 schreef op 23 maart 2019 21:44:
‘Die digitale zijderoute klinkt voorlopig vooral als Chinese politieke retoriek. Maar als het plan van de grond komt, wordt het een belangrijke manier om landen in Chinese netwerken in te bedden, wat de invloed van de Amerikaanse regering en bedrijven kan beperken’, schreef Rachel Brown van de Council on Foreign Relations in 2017. Op de Chinese staatszender CCTV stelde de Chinese academicus Jing Linbo scherper dat ‘het eWTP het potentieel heeft om internationale handelsregels te beïnvloeden.’ Met andere woorden, Alibaba wil behalve pakjes ook de Chinese normen en waarden exporteren. En daar sluit België zich op aan.
Handel is een bevoegdheid van de regio’s en Wallonië trekt tegenwoordig voluit de Chinese kaart. ‘De reconversie van de Waalse economie is “made in China’’, zegt Kempeneers. Het Waalse exportagentschap deed er alles aan om Alibaba binnen te halen en hoopt dat het bedrijf als een magneet andere Chinese investeringen zal aantrekken. Vorig jaar raakte bekend dat het Chinese Thunder Power de lege site van Caterpillar in Charleroi nieuw leven komt inblazen, een politiek symbooldossier. De start-up wil elektrische wagens op de Europese markt brengen. Het bedrijf zelf investeert daarvoor 125 miljoen euro, de Waalse investeringsmaatschappij Sogepa 50 miljoen. Dat Thunder Power op het belastingparadijs de Maagdeneilanden is gevestigd en de transactie dus langs daar loopt, zinde de Waalse regering niet, maar voor de Chinezen viel daar niet over te praten. Bovendien zit Thunder Power zit nog volop in de ontwikkelingsfase, het vervaardigde nog geen enkele wagen.
Een ander project verrijst in Louvain-la-Neuve in de schoot van de universiteit. In 2014 ondertekenden toenmalig premier Elio Di Rupo en Xi Jinping een akkoord over de bouw van het China Belgium Technology Center, dat de grootste Chinese investering in ons land moet worden – de kosten worden zo goed als volledig gedragen door de provincie Hubei. Chinese en Belgische bedrijven zullen er zij aan zij aan onderzoek en ontwikkeling doen in cruciale domeinen als telecommunicatie en (bio)technologie, maar vandaag is de site na al die jaren nog altijd een werf. ‘Die projecten zijn een gok,’ geeft Kempeneers toe, ‘we weten niet of ze gaan lukken.’
Voor alle duidelijkheid: Chinese investeringen in ons land zijn geen exclusief Waals verhaal. De investeringen in pakweg de haven van Zeebrugge, Volvo of de bankensector zijn nog altijd groter dan die Waalse investeringen. Maar er zit spanning op de regionale relatie. Kritiek vanuit Vlaanderen, of de weigering van Vlaanderen om het eWTP mee te ondertekenen, wordt weggezet als ‘politiek en communautair geïnspireerd’. Terwijl de Chinezen wellicht heel goed weten hoe ze onze complexe staatsstructuur kunnen bespelen.
Brusselse rillingen
In tegenstelling tot onze buren heeft België nog geen mechanisme om na te gaan of buitenlandse directe investeringen de veiligheid van het land in gevaar brengen. Wel werd in het verleden een investering onder druk van politieke partijen en de Staatsveiligheid om die reden geschrapt: het Chinese staatsbedrijf State Grid mocht zich niet inkopen in de energienetwerkbeheerder Eandis.
Deze maand werd Europees een verordening goedgekeurd rond de screening van foreign direct investment. Officieel wordt China niet genoemd, maar het is duidelijk dat de nieuwe regels met dat land in het achterhoofd uitgewerkt werden. De toenemende bezorgdheid verklaart de snelheid waarmee de verordening aangenomen werd. In de Raad van Ministers van de EU steunde België de verordening. Wel vond ons land het belangrijk om de screening te beperken rond nationale veiligheid en openbare orde om niet in protectionisme te vervallen en daarmee werd rekening gehouden, aldus een Europese diplomaat. Het wordt nu uitkijken hoe we de verordening zullen implementeren.
In de Europese wandelgangen gaan de ogen stilaan open. Want wat in het klein in België gebeurt, gebeurt Europees in het groot. Landen worden voortdurend tegen elkaar uitgespeeld. Op dit moment is Xi Jinping op bezoek in Italië, het voornemen van de Italiaanse regering om in een memorandum of understanding als eerste land van de G7 het Belt and Road Initiative formeel te ondersteunen, bezorgde Brussel rillingen. Ook Huawei is een heikel dossier voor heel wat Europese lidstaten. Investeringen door bedrijven of door de staat zijn in China niet te onderscheiden. Ze zijn steevast strategisch. Waartoe dat kan leiden? In 2017 kon de EU zich in de Mensenrechtenraad van de VN voor het eerst de mensenrechtenschendingen in China niet veroordelen terwijl het dat wel wilde doen. Griekenland, het land dat Europees het meeste Chinese investeringen en leningen had aangetrokken, lag dwars. Niet toevallig net nadat het Chinese bedrijf Cosco 51 procent van de haven van Piraeus gekocht had.
In een gloednieuw strategisch rapport noemde de Europese Commissie China voor het eerst een ‘systemische rivaal’. De verdoken staatssteun, oneerlijke concurrentie, problemen met andere waarden en normen, het wordt allemaal benoemd. Nooit eerder drukte de Commissie zich zo sterk uit. Deze week stond China op de agenda van de Europese Raad. Op 9 april vindt er in Brussel een top tussen de EU en China plaats. Het wordt uitkijken naar de woorden en daden van de lidstaten.