[quote alias=OnoMatopee id=14825020 date=202305200811]
Inmiddels gaat het weer goed met BAM. De aannemer maakt weer winst en heeft een gezonde financiële huishouding. Tekenend is dat het bedrijf na jaren weer dividend zal uitkeren. Toch heeft Joosten ook zorgen. BAM kwam de afgelopen maanden meermaals negatief in het nieuws. In oktober deden de FIOD en het OM een inval op een kantoor in Gouda, vanwege vermoedelijke onregelmatigheden bij buitenlandse projecten van het inmiddels opgeheven BAM International. Aandeelhouders, analisten en journalisten blijven Joosten naar de impact vragen, maar zolang het onderzoek loopt kan BAM niet reageren.
In april werd het bedrijf opgeschrikt door het nachtelijke treinongeluk bij Voorschoten, waarbij een BAM-medewerker om het leven kwam. De 65-jarige machinist overleed toen zijn bouwkraan werd aangereden door een goederentrein en een intercity. De begrafenis viel samen met de aandeelhoudersvergadering van BAM, waar bij de opening aan het ongeluk werd stilgestaan. Terwijl de aandeelhouders in Bunnik over moties stemden, werd op alle bouwplaatsen en in alle kantoren van BAM een minuut stilte gehouden en hingen de vlaggen halfstok.
Op de aandeelhoudersvergadering moest Joosten ook antwoord geven op vragen over de toekomst. BAM is een van de 29 bedrijven die zijn aangeschreven door Milieudefensie, dat sinds vorig jaar aandeelhoudersvergaderingen bezoekt van bedrijven die het schaart onder de grote vervuilers. De bouwsector is wereldwijd een grote uitstoter van CO2, vooral door de productie van bouwmaterialen als staal, beton en asfalt. De campagnemedewerker van Milieudefensie, gewend aan vage, ontwijkende antwoorden van topmannen, stelde vriendelijk maar scherp de vraag of BAM van plan is zijn CO2-uitstoot te halveren. „Ja, we denken dat dat kan, en we gaan dat gewoon doen”, zei Joosten resoluut. Er volgde geen ‘mits’ of ‘maar’, tot verrassing van de vragensteller. „Nou, dat is heel mooi om te horen. We gaan u eraan houden.”
Joosten ziet in verduurzaming de volgende grote stap voor BAM. Dit jaar werd een ambitieuze duurzaamheidsstrategie gepresenteerd, de basis voor de koers die Joosten de komende jaren wil varen. Het moet een heuse cultuurverandering worden. De totale CO2 -uitstoot, die BAM rapporteert als deel van de omzet, moet in 2030 gehalveerd zijn ten opzichte van 2019. Ook gaat BAM volgens Joosten anders kijken naar de aanbestedingen waar het op inschrijft. „Het moet in onze duurzaamheidsstrategie passen, anders doen we het niet.” Geen kolencentrales dus, maar wel windparken, kustversterking en woningen – dit najaar moet de duurzame woningfabriek van BAM operationeel zijn.
Het zijn ambitieuze doelen, die u in relatief korte tijd wilt halen. Is dat niet spannend?
Joosten glimlacht. „Dat is best spannend ja. Je maakt als bedrijf een statement. Ik voel zelf die druk, maar partijen om ons heen voelen die ook. Tot vrij recent trapten grote bouwbedrijven en de brancheorganisaties juist op de rem om zo lang mogelijk op dezelfde manier te kunnen doorwerken. Ik denk niet dat dat naar de toekomst toe nog kan.”
Met de nieuwe strategie gaat Joosten ervan uit dat opdrachtgevers bereid zijn meer te betalen voor duurzame bouw. Dus ook de grootste opdrachtgever van Nederland: de overheid. Het is gangbare praktijk dat de opdracht naar het consortium gaat dat de laagste prijs biedt. De grote bouwfraude-affaire in de jaren negentig, waarbij werd gesjoemeld met aanbestedingen voor overheidsprojecten, hielp daar niet bij mee.
Krijgt BAM grote opdrachtgevers en de overheid mee?
„Daar ben ik van overtuigd. De druk om duurzamer te bouwen komt van alle kanten. Banken, consumenten, wetgevers, rechters. Ook bij overheden merk ik dat we in een ontwikkeling zitten van ‘keihard op de prijs’ naar ‘kwaliteit en duurzaam’. Steeds vaker krijg je extra punten in de aanbesteding als je met elektrisch materieel kunt bouwen. Een belangrijk signaal, want als de overheid hogere duurzaamheidsdoelen stelt, moet ze zelf ook het goede voorbeeld geven in haar aanbestedingen. Natuurlijk zullen er klanten blijven die zeggen: doe mij die dieselmachine maar. Dat zijn dus klanten voor wie BAM in de toekomst niet meer wil werken.”
Asfalt is een van de meest vervuilende materialen in de bouw. Past dat nog wel bij jullie duurzaamheidsstrategie?
„Dat is een hele interessante, filosofische discussie. Asfalt is onmisbaar voor het Nederlandse wegennet, maar heeft een zwaar effect op onze duurzaamheidsambitie. We weten natuurlijk ook: doen wij het niet, dan gaat iemand anders het doen. Vooralsnog kiezen we er dus voor een manier te ontwikkelen waardoor de CO2 -uitstoot van asfaltproductie fors omlaag gaat. Lukt dat en kunnen wij asfalt substantieel duurzamer produceren, dan sta ik erachter. Zo niet, dan heb ik er toch wel moeite mee.”
BAM speelt als ontwikkelaar en woningbouwer een belangrijke rol in de nieuwbouwambities van het kabinet. Het verkocht in 2022 ruim 2.000 nieuwbouwwoningen – een vijfde minder dan in 2021. Of dat aantal dit jaar weer gehaald wordt, is sterk de vraag. Door de stijgende rente en terughoudendheid bij kopers daalt het verkochte aantal woningen sterk. Ook de investeringen in nieuwbouw lopen sterk terug. Woningbeleggers zijn niet blij met de strengere regels voor de huurmarkt van minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting, CDA).
Heeft u goed contact met minister De Jonge?
„Dat gaat vaak via de branchevereniging. Ik heb enorm respect voor Hugo de Jonge. Hij vecht zich elke dag kapot voor meer huizen, en aan de stijgende rente kan hij natuurlijk ook niets veranderen. Maar er moeten wel keuzes gemaakt worden. Willen we nou de woningnood oplossen, of de huurmarkt hervormen? Allebei gaat niet. Vorig jaar zijn de investeringen van beleggers gehalveerd ten opzichte van het jaar ervoor. En dat betekent dat er nog maar de helft gebouwd kan worden. Zo halen we die 900.000 woningen nooit.”
Minister De Jonge heeft in de woondeals met provincies toch afspraken voor 900.000 woningen? Waar gaat het volgens u mis in de besluitvorming?
„Voor ons is het lastig dat er zo veel belanghebbenden zijn die gehoord moeten worden. Je ziet discussie op lokaal niveau, van gemeenten en provincies tot de Vogelbescherming: waar moeten die woningen komen? Voor mij als bouwer is dat heel frustrerend. We hebben in Nederland genoeg geld, genoeg hersenen en genoeg techniek – en toch bouwen we nog maar de helft van de benodigde woningen. Die woondeals zijn niet goed genoeg. Het zou helpen als de minister met de provincies en de bouwers om tafel gaat en kijkt waar we samen grondposities hebben om grootschalig te bouwen. Zo zijn er locaties als het buitengebied van Almere of bij Rijnenburg [naast Utrecht] waar veel mogelijk is. Laten we het plannen met elkaar, Hugo de Jonge mag ons bellen.”
NRC
[/quote
verhelderend en zeer leerzaam, goede