Van Oord besteedt miljoenen om splinternieuw schip relevant te houden
'Dit schip geeft ons de mogelijkheid om onze leidende rol in het bouwen van windparken op zee verder uit te bouwen.' Dat zei Pieter van Oord van het gelijknamige offshorebedrijf in juni 2014. De Aeolus werd toen gedoopt. 'Een bijzondere gebeurtenis. (...) Zeker voor dit nieuwe type schip.'
Nog geen vier jaar later ligt het installatieschip in een droogdok bij de Botlek. Tenten, steigeronderdelen en enorme potten verf op het achterdek. Een toren van groene containers. Daar tussendoor wandelen werklui in overall: oranje, blauw, rood, allemaal met een helm op en veiligheidsschoenen. Nu en dan klinkt er een fluitje.
De kolossale kraan van de Aeolus.Foto: Carel Grol
29 Pantserhouwitsers
De Aeolus is een blauw en wit schip met vier pilaren, waarmee het zich zeven meter boven de golven kan hijsen om stabiel te liggen. Aan beide zijden is het schip met drie meter verbreed. Er is een helidek. En een nieuwe kraan. Rood en wit, gemaakt door Huisman Equipment uit Schiedam. De kolossale kraan kan tot 1600 ton optillen. De vorige had een hijsvermogen van 900 ton.
1600 ton
Het hijsvermogen van de nieuwe kraan, gebouwd door Huisman
Ter illustratie: de Pantserhouwitser 2000NL, een soort van tank, is het belangrijkste geschut van de landmacht. Die weegt 55 ton. Theoretisch zou kan de kraan op de Aeolus daar 29 van kunnen oppakken. In praktijk zullen het loeizware onderdelen van windturbines zijn, en de zogeheten monopile waar de molen op rust, die de kraan zal tillen. Daarbij zal het draaggewicht nooit de volle 1600 ton bereiken, maar eerder op 1300 tot 1400 ton uitkomen.
Grootste
Wat deze gedeeltelijke ombouw kost wil Theo de Lange, staande op de brug van het enorme schip, niet zeggen. Wel dat het een 'majeure operatie' is, zegt de commercieel manager Van Oord Offshore Wind Projects. In de offshore gaat het dan al snel over tientallen miljoenen.
Groeispurt
Toen het schip na enige vertraging in juni 2014 werd gedoopt, behoorde de Aeolus tot de grootste van zijn klasse. Afgelopen halfjaar is aan het schip gewerkt, om ervoor te zorgen dat de Aeolus ook de volgende generatie windturbines kan installeren.
Weliswaar verhaalt iedereen bij het offshorebedrijf vol enthousiasme over de mogelijkheden van de omgebouwde Aeolus, toch moet de vertimmering ook een beetje pijn hebben gedaan in het hoofdkantoor van Van Oord bij de Rotterdamse Van Brienenoordbrug. Want toen het schip na enige vertraging in juni 2014 werd gedoopt, behoorde de Aeolus tot de grootste van zijn klasse. Maar dat is nu niet meer genoeg.
Groeispurt
Van Oord heeft nooit gezegd wat de Aeolus kostte. Het schip, vernoemd naar een zoon van Poseidon, en een goddelijke bewaarder van de winden, was enigszins op de groei gebouwd. Het werd ingezet voor de aanleg van windparken Luchterduinen en Gemini.
Bij Luchterduinen installeerde de Aeolus 43 turbines van 3 megawatt, voor de kust van Noordwijk. Gemini, boven Schiermonnikoog, bestaat uit 150 turbines van 4 megawatt. De aanleg van een windpark is een miljardeninvestering en een langjarig traject. Toen deze parken werden ontworpen, waren windturbines van 3 en 4 megawatt splinternieuw.
Alleen maakt de markt een groeispurt door.
Acht megawatt
De windparken die de komende jaren worden gebouwd, krijgen allemaal turbines van minstens acht megawatt. Een park met de omvang van Luchterduinen, nog geen drie jaar geleden opgeleverd, zou nu te klein zijn om nog als los project te worden aanbesteed.
Groter is beter
Ondanks alle techniek in de windturbines, is de basisregel eenvoudig: groter is beter. Grotere turbines vangen letterlijk meer wind.
Ondanks alle techniek in de windturbines, is de basisregel eenvoudig: groter is beter. Grotere turbines vangen letterlijk meer wind. Dat betekent meer energie en dus een hogere opbrengst. Bovendien vertalen grotere turbines zich ook vaak in lagere kosten.
Gereedschap
De fundering, de wieken, de generator: alles aan de turbines is een paar slagen groter dan vier jaar geleden. Het moet nog wel allemaal met een schip naar zee worden gebracht. De Lange: 'Dat leidt tot vraag naar nieuw gereedschap.'
Zo dreigde Aeolus na enkele jaren al achterhaald te worden. Dus besloot Van Oord vorig jaar het schip naar de kant te halen, amper drie jaar na de tewaterlating. Eerst in Schiedam, inmiddels in de Botlek. Zo'n 140 mensen werken er op en aan de Aeolus.
Versterkt
Dezer dagen lopen er mensen over de bodem van het tien meter diepe droogdok. Overal wordt gewerkt. De vernieuwde Aeolus moet in mei uitvaren. Projectmanager Marijn Bakker was betrokken bij de bouw van het schip. Hij woonde een jaar in Hamburg toen de Aeolus daar werd gebouwd. Het voorbije jaar begeleidde hij de ombouw.
‘Aeolus is uitermate geschikt voor turbines van acht en tien megawatt’• Marijn Bakker, projectleider bij Van Oord
'Het schip is versterkt', zegt hij, terwijl hij met oranje overall en stevige laarzen over het grijze achterdek wandelt, langs steigers en buizen. Het dek kan duizenden ton meer gewicht vervoeren dan voor de ombouw. 'De Aeolus is uitermate geschikt voor turbines van acht en tien megawatt.'
Zeven jaar
‘In zeven jaar moet het schip zich terugverdienen’• Theo de Lange, commercieel manager Van Oord Offshore Wind projects
Toch blijft de vraag: hoe lang is het vernieuwde schip nog relevant? 'Tot 2025 kan die mee', zegt De Lange. 'In zeven jaar moet het schip zich terugverdienen.'
Het gevaar bestaat dat ook de acht megawatt worden ingehaald door nog weer grotere turbines. GE ontvouwde een maand geleden plannen voor windturbines van 12 megawatt. Die turbines zullen 260 meter boven het wateroppervlakte uittorenen. De wieken krijgen een lengte van 107 meter — iets langer dan een voetbalveld.
Tekentafel
Is de Aeolus dan niet te klein? Vooralsnog liggen dat soort windturbines nog op de tekentafel, riposteert De Lange. 'Het zijn plannen. Dus daar kun je nog niet op investeren.' Bovendien: als de turbines nog weer groter worden 'is het ook niet zo dat de Aeolus helemaal niets meer waard is'.
Daarnaast is het geen acute zorg. Als de ombouw van het schip klaar is kan de Aeolus elk mogelijk windpark aanleggen dat nu wordt aanbesteed. Dus wat is de geschatte benuttingsgraad van dit schip, ofwel, hoe vaak moet het in gebruik zijn? De Lange lacht. 'Zo veel mogelijk.'
Kleine markt
De markt voor installatieschepen is klein: er zijn vier schepen die elkaar weinig ontlopen en ingezet kunnen worden bij de aanleg van windparken met turbines van 8 megawatt.