Is er een beter/zinniger antwoord op je vraag te vinden/geven dan in het volgende stuk??? IEX.NL - Jacques Potuijt - 20 augustus 2002 Op een beurs waar hoegenaamd geen bedrijfsnieuws van enige importantie beschikbaar kwam, werden beleggers naarmate de dag vorderde steeds enthousiaster. Waar kwam dat optimisme ineens vandaan? Afwezigheid van slecht nieuws wordt aangevoerd. Dat klopt, er was geen slecht, maar evenmin goed nieuws. Had het misschien iets te maken met de later op dag in de VS bekendgemaakte index of leading indicators? Deze index is in juli met 0,4% gedaald, terwijl er gerekend was op een daling van 0,5%. Het cijfer was weliswaar een fractie beter dan verwacht, maar de daling was tegelijkertijd de grootste sinds september 2001. Dit gegeven lijkt niet de verklaring voor de sentimentsverbetering op de beurzen. Cocktail: Waarschijnlijk is het heilloos te proberen de omslag te verklaren uit een enkel gegeven. Er is een complex van factoren verantwoordelijk en een sluitende verklaring blijft een illusie. We missen immers evengoed een afdoende verklaring voor de vrije val, waarin de beurzen terechtkwamen in de maanden april tot en met juli. We kunnen een groot aantal factoren noemen, zoals: - Het oplopend aantal opzienbarende boekhoudschandalen, - Het debacle van WorldCom, - De politieke spanning aan de grens van Pakistan en India, - De geweldsspiraal in Israël, - De dreigende dollarcrisis, - De escalerende financiële crisis in Zuid-Amerika. Waarom deze cocktail de beurzen met 30% met 40% deed dalen, is nooit te achterhalen. Evenmin is de weg terug naar boven precies te verklaren; laat staan te voorspellen. Wel kunnen we alweer factoren opsommen: - Van een aantal crises is de nieuwswaarde en sensationele lading afgenomen, - De onrust over boekhoudschandalen ebt weg nu nagenoeg alle Amerikaanse CEO's van de grootste beursfondsen persoonlijk instaan voor de juistheid van de stukken, - De dollarcrisis is minder dreigend geworden, omdat gunstige beleggings-en investeringsalternatieven buiten de VS niet voor het oprapen liggen, - De financiële crisis in Zuid-Amerika lijkt vooralsnog een halt toegeroepen door het verrassend omvangrijke steunpakket van het IMF aan Brazilië, - Van de Indiaas-Pakistaanse grens bereikt het westen weinig nieuws, - Zelfs in Israël worden er minder aanslagen gemeld. 'What goes down must go up' Het effect van deze factoren, zowel individueel als collectief is niet in harde getallen uit te drukken, maar na de diepe verontrusting lijkt het nu tijd voor opluchting. Concreter zijn de bedrijfscijfers. Die vallen niet mee, maar na het pessimisme dat in juli zijn dieptepunt bereikte, kunnen de gerapporteerde winsten alleen meevallen. 'What goes up must go down', een waarheid die in de fysieke wereld gemakkelijk te verifiëren is, maar in de financiële wereld geldt eerder het tegenovergestelde. 'What goes down must go up', om uiteindelijk op een nieuw hoogste niveau aller tijden uit te komen. Het kan lang duren, maar de veel gemaakte vergelijking met 1929 en de lange depressieperiode nadien, is vergezocht. De financieel-economische kennis van de autoriteiten is groter dan in de jaren dertig. Toen werden liquiditeiten onttrokken, nu wordt het systeem royaal van nieuwe liquiditeiten voorzien, terwijl desondanks de inflatie op een laag niveau blijft. De Amerikaanse consument blijkt gevoelig voor lage rente. Emotie De recessie van 2001 is ongebruikelijk mild geweest, juist doordat de consument gestimuleerd door de lage rente huizen en auto's bleef kopen en bestaande hypotheken omsloot om zijn koopkracht op peil te houden. Zijn waardeverlies op de beurs kon voor een deel gecompenseerd worden door waardestijging van het huizenbezit. Sommigen aartssomberlingen zien in de Amerikaanse rentepolitiek een voorbode van Japanse toestanden. Die vergelijking gaat niet op. De Amerikaan is vitaler, beschikt over meer ‘Lebensraum' en heeft daardoor hogere ambities dan de krap behuisde Aziatische eilandbewoners. Zoals het gisteren ging, zo stellen we ons het herstel de komende kwartalen voor. Even schijnbaar onredelijk en onverklaarbaar als de ongerijmde daling voordien. We zijn in een gebied gekomen waar alleen de emotie regeert. Voor de weg terug geldt dat voorlopig nog. Pas op hogere niveaus - zeg vanaf een niveau van 500 voor de AEX is een betere aansluiting met economische realiteit mogelijk en valt er weer te analyseren. Herstelproces We kunnen slechts zeggen dat de koersen tot een onrealistisch laag niveau waren weggezakt en dat daar nu een correctie op volgt. Het herstelproces moet z'n gang gaan. Hoe verklaren we anders de koersstijgingen op één dag op het Damrak van: - Unit 4 Agresso van 17,5%, - Getronics van 12,5%, - Aegon van 11%. Hoe gaat het verder? - Tot een AEX van 400 is er ongeloof, - Tot 500 punten overheerst de scepsis, - Voorbij de 600 worden de meeste beleggers enthousiast, - Boven 700 stapt de laatste scepticus, die beweerde nooit meer in aandelen te gaan, vertwijfeld in de markt met alweer een met nijd vertrokken gezicht, omdat het herstel aan hem voorbij is gegaan. Van optimisme naar euforie Mogelijk betreden de markten in 2005 onbekend territoir. Nieuwe records worden gevestigd en het analyseren wordt wederom lastig. Opnieuw is wellicht sprake van 'irrational exuberance'. We weten dat de nieuwe top aanmerkelijk hoger komt te liggen dan de oude van maart 2000. We moeten ons dan laten meedeinen op de golven van de euforie. Uiteraard nadat we een deugdelijke neerwaartse bescherming op de portefeuille hebben aangebracht. Dat kost geld, maar dat is de gemoedsrust waard. Is dit het scenario voor de komende jaren? Dat kan, maar de tegenovergestelde richting is nooit uit te sluiten. Niemand weet welke rampen er nog boven ons hoofd hangen en er is geen enkele voorspelmethode om daar achter te komen. De simpelste stelling is dat na gemiddeld zeven jaar groei en er een groeivertraging van circa twee jaar optreedt. Op het nadir van de conjunctuur slaat optimisme om in euforie. Bijna iedereen weet waarom de groei onafgebroken doorgaat en een nieuw tijdperk is aangebroken. In de daarop volgende krimpfase, die altijd binnensluipt als een dief in de nacht, overheerst de somberheid en is iedereen er van doordrongen dat het nooit meer wordt, zoals het was. Faites vos jeux! Een langdurige depressie daarentegen is een anomalie. Wij houden het er op dat na de bijna 24 maanden die verlopen zijn sinds september 2000 het rad van fortuin nu weer de goede kant opdraait. Faites vos jeux!