Deze is ook best interessant;
J.v.D.
za 29 nov 2008, 08:31 DEFLATIE
AMSTERDAM - De eerste prijsdalingen zijn nog niet daar of er wordt door economen alweer gewezen op de grote gevaren van deflatie. Deflatie moet daarbij gezien worden als een langdurige periode van een gemiddeld dalend prijspeil, die mensen aanzet om hun bestedingen uit te stellen, omdat alles straks toch weer goedkoper zal zijn. De angst voor deflatie zit er sinds de Grote Depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw goed in.
Om hun argumenten kracht bij te zetten halen de voor deflatie beduchte economen altijd het voorbeeld van Japan aan. Dat land had van 1999 tot 2006 enige jaren van zeer lichte deflatie, met prijsdalingen die op jaarbasis nooit meer dan 1,5% bedroegen. Toen het allemaal voorbij was, lag het consumentenprijspeil 3,5% beneden het niveau van 1999. Dat stelde allemaal dus niet zo veel voor.
Japan is bovendien een heel bijzonder geval en totaal onvergelijkbaar met Europa of de Verenigde Staten. De reactie op ongunstige economische ontwikkelingen is er veel trager dan hier in het Westen, de rente is er extreem laag en de bevolking daalt. De beroepsbevolking neemt al jaren af en dat betekent dat in de toekomst eerder een krimpende dan een groeiende economie verwacht mag worden. Onder zulke omstandigheden is een per saldo stabiel prijspeil helemaal niet verbazingwekkend.
Hier in het Westen lijken we van het ene naar het andere uiterste door te schieten. Jarenlang was inflatie de grootste zorg van de Europese Centrale Bank (ECB), en met een laatst gemeten inflatie van 3,2% op jaarbasis in het eurogebied ligt het tempo van prijsverandering nog duidelijk boven het maximaal toelaatbare niveau van 2%, zoals het dat al jaren doet. Maar nu zijn we ineens weer bang voor deflatie.
Zijn prijsdalingen echt zo erg als de voor deflatie bevreesden ons willen doen geloven? Als prijzen vanwege schaarste of vanwege speculatie te hard stijgen, dan is het niet meer dan normaal als ze vervolgens weer dalen en daarbij ook meestal weer te ver doorschieten. Dat is de functie van prijzen als correctiemechanisme in de economie. Prijsdalingen zien we daarom met enige regelmaat in de producentenprijzen, in Nederland bijvoorbeeld tussen 1985 en 1988, in 1998, in 2001 en nu weer. Hoogstzelden vertalen deze producentenprijsdalingen zich ook in een daling van het prijspeil van consumptiegoederen. In Nederland is dat sinds 1962 maar één keer gebeurd, gedurende een paar maanden van 1986 en 1987. De olieprijsdalingen waren toen de oorzaak. Zoiets zou natuurlijk weer kunnen gebeuren, nu de olieprijs gekelderd is en de prijsdalingen ook in de brandstofprijzen voor de consument tot uitdrukking komen. Beter zo dan dat prijsdalingen niet worden doorgegeven.
Prijsdalingen over een brede linie zijn in ons soort economieën echter uiterst onwaarschijnlijk. Bijna driekwart van ons bruto binnenlands product bestaat uit diensten. De loonontwikkeling is dus veel belangrijker voor ons prijspeil dan het verloop van de benzineprijs of de prijs van staal.
Gaan mensen bij deflatie bestedingen uitstellen zoals altijd betoogd wordt, en kan deflatie daarbij ontaarden in depressie? Voor de aankoop van een huis, of van aandelen, is de verwachte prijsontwikkeling zeker van belang, maar mensen gaan niet minder autorijden als de benzineprijs daalt. Eerder meer. Van televisies, pc’s en rekenmachines dalen de prijzen al tientallen jaren terwijl deze apparaten ook nog eens veel meer kunnen dan vroeger. Maar van deze deflatieartikelen zijn we alleen maar meer gaan kopen. Op termijn is inflatie echt een veel grotere bedreiging dan deflatie.
Jaap van Duijn is onafhankelijk beleggingsdeskundige.