Corona-app lijkt verder weg na weekendje pitchen
Het Financieele Dagblad
Publicatiedatum: 20 Apr 2020 14:00
Hella Hueck, Martijn Pols en Stijn van Gils
Amsterdam/Den Haag
Het hele weekend hebben zeven bedrijven hun voorstellen gepresenteerd en aangescherpt om een privacy-veilige corona-app voor de overheid te mogen ontwikkelen. Maar een winnaar is er voorlopig nog niet.
Alle vergaderkamertjes op het ministerie van Volksgezondheid zijn zaterdagmiddag bezet. Experts houden video-interviews met ondernemers die stellen dé ultieme corona-app te kunnen maken. In de gangen is het te druk. Anderhalve meter afstand houden van elkaar is niet te doen.
Heel Nederland kan met de bijeenkomst meekijken via YouTube, een paar duizend mensen doen dat ook echt.
Ron Roozendaal, directeur Informatiebeleid bij het ministerie is de organisator van de 'appathon', zoals de tweedaagse is genoemd. Hij probeert tussen alle interviews door nog even broodje te eten. De grote vraag: gaat zo'n app echt helpen? 'Het echte antwoord is: dat weten we niet precies', vertelt hij.
Als Nederland dadelijk weer van het slot gaat en de winkelstraten, terrasjes en parken weer volstromen, is de kans aanwezig dat het coronavirus weer de kop opsteekt. Dan zou een app kunnen helpen bij bron- en contactopsporing, legt Sjaak de Gouw, directeur publieke gezondheid van GGD Nederland uit.
'Het is voor ons veel uitzoekwerk wie er allemaal op een bepaald tijdstip in een café stonden.' Een anoniem berichtje naar iedereen die met een coronapatiënt in aanraking is geweest, moet 'de werkdruk van de GGD ontlasten'.
Om de verspreiding van het virus in te dammen, is volgens de De Gouw meer nodig. 'Om de besmettingshaard te vinden moeten we weten wáár precies in Nederland de besmetting heeft plaatsgevonden. Daarvoor moeten we weten waar de patiënt precies is geweest.' Het verzamelen van locatiegegevens zal op veel maatschappelijke weerstand stuiten.
De appathon is vooraf al overladen met kritiek, en dat hield afgelopen weekend aan. Het lijkt wel het tv-programma Dragon's Den, met pitches, jury's en panels, in plaats van een zorgvuldig proces te volgen, zeggen critici. Zo'n snel in elkaar getimmerde beautycontest moet wel onzorgvuldigheid in de hand werken, vinden Platform Burgerrechten en Bits of Freedom. 'Het evenement had meer weg van een spelshow waar bedrijven met elkaar strijden dan een serieuze aanbesteding ...', schrijft digitale burgerrechtenvereniging Bits of Freedom op zijn site.
Vrijdag trokken negen experts die betrokken waren bij het beoordelen van de ruim 700 ideeën zich terug omdat ze de maatstaven waar de app aan moet voldoen onduidelijk vinden. Gisterochtend vond RTL Nieuws bij een van de deelnemers, Covid19-Alert, zelfs een datalek. De ontwikkelaars publiceerden per abuis een bestand met zo'n tweehonderd namen, e-mailadressen en versleutelde wachtwoorden, terwijl juist privacy en beveiliging bij de apps zo gevoelig liggen.
De kritiek dat de overheid via YouTube een soort songfestival met stemmen en likes organiseert om een gezondheidscrisis op te lossen, werpt ambtenaar Roozendaal verre van zich: 'De enige manier om dit goed te doen is om heel transparant te zijn. Dat betekent ook harde kritiek krijgen. Het is juist belangrijk dat mensen kunnen meekijken.'
Ook minister Hugo de Jonge is aanwezig. Hij benadrukt nog maar een keer dat de app technisch volledig veilig moet zijn, ook voor de privacy. Lukt dat niet, dan komt er geen app, zegt hij. Serieuze alternatieven zijn er volgens hem niet. En de overheid had vorige week wel degelijk breed uitgevraagd, stelt hij. Het hoefde geen app te zijn, andere technische oplossingen konden ook.
Het beursgenoteerde CM.com uit Breda kwam bijvoorbeeld met een voorstel om met een soort chatbot het contactonderzoek grotendeels te automatiseren. Maar een dergelijke oplossing viel af bij de voorselectie. Hiermee is het niet mogelijk om vluchtig contact met onbekenden in kaart te brengen, vertelt minister De Jonge.
Het gebruik van de app zal sowieso vrijwillig zijn. Daarin is De Jonge naar eigen zeggen 'opgeschoven'. Eerder sloot hij niet uit het te verplichten, bij een te lage dekking. 'Maar als we dit niet hebben, dan zijn we minder effectief (in het tegengaan van het virus, red.) en zullen we langer dan noodzakelijk allemaal ingrijpende maatregelen moeten nemen.'
Hoe toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens oordeelt over de apps wordt vandaag duidelijk, morgen houdt de Tweede Kamer een hoorzitting met experts op dit terrein.
Minister de Jonge mikte op een werkende app eind deze maand. Gisteren aan het einde van de middag tempert secretaris-generaal Erik Gerritsen de verwachtingen. 'Ik heb nog geen expert horen zeggen: we hebben al voldoende informatie om te kiezen. Als je dat al zou willen.'