Richard Homburg: cowboy in mineur
Mathijs Schiffers
zaterdag 08 oktober 2011, 00:00
update: zaterdag 08 oktober 2011, 11:23
'Zijn' vastgoedfonds Homburg Invest is in zware financiële problemen gekomen en verkeert momenteel in een Canadese vorm van surseance. Richard Homburg: voor sommigen een held, voor anderen een ploert.
Het filmpje, van september 2007, circuleert nog steeds op internet. Te zien is een automobilist met zonnebril in een dure bolide. De man is achter in de vijftig en wordt in Amsterdam aangehouden door een verkeersregelaar die hem vertelt dat hij niet verder kan.
De hoofdstad houdt namelijk een autoloze zondag. Of de bestuurder dat weet? 'Kan wel wezen', zegt de geïrriteerde chauffeur door zijn open raampje. Hij wijst voor zich uit. 'Dáár woon ik, dus ik ga hier doorheen.' Hij wacht niet op tegenspraak, geeft een peut gas en laat de verkeersregelaar verbouwereerd achter.
De man met zonnebril is Richard Homburg, 62 jaar oud nu. De vastgoedman speelde onbedoeld de hoofdrol in het filmpje, dat is opgenomen door de lokale tv-zender AT5 en bevestigde, eveneens onbedoeld, zijn controversiële reputatie: voor sommigen is hij een held, voor anderen een ploert.
Canadese surseance
Richard Homburg dus. Vandaag de dag is hij terug in het nieuws. En opnieuw onbedoeld. 'Zijn' vastgoedfonds Homburg Invest is in zware financiële problemen gekomen en verkeert momenteel in een Canadese vorm van surseance. Circa 9000 Nederlandse obligatiehouders zullen het voorlopig zonder rentebetalingen moeten stellen en - erger nog - ze moeten vrezen voor hun inleg van circa euro 440 mln.
Het nieuwe management wil niets meer te maken hebben met de naamgever, oprichter en grootaandeelhouder, die nog altijd een belang van 46% in het fonds heeft. Knarsetandend moet Homburg, zo gewend om aan alle touwtjes te trekken, toezien hoe anderen nu beslissen over het lot van zijn levenswerk. Waar ging het fout met de man die wordt geroemd om zijn neus voor vastgoed, maar die door critici een voorliefde voor piramidespelen wordt verweten, verwijzend naar zijn vermeende kaartenhuis van obligaties met oplopende rentes?
Richard Homburg is al veertig jaar actief in het vastgoed. Zijn opkomst krijgt schwung in de jaren negentig, als hij zich ontfermt over de zieltogende vastgoedportefeuille van Uni-Invest. Een ruige periode volgt, met wilde en soms ronduit vijandige overnamepogingen van fondsen als Breevast, Nevast en Nedufo. In 2000 verkoopt Homburg de portefeuille, die op dat moment in een veel betere staat verkeert, voor €884 mln.
Homburg Invest
De exit is een opstapje naar iets nieuws: Homburg Invest. Vanuit Canada bouwt de tomeloze ondernemer, die zevenmaal de vierdaagse van Nijmegen liep en een hersenbloeding overwon, aan een nieuwe portefeuille van kantoren, winkels en bedrijfsgebouwen. Eerst in Noord-Amerika, waar hij vooral over de Canadese markt enthousiast raakt, en vanaf 2005 ook in Nederland, Duitsland en later de Baltische Staten.
Homburg Invest krijgt in maart 2006 zijn tweede beursnotering: op de beurs van Toronto, Canada, worden de aandelen van het vastgoedfonds dan al verhandeld; nu komt daar het Damrak in Amsterdam bij. Maar terwijl de aandelen van sectorgenoten in die jaren door het dak gaan, meedeinend op de rally in vastgoed, doolt de koers van Homburg Invest richtingloos over de beurs.
Mooie boef
Het heet dat de vrije handel in het aandeel te laag is en dat nieuwe aandeelhouders niets te zeggen hebben: Richard Homburg heeft op dat moment meer dan de helft van de aandelen in handen en zelfs ruim 70% van de stemrechten.
Hij vraagt aan analisten of ze zijn fonds niet in de beoordeling willen meenemen, maar die passen daarvoor. Er is lof voor zijn koopmansgeest, maar terughoudendheid vanwege zijn reputatie. 'Een mooie boef', klinkt het veelzeggende commentaar van een van hen over de man met wie niet iedereen geassocieerd wil worden.
Ook zijn er zorgen over de solvabiliteit van het fonds, dat procentueel gezien veel meer vreemd vermogen op de balans heeft staan dan sectorgenoten. Die zorgen nemen toe als de kredietcrisis uitbreekt en het woord 'schuld' besmet raakt. Homburg wuift die zorgen geïrriteerd weg tijdens een presentatie in december 2008 te Utrecht, waarbij zeker tweeduizend beleggers aanwezig zijn. Met zijn scherpe stem, waar het Canadees doorheen sijpelt als regen door een oude jas, legt hij uit dat schuld niet uitmaakt, zolang er genoeg huur binnenkomt om de rente te kunnen betalen en je niet hoeft te herfinancieren.
Obligatie van 99 jaar
Om daar desalniettemin in één adem aan toe te voegen dat hij met een nieuwe obligatie komt die een looptijd krijgt van 99 jaar; vanwege die extreem lange looptijd mag het geld dat daarmee wordt opgehaald bij het eigen vermogen worden opgeteld, zodat de balans er gezonder van wordt.
De presentatie is, achteraf gezien, een eerste teken aan de wand. Richard Homburg beseft dat zijn sussende opvattingen over solvabiliteit geen indruk meer maken en handelt daar ook naar. Te laat, zo lijkt het. Want hoewel de 99-jarige obligatie tegen een rente van liefst 9,5% in de markt wordt gezet, stokt de opbrengst bij €26 mln, waar €450 mln het doel was.
Een tegenvaller dus, en al snel volgen er meer. Bij het opstellen van de jaarcijfers over 2008 ontstaat er een discussie met accountant Ernst & Young over de waarde van het vastgoed, wat tot uitstel van de cijfers leidt en dus tot nieuwe imagoschade.
Nieuwe strategie
De aandelenkoers van Homburg Invest blijft dalen en een nieuwe strategie wordt aangekondigd: Richard Homburg wil zijn fonds opsplitsen in drie naar regio ingedeelde fondsen en één ontwikkelbedrijf. De som der delen zou meer waard zou zijn dan het samengeklonterde geheel.
Als dat plan de koers ook niet aanjaagt, speculeert de vastgoedman in augustus 2009 voor het eerst openlijk op een beursexit: 'Dat is een van de opties waar we nu naar kijken', zegt hij in een interview met deze krant.
Wat de buitenwereld dan nog niet weet, is dat de toezichthouders Homburg Invest inmiddels op de korrel hebben. Zowel de Nederlandsche Bank (DNB) als de Autoriteit Financiële Markten (AFM) beklagen zich bij het fonds over de ondoorzichtige boom van vennootschappen die rond de onderneming is opgezet en zijn bezorgd over de wankele financiën.
Krachtmeting der straatvechters
De razende advocaat Dion Bartels doet ook een duit in het zakje. Hij laat zich in de media smalend uit over Homburg Invest en de naamgever van het vastgoedfonds. Die laat dit niet over zijn kant gaan. De vastgoedmagnaat slaat keihard terug met beslagleggingen en rechtszaken.
In de krachtmeting der straatvechters delft Bartels het onderspit. Na een serie publieke schreeuwpartijen over en weer - Homburg noemt Bartels in deze krant een 'terrorist' - wordt Bartels als advocaat geschorst. Hij wordt tijdelijk verkoper van stoelen en banken bij Seats and Sofas.
Het wordt weer even wat stiller rond Homburg Invest. Tot september 2010. Dan wordt voor het eerst openlijk duidelijk dat de AFM het vastgoedfonds van Homburg in het vizier heeft: de toezichthouder is niet tevreden over de transparantie van Homburg Invest en legt het fonds een last onder dwangsom van €80.000 op.
Een halfjaar later krijgt dit een vervolg. Homburg stapt op als ceo en president van Homburg Invest, naar al snel blijkt om verdere escalatie van het conflict met de AFM te