‘Subsidieloze’ windparken toch subsidie nodig
Door Rypke Zeilmaker.
“Wij gaan geen windturbines meer bouwen in de Noordzee”, stelt Ad Tempelman, bestuursvoorzitter van Eneco, demonstratief bij Nieuwsuur. Joël Meggelaars van het Deense Ørsted valt Tempelman bij: “Als de Nederlandse overheid het beleid niet aanpast, kan ik me moeilijk voorstellen dat wij gaan inschrijven op een nieuw windmolenpark.” Staatsbedrijf Tennet- dat de kabels naar zeeparken aanlegt- steunt de lobby van de energieboeren: “We zijn een voorbeeld voor de wereld en als wij dit stoppen, hebben we daar over tien jaar verschrikkelijk spijt van.”
Rusland, energie-onafhankelijkheid, de klimaatdoelen van Parijs, alles halen de windboeren uit de kast om miljardensubsidies te kunnen blijven binnenslepen. Ze hebben er nu een andere naam voor bedacht. VVD-minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans noemt die subsidiebehoefte nu contracts for difference. Zij wil de wet aanpassen, zodat hernieuwde staatssteun aan Eneco en consorten mogelijk wordt. Voor dit ‘stimuleren van de markt’ maakt de staatsomroep alvast propaganda.
Manon van Beek, CEO Tennet.
De CEO van Tennet, Manon van Beek, roemt dit ‘Britse model’ eveneens, meldt de NOS. Hoe werkt het? De belastingbetaler springt de multinationals bij wanneer de stroomprijzen ‘te laag’ zijn. Gebeurt dat niet, dan komen er geen nieuwe windmolens op zee. En dan zou 28 miljard euro extra staatsschuld, die de overheid voor Tennet aanging in 2024, voor niets zijn geweest. Tennet bouwt met dat geld infrastructuur van kabels en transformatoren op zee. Als er geen turbines bijkomen, bijvoorbeeld in windparken als Doordewind, 100 kilometer uit de kust, ligt die investering daar voor niets. Dus moeten er naast miljardenschulden ook miljardensubsidies komen.
Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald’, zou je denken vanuit publiek oogpunt. Maar wacht…Pappa (van Sophie) Loek Hermans werkt sinds 2016 als Associate Partner voor Hague Corporate Affairs. (HCA) Dit Haagse lobbybureau – bewerkt Kamerleden om akkoord te gaan met subsidies voor de windindustrie. Zij hebben Ørsted in hun portfolio. Wat zou hij Sophie hebben ingefluisterd? “Verpak SDE-subsidie als contracts for difference?”
Dat zogenaamde ‘Britse model’ waar ze het over hebben is namelijk het zelfde verdienmodel als de aloude Hollandse SDE-subsidies die vanaf 2008 zijn ingevoerd. Onder deze ‘Stimulering Duurzame Elektriciteitsproductie’ (SDE) vult de overheid het gat tussen de hogere kosten voor het opwekken van ‘groene’ stroom en de marktprijs van elektriciteit. Hoe hoger de marktprijs voor elektriciteit, hoe lager de benodigde SDE-subsidie.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) keerde afgelopen tien jaar 105 miljard euro SDE-subsidies uit. Via de SDE-regeling sleepte Eneco 850 miljoen euro binnen voor windpark Luchterduinen bij Noordwijk. Windpark Gemini boven Schiermonnikoog kreeg 4 miljard euro (!) subsidie via de SDE-regeling.
De subsidies naar wind op zee vlogen zo hard over de balk, dat het politiek onverkoopbaar werd. Daarom bedacht toenmalig Minister van Economische Zaken Henk Kamp een nieuwe marketingtruck: ‘subsidieloze windparken’. Tennet zou vanaf 1 juli 2015 alle aansluitingen van windfarms op zee bekostigen. Kosten voor windboeren daalden zo met 40 procent. Wind op zee was weer politiek verkoopbaar, via een indirecte subsidie dus. Tennet stak 26 miljard euro – dat het zelf niet had- in kabels naar ‘subsidieloze’ windparken. Die miljarden komen via hogere netkosten op je rekening. Op 23 december 2023 jubelde de Rijksoverheid dat ‘bijna zonder subsidie’ 4,5 Gigawatt aan windturbines op zee was gebouwd.
Rypke Zeilmaker / Afke Smit.
Onvermeld bleef hierbij, dat lage rentes het multinationals mogelijk maakte om goedkoper te investeren. Die troefkaart is nu uitgespeeld, en dus komt publiek durfkapitaal weer op het menu. Via miljardensubsidies, en extra staatsschuld. Zoals in eerdere column ‘Tennet it Kin Net’ voorspeld: er gaat nog een extra staatslening naar Tennet, om het staatsbedrijf door 2026 te helpen. Daartoe diende D66-Kamerlid Ilana Rooderkerk afgelopen week succesvol een nieuwe Kamermotie in. Hoe verpakten zij dat? ‘Goed voor de energieconsument’.
De extra onkosten die Tennet in 2026 maakt, komen dus niet meer op de energierekening terecht. Ze worden doorberekend via een algemene belastingverhoging door hogere staatsschuld. De Staat maakt die diepe schulden, in de hoop dat private partijen bijspringen. Ørsted en Eneco kunnen De Staat chanteren, dankzij klimaatambtenarij die een ‘voorbeeld voor de wereld’ wil zijn…Nederland, gidsland in het uitzuige