Stikstofcrisis schudt huizenbouwers wakker
Heel bouwend Nederland baalt van het stikstofbesluit van de Raad van State, maar hoogleraar klimaatontwerp Andy van den Dobbelsteen ruikt juist kansen.
Uit de krant van vandaag
,,Het stikstofprobleem kan een doorbraak forceren'', zegt hoogleraar klimaatontwerp Andy van den Dobbelsteen. ,,De bouw heeft de afgelopen jaren kansen gemist en loopt nu tegen de muur. De rechter zet de rem erop, wat het mogelijk maakt alsnog duurzaam te gaan bouwen.''
Dat betekent: van beton en staal overstappen op hout en andere organische materialen. En zo veel mogelijk in de fabriek bouwen. ,,Dan is de uitstoot op de bouwplaats nihil.''
Traditionele bouwers zijn inmiddels wel wakkergeschud, denkt Gert van Vugt, oprichter en directeur van Sustainer Homes, dat dinsdag een prijs won op de prefab-beurs in Den Bosch. ,,Ze weten dat lobbyen tegen milieumaatregelen niet helpt, maar dat ze nu mee moeten in de ontwikkeling van circulair bouwen.''
De stikstofcrisis is ook een kans, wil Van Vugt maar zeggen. ,,Het kan echt anders. Hoe? Door hout te gebruiken in plaats van staal. Oude grachtenpanden in Amsterdam hebben ook een houten skelet. Het is stevig, zeker dankzij innovatieve manieren van houtbewerking en verbeterde houtverbindingen. Bovendien kunnen we dat hout gewoon van bomen gebruiken die we in Nederland laten groeien. Zo haal je ook weer CO2 en stikstof uit de lucht."
De stikstofuitstoot kan ook worden teruggedrongen met het vervoer. Van Vugt: ,,Wij hebben nu veertig huizen in Nederland staan. Die zijn letterlijk in één dag geplaatst. De badkamers en wc's zitten er kant-en-klaar in, betegeld en al. Er zijn slechts tien ritjes van vrachtwagens nodig. Dat scheelt enorm aan uitstoot.''
De meeste uitstoot komt inderdaad van de aan- en afvoer van bouwmateriaal, bevestigt adviesbureau CE Delft. ,,Zo'n 30 procent van de CO2-uitstoot bij een bouwproject komt van goederenvervoer. We schatten in dat dat bij stikstof ongeveer hetzelfde is. De meeste winst is te behalen door het huis grotendeels in de fabriek in elkaar te zetten.''
Bijna alle nieuwbouw maakt gebruik van prefabmethodes, maar een aantal bedrijven is bezig huizen praktisch kant-en-klaar af te leveren op de bouwplaats. Zo heeft het grootste bouwbedrijf van Nederland, BAM, geïnvesteerd in een Zuid-Afrikaanse start-up Thorb, die onlangs z'n eerste proefmodellen neerzette in Delft. Oprichter Rick van den Bos denkt dat de stikstofproblemen een zetje in de rug kunnen geven. ,,Al vermoed ik eerder dat het een zuchtje wind in de rug is dan een stevige bries. De échte redenen om prefab te bouwen zijn betaalbaarheid en circulariteit, oftewel zo bouwen dat je alles kunt demonteren en opnieuw kunt gebruiken.''
Voor prefab-bouw is nog innovatie nodig. Maar ook bestaande projecten kunnen milieuvriendelijker, stelt Guy Cremer van Boels, verhuurder van bouwmaterieel. ,,Bouwprojecten kunnen gewoon doorgaan als de juiste werkbouwtuigen worden ingezet'', zegt hij. ,,De overheid kan hier haar steentje aan bijdragen met een subsidieregeling ter vervanging van vervuilend materieel.'' Volgens Cremer kun je oude diesels vervangen door diesels met een filter of een elektrisch aangedreven motor. ,,Bij de introductie van de elektrische auto heeft de overheid ook een fiscale stimulans gegeven, dus waarom nu ook niet?''