FD:
Het leiden van KLM is een hondenbaan, met veel stress en is eigenlijk alleen geschikt voor bestuurlijke koorddansers. Als ceo moet je laveren tussen de belangen van alle stakeholders – de holding Air France-KLM, KLM zelf, de Tweede Kamer, de ministeries in Den Haag, de dertigduizend werknemers, beleggers. Het kostte de soms wat hoekige Elbers steeds meer energie.
Gespannen relatie met Ben Smith
Wat Elbers zeker heeft geholpen om de rijen in Amstelveen steeds gesloten te houden, was de gemeenschappelijke vijand die veel KLM'ers zien: de Franse partner, en topman Ben Smith van de holding in het bijzonder. De relatie tussen Elbers en Smith was altijd gespannen. Het niet geven van een handdruk in 2019 - voor het oog van alle camera's - was veelzeggend. Volgens de Franse krant Libération was er de afgelopen maanden een sluimerende ruzie tussen de twee die ertoe leidde dat Elbers niet voor een derde termijn gaat.
In zijn publieke optreden kan Elbers zich geen opmerkingen veroorloven over het beleid van Air France-KLM. Elke uitlating van hem wordt gewikt en gewogen in Parijs. Achter de schermen heeft hij het moeilijk met zijn beperkte rol binnen Air France-KLM. Het is lastig om dan de belangen van KLM te verdedigen tegenover het holdingbestuur in Parijs.
Zijn opvolger zal moeten leren om beter met die spanning tussen Amstelveen en Parijs te kunnen omgaan. De KLM-commissarissen - met in hun midden topman Smith - zullen van de nieuwe bestuurder eisen dat die deur naar Parijs wat verder openzet om de voordelen van de luchtvaartgroep beter uit te nutten. De nieuwe ceo zal de door Elbers uitgedragen visie dat bij KLM veel bij het oude behoort te blijven, moeten weerstaan.
Vijandig klimaat in Den Haag
Minstens zo belangrijk is dat de nieuwe ceo van KLM een goede relatie opbouwt met de Tweede Kamer en de ministeries in Den Haag. Het parlement volgt Air France en KLM uitermate kritisch. Er heerst een vijandig klimaat ten aanzien van luchtvaart, Schiphol en KLM. Elke nieuwe bonus of vertrekpremie bij KLM zal leiden tot ophef en de vraag of die miljardenleningen wel goed besteed zijn.
Met het aantreden van het kabinet-Rutte IV verschuiven de panelen bovendien. Wat wordt de houding van Sigrid Kaag, de nieuwe minister van Financiën, en wat gaat de minister van klimaatbeleid Rob Jetten (ook D66) aan eisen stellen aan KLM? De insteek van het kabinet, dat een hoog D66-gehalte heeft, zal toch zijn: minder volume in de luchtvaart en alles richten op een groene transitie. Er komen maatregelen die het verdienmodel van KLM bemoeilijken.