FD
Hard vonnis over woekerpolissen brengt claim tegen NN Group stap dichterbij, aandeel krijgt forse klap
Een nieuwe gerechtelijke uitspraak in de woekerpolisaffaire heeft een succesvolle claim tegen verzekeraar NN Group NN€30,73-15,18% een stap dichterbij gebracht. De verzekeraar heeft volgens het gerechtshof in Den Haag ten onrechte een reeks aan kosten in rekening gebracht bij klanten. De informatie voor klanten was op onderdelen bovendien 'oneerlijk'.
In een soortgelijke zaak tegen Aegon ging het gerechtshof minder ver, maar stelt het wel dat ook deze verzekeraar een deel van de kosten ten onrechte in rekening heeft gebracht. ASR, sinds een paar maanden eigenaar van Aegon Nederland, gaat ook in cassatie.
Beleggers reageren geschrokken op het nieuws. Het aandeel NN Group verloor in de eerste uren handel tot ruim 13%. Ook ASR moest met 7% een forse stap terugdoen. Aegon, grootaandeelhouder in ASR, moest ruim 2% inleveren.
Het arrest van dinsdagavond is een gevoelige nederlaag voor NN, dat al jaren stelt dat het altijd transparant is geweest over de kosten van hun beleggingsverzekeringen in de folders, contracten en voorwaarden. De verzekeraar, voorheen bekend als Nationale-Nederlanden, zei namelijk te voldoen aan de toen geldende regels voor verzekeraars.
De beleggingsproducten, die door hoge, vaak onverwachte kosten als woekerpolis bekendstaan, zijn vooral verkocht van begin jaren negentig tot 2008. Klanten legden maandelijks een bedrag in dat zou worden belegd, maar later bleek de opbrengst tegen te vallen. Hoge kosten, ook voor de tussenpersonen die de verzekering verkochten en de variabele premies voor de ingebouwde levensverzekering drukten de opbrengst.
Nederlandse verzekeraars verkochten in de jaren negentig tot begin deze eeuw massaal beleggingsverzekeringen, onder meer voor extra pensioen of het aflossen van hypotheken. In totaal zijn er naar schatting ruim 7 miljoen van dit soort producten verkocht. NN zou 700.000 beleggingsverzekeringen hebben verkocht.
'Oneerlijk'
Het gerechtshof zegt nu dat op basis van de informatie die klanten destijds van NN kregen, ze een reeks aan kosten niet hadden hoeven te verwachten. Dat betekent dat NN die niet in rekening had mogen brengen. Het gaat onder meer om administratie- en verkoopkosten plus provisies voor de verkopers, waar volgens de rechter geen 'contractuele grondslag' voor bestaat.
In de voorwaarden ontbrak bovendien een goede uitleg van de gevolgen van het vervroegd afkopen van de opbouwproducten, die vaak een lange looptijd tot wel 20 jaar of 30 jaar hadden. Latere berekeningen toonden aan dat binnen 10 jaar uitstappen vrijwel altijd betekende dat klanten minder terugkregen dan ze hadden ingelegd, door de aftrek van extra kosten.
Een andere kostenpost, de premie voor de levensverzekering, had NN eveneens duidelijker moeten uitleggen. De premies liepen namelijk op als de opbrengsten van de beleggingen achterbleven. Dat kon er vervolgens weer voor zorgen dat er minder werd ingelegd, de beleggingen nog verder achterbleven en de premie verder steeg. Daarbovenop teerden klanten in sommige gevallen zelfs in op hun belegd vermogen, omdat de maandelijkse inleg te laag was voor de premies en kosten.
De rechter gebruikt harde woorden over deze praktijk. Het hof noemt het 'oneerlijk' en 'in strijd met de goede trouw' dat NN alleen in hele algemene termen over deze kosten spreekt. 'Tegenover de verplichting tot betaling van de vele, veelsoortige kosten [...] krijgt de consument geen wezenlijke tegenprestatie.'
Hoger beroep
NN Group zegt in een eerste reactie dat het in beroep gaat bij de Hoge Raad, omdat het zich niet kan vinden in het arrest dat volgens de verzekeraar in strijd is met andere uitspraken over woekerpolissen. Over de mogelijke schade zegt de beursgenoteerde verzekeraar geen mededelingen te doen. NN verwijst naar eerdere uitspraken, dat er mogelijk een forse schadevergoeding moet worden betaald, maar het nog te onzeker is om daar een bedrag op te plakken.
Volgens voorzitter Ab Flipse van de Vereniging Woekerpolis.nl die de zaak aanspande, deelt het gerechtshof 'een mokerslag' uit aan NN. 'Het is duidelijk dat Nationale-Nederlanden klanten had moeten waarschuwen voor de risico’s van hun producten. En met name voor de hoge kosten die op dit soort producten werden ingehouden. Gedupeerden hebben nu eindelijk zicht op de compensatie waar ze recht op hebben.'
Het arrest van het gerechtshof Den Haag dinsdag volgt op een belangrijke uitspraak van de Hoge Raad van begin vorig jaar. Die stelde dat als verzekeraars zich aan de toen geldende verzekeringsregels hebben gehouden, klanten met een woekerpolis ook nog altijd een beroep kunnen doen op de algemene wetgeving over contract- en consumentenrecht.
Dat betekende toen een doorbraak in de cruciale vraag waarover diverse stichtingen nu al jaren procederen tegen verzekeraars. De afgelopen jaren zijn al diverse schikkingen met groepen klanten gesloten voor in totaal zo'n €3 mrd. Daarnaast zijn verzekeraars verplicht hun klanten actief te benaderen om te zoeken naar een oplossing, vaak het oversluiten naar andere vermogensopbouwproducten zoals banksparen. Een deel van de klanten wil het daar niet bij laten, en heeft zich verzameld in claimstichtingen, in de hoop een hogere schadevergoeding te bedingen.