Kalf verdronken?
Nou dan dempen we toch de put ...
Door Paul Davis
Van THE WALL STREET JOURNAL
Drie-en-een-half miljard euro. Dat is hoeveel cash de Griekse banken ongeveer nodig hebben om de week door te komen als elke volwassen Griek de EUR60 incasseert die hij per dag mag opnemen. Het is niet veel om van te leven, maar misschien wel meer dan de banken hebben.
Zo dichtbij de instorting is het Griekse financiele systeem. Als de Europese Centrale Bank (ECB) terugbetaling zou eisen van de noodfinanciering die is verstrekt door de Griekse centrale bank, dan is dat het einde. Gelukkig is er nog ruimte om dat te vermijden, zolang er nog politieke wil is.
In de rest van de eurozone moet men gaan denken aan een versnelde invoering van een complete bankenunie om de zwakkere banken in Portugal, Oostenrijk en andere landen te beschermen.
De noodfinanciering van Griekse banken werd zondag door de ECB bevroren op EUR89 miljard, nadat ze in de voorgaande dagen, tot vorige woensdag, bijna dagelijks met EUR1 miljard tot EUR2 miljard werd verhoogd. Het lijkt erop dat de banken zo ongeveer op de toppen hebben gewerkt van wat ze kunnen uitkeren aan spaarders.
Onderlinge elektronische transacties kunnen Grieken nog steeds doen. Dat heeft als extra voordeel dat alle transacties worden geregistreerd voor de belastingen, zodat de Griekse economie niet geheel tot stilstand hoeft te komen.
Voor het ECB-bestuur zou het drastisch zijn om te eisen dat Griekenland voor het referendum van aankomend weekend zijn noodkredieten terugbetaalt. Het is zeer onwaarschijnlijk, hoe erg de president van de Bunsdesbank Jens Weidmann zich ook zorgen maakt.
Toch zijn er redenen om de liquiditeitssteun te beeindigen. Het huidige programma voor Griekenland loopt op woensdag af. In Cyprus, twee jaar geleden, stelde de ECB de noodfinanciering afhankelijk van de voorwaarde of het land in het programma zou blijven.
Die dreiging hangt niet over Griekenland heen. Nog niet, tenminste. Toch zal de ECB onder zware druk staan om de financiering terug te eisen, als Griekenland niet aan zijn betalingsverplichtingen voldoet. Dat zou het onderpand van de banken waardeloos maken.
Weliswaar zal Griekenland dinsdag niet de vereiste betaling doen aan het IMF, maar kredietbureaus hebben al gezegd dat dit niet automatisch andere staatsleningen in een situatie van wanbetaling brengt, en de ECB accepteert dat. De volgende terugbetalingsdatum voor Griekenland is over twintig dagen.
Het referendum van aanstaande zondag vindt natuurlijk ruim daarvoor plaats. En als de Grieken tegen een akkoord met de schuldeisers stemmen, dan zullen zij in de ECB die de Griekse kraan willen dichtdraaien, nog harder drukken.
Wat de uitkomst van de stemming ook wordt, zowel de ECB als de Europese toezichthouder op de bankenunie zal snel moeten bekijken hoe ze nerveuze spaarders kan geruststellen en dat investeerders geen banken elders ondermijnen.
Onder de aandelen van Europese banken die maandag het meeste daalden waren Banco Comercial Portugues (-22%), het Italiaanse Monte dei Paschi en de Oostenrijkse Raiffeisenbank. Het rendement op Griekse staatsobligaties steeg met meer dan 12 procentpunt tot 33%.
Voor het befaamde "whatever it takes" van ECB-president Mario Draghi volstaat niet langer het opkopen van obligaties om de rente te drukken. Een gezamenlijk depositogarantiestelsel, een autoriteit voor de afwikkeling van omgevallen banken en kapitaalrestricties zijn cruciaal om een verdere uitbreiding van financiele instabiliteit tegen te gaan.