Het lijkt chaos, maar er is een plan
Navarro brein achter Trumps handelsoorlog
Nu het stormt op de beurzen groeit de druk op de Amerikaanse president Donald Trump om de handelstarieven overboord te gooien. Waarom houdt het Witte Huis er, vooralsnog, aan vast? De buitenwacht ziet chaos, maar er is wel degelijk een plan.
WASHINGTON ’Death by China’ en ’The Coming China Wars’. Dit zijn geen thrillers, maar non-fictie boeken van de Amerikaanse econoom Peter Navarro. De 75-jarige professor is de belangrijkste economisch adviseur in het Witte Huis. Hij is ook dé man achter de handelsoorlog van president Trump.
Navarro, die ooit als Democraat een gooi deed naar de lokale politiek en zich toen opwierp als milieuactivist, kwam in 2016 bij Trump op de radar via diens schoonzoon Jared Kushner. De echtgenoot van Ivanka had Navarro’s snoeiharde boek gelezen over het vals spel waarmee Peking de VS economisch naar de kroon wil steken.
De econoom kreeg dat jaar een fluisterrol in de verkiezingscampagne en schopte het tijdens Trumps eerste presidentschap tot handelsadviseur. Hij werd door Politico al snel gedoopt tot de ’gevaarlijkste man in de Trump-wereld’. Dat vond China ook, die hem een ban oplegde.
Nu is Navarro terug. En hoe. De topadviseur is namelijk ook de schrijver van de handelsparagraaf in Project 2025, het oerconservatieve draaiboek van de denktank Heritage Foundation dat de leidraad is van Trumps beleidsagenda in zijn tweede termijn. Zo volgt de president Project 2025 bij het grensbeleid en de ontmanteling van de federale bureaucratie, inclusief het opheffen van het ministerie van Onderwijs, als ook ten aanzien van de militaire terugtrekking in Europa. Alleen de nucleaire afschrikkingstaak in NAVO-verband blijft, schrijft het draaiboek voor.
Verbluffend
Wat schrijft Navarro in Project 2025 over de handel? De overeenkomsten met Trumps beleid zijn verbluffend. In een dertig pagina’s tellend hoofdstuk zet hij uiteen dat het cruciaal is voor de VS om de industriële productie naar eigen land terug te halen, teneinde de dominante wereldpositie te behouden. De econoom rept in dat verband van een ’industriële renaissance’, net als het Witte Huis nu doet, en spreekt van ’een nationaal veiligheidsbelang’.
Volgens Navarro is Amerika kwetsbaar geworden door de grote industriële afhankelijkheid van het buitenland. Zo bouwt de VS amper nog schepen, computers of telefoons, klaagde Trump vorige week. Handelspolitiek, in het bijzonder importheffingen, moeten het wapen zijn waarmee die productie- en defensiebasis in de VS wordt versterkt.
Ook stelt Navarro dat het Amerikaanse handelstekort tot de uitstroom van rijkdom leidt, met als gevolg dat buitenlandse partijen machtiger worden en gaandeweg bezit nemen van cruciale Amerikaanse bedrijven. Ook hier is China de grote boeman, want dat land streeft volgens Navarro ’agressief’ naar wereldhegemonie.
De analyse helpt verklaren waarom de VS zegt vast te houden aan de importheffingen en te midden van kelderende beurzen spreekt van ’liberation day’. De heffingen zijn niet alleen een belangrijk middel om geld binnen te harken teneinde het enorme begrotingstekort te dichten, maar ook een strategisch wapen om Amerika te bevrijden van een ’unfair’ handelsjuk door de eigen industrie op te bouwen.
Wel laat Navarro in zijn analyse in Project 2025 ruimte voor onderhandelingen, mits andere landen hun handelsbarrières slopen. Want, stelt hij, „veel Amerikaanse handelspartners hanteren fors hogere heffingen voor duizenden Amerikaanse producten.”
’Even’ doorbijten
Het strategische industriebelang maakt duidelijk waarom de regering-Trump vindt dat Amerikanen nu ’even’ moeten doorbijten. De president heeft zelfs erkend dat de drastische ruk aan het stuur Amerika in een recessie kan duwen. ’Hang tough’, hou vol, zei Trump afgelopen weekend, die sprak van een ’economische revolutie’.
Die revolutie zorgt vooralsnog voor paniek en groeiende kritiek. Nu de beurzen bloeden, keren zelfs trouwe bondgenoten zich tegen Trump. De bestuursvoorzitter van zakenbank JP Morgan, Jamie Dimon, waarschuwde voor hogere inflatie en de schade die Trumps beleid aanricht aan economische handelsbetrekkingen op de lange termijn. Dimon, een oud-adviseur van Trump, was in januari nog positief over importheffingen.
Een andere Wall Street-magnaat die als pro-Trump te boek stond, Bill Ackman, ging er beduidend harder in. De hedgefonds-baas waarschuwde voor een ’economisch nucleaire winter’. Volgens Ackman ondermijnt de regering het vertrouwen van het buitenland in de VS als betrouwbare handelspartner.
’Fake news’
Het Witte Huis sprak maandag berichten tegen dat Trump voor de heffingen een 90 dagen-pauze zou willen inlassen. Die melding werd afgedaan als ’fake news’.
En wat vindt de Amerikaanse burger? Ondanks alle commotie blijft de steun voor de president groeien. Volgens een laatste peiling is de approval rate van de Republikein gestegen van 49 naar 53 procent.