Zoals ik al in een eerdere bijdrage van 8 december 2008 stelde zie www.iex.nl/forum/topic.asp?forum=76&t... is dat meer dan duidelijk geworden.

In een artikel in de NRC van 3 mei 2009 wordt dit door de auteur nog eens verduidelijkt.
Onder de titel Chipindustrie wacht een rampjaar als in 2001 draagt Marc Hijink daar de gegevens voor aan.
Er zijn chipbedrijven die zeggen dat de bodem in zicht is. Maar eerst moet de halfgeleiderindustrie door de zure appel heen bijten: een algehele omzetdaling van minstens 30 procent.
De halfgeleiderindustrie maakt zich op voor een rampjaar. In 2008 daalden omzetten met 5,4 procent, maar in 2009 wacht een krimp zoals in 2001. Toen verloren chipmakers 32 procent van de omzet.

Het scenario lijkt nu al werkelijkheid. Volgens de Amerikaanse Semiconductor Industry Association (SIA), daalde de wereldwijde chipverkoop in maart met 30 procent. Consumenten en bedrijven kopen nu veel minder, maar ook andere elektronica dan voorheen. In het eerste kwartaal van 2009 daalde het aantal verkochte computers met 6,5 procent. Ultragoedkope netbooks deden het echter wel goed. De consument heeft liever een zuinige, kleine laptop dan een volwaardige computer. Dat druist in tegen de snelheidsrace die de chipindustrie opzweepte tot innovatie, nieuwe investeringen en betere winstmarges.

Met de mobiele telefoon - daarvan worden er jaarlijks meer dan een miljard verkocht - is iets anders aan de hand. De verkopen van gewone toestellen nemen af, getuige de dalende omzetten van de vijf grootste telefoonproducenten (Nokia, Samsung, LG, Sony Ericsson en Motorola).

Tegelijkertijd presenteren de producenten van smartphones, Apple (iPhone) en RIM (BlackBerry) ronkende groeicijfers. Consumenten zijn blijkbaar wel te porren voor mobieltjes met een groot scherm, internet en email. Dat is de enige categorie telefoons die stabiele verkoopcijfers laat zien. Maar de smartphone bepaalt niet meer dan 14 procent van de totale telefoonmarkt: die krimpt dit jaar met zon 10 procent.

Deze trends hebben hun effect op de halfgeleiderindustrie. Er is veel voorraad en weinig behoefte aan nieuwe chips. Productielijnen zijn stopgezet, duizenden mensen ontslagen. De fabriekshallen van chipleveranciers staan leeg.

Gemeten over 2008 lijken de prestaties van sommige bedrijven nog mee te vallen. Zij draaiden nog een goede eerste helft van het jaar, maar hebben nu de wind zwaar tegen. Wereldwijd zoeken chipproducenten steun bij elkaar omdat ze het zelfstandig niet redden. NEC en Renesas, twee Japanse chipmakers, praten sinds deze week over een fusie. De combinatie zou groter worden dan de andere Japanse chipfabrikant, Toshiba.

Ook Taiwan bouwt een nieuw conglomeraat van kleinere chipproducenten: Taiwan Memory Co (TMC). In Europa verkocht het Nederlandse NXP vorig jaar al zijn mobiele chipdivisie aan ST Micro-electronics. Ook het Zweedse Ericsson stapte in deze joint venture. Het nieuwe bedrijf, ST-Ericsson, leed in zijn eerste twee maanden al 67 miljoen euro verlies en schrapt 1.200 banen.

NXP vergaat het niet veel beter: een verlies van 430 miljoen euro in het afgelopen kwartaal. Grootaandeelhouder KKR speurt naar nieuwe fondsen voor de Nederlandse chipfabrikant. En er wordt hardop gespeculeerd over een samengaan met Infineon, de Duitse chipmaker die in het laatste kwartaal 110 miljoen euro verlies leed.

De malaise bij chipproducenten is terug te zien in de omzetten van de toeleveranciers. Die merkten al in 2008 dat de investeringen in halfgeleiderapparatuur terugliepen. Deze sector heeft in feite al een rampjaar achter de rug, met een omzetdaling van 30 procent.

Maar er is niet alleen ellende in de wereld van de halfgeleiders. Optimisten zagen de afgelopen weken voorzichtige tekenen dat de bodem in zicht is. Het begon met ASML en Intel, die beiden uitgaan van normalisatie in de tweede helft van 2009. Ook de prijzen van geheugenchips lijken zich te stabiliseren.

En uit de telefoonmarkt: Nokia stelt de laatste omzetverwachting voor 2009 (minus 10 procent) niet verder naar beneden bij. Tegenwoordig is dat ook al goed nieuws. Tenslotte, zo werd deze week bekend, merkt Japan vanuit China een groeiende vraag naar componenten voor mobiele telefoons.

Het Britse bedrijf ARM heeft een andere methode om de crisis in de chipindustrie te weerstaan. ARM ontwerpt chips, die andere bedrijven vervolgens in licentie produceren. ARM - te vinden in smartphones, navigatieapparatuur en draagbare spelcomputers - zag zijn omzet in het eerste kwartaal van 2009 groeien met 18 procent. Directeur Warren East: We zijn door ons bedrijfsmodel minder gevoelig voor de crisis. ARM gaat ook chips ontwerpen voor netbooks. East: Daarvoor zijn energiezuinige processors nodig, onze expertise.

Ook de Apple iPhone draait op een ARM-processor. Maar het is nog maar de vraag hoe lang. Apple vindt dat techniek van het schap niet altijd garant staat voor een technologische voorsprong. Apple is daarom mensen aan het recruteren, vermoedelijk om een eigen mobiele chip te gaan produceren. Gevoel voor timing kan de iPhone-producent niet ontzegd worden: hoogwaardig personeel ligt nu voor het oprapen.

Zie verder mijn bijdragen Geschreven columns ASM International www.blikopdewereld.nl/Ontwikkeling/in...