‘Allianties sluiten, dat is de beste strategie voor KPN’
Pieter Couwenbergh Job Woudt
Bij zijn voordracht ruim een jaar geleden zei Jan Kees de Jager het al: 'Een cfo 2.0 is iemand die de basis van het vak kent, maar die daarnaast strategisch meedenkt met de bestuursvoorzitter en mee-innoveert.'
Jan Kees de Jager
Dat hij er nog steeds zo over denkt, blijkt als we de voormalig internetondernemer en ex-minister van Financiën vragen naar zijn ervaringen bij het telecombedrijf. Enthousiast vertelt hij hoe KPN innovatie aanjaagt met het nieuwe investeringsfonds KPN Ventures. Uitgebreid staat hij stil bij de strategie in een tijd dat kabel- en telecombedrijven naar elkaar toegroeien en zich meer en meer proberen te onderscheiden met exclusieve ‘content’.
Aan het einde van het interview, het is al donker buiten, staat de 46-jarige Zeeuw stil bij de klus waar hij de meeste tijd aan kwijt is: het verder vernieuwen en stroomlijnen van zijn financiële kolom. 'We zijn daar in dit gesprek nauwelijks aan toegekomen', zegt hij, zich bijna verontschuldigend.
Naast het traditionele handwerk (financiële administratie, controle, treasury, belastingen) moet het huidige 'departement' van De Jager de snelheid opvoeren. ‘Het accent verschuift, van gisteren naar vandaag en van het heden naar de toekomst, door realtimegevens ter beschikking te stellen. Kijk, het is nu zeven uur ’s avonds, de KPN-winkels zijn net dicht. Wat hebben die vandaag gedaan? Dat wil je gewoon in een app kunnen bekijken. Met de stand van de techniek kan dit.'
De financiële afdeling bij KPN moet geheel in lijn met de cfo 2.0 meedenken en mee-innoveren. En in een vroegtijdig stadium betrokken zijn bij de plannen, niet alleen financieel maar ook inhoudelijk. ‘Voor alle duidelijkheid, dat is wel het overgrote deel van mijn werk’, zegt hij aan het einde van het gesprek. Dan wacht het vliegtuig naar New York, waar De Jager op uitnodiging van zakenbank Goldman Sachs een conferentie bijwoont met institutionele beleggers.
U bent nauw betrokken bij een nieuw investeringsfonds, KPN Ventures. Voor de buitenwacht was dat uw eerste daad. Waarom beginnen jullie hieraan?
‘Wij zien de afgelopen jaren veel omzetderving bij de traditionele telecomdiensten. Tegelijkertijd hebben we een aantal gebieden waar groei in zit en gaat zitten. The Internet of Things, bijvoorbeeld. Andere groeimarkten zijn cloud en cybersecurity. Daar willen we als KPN echt verder in gaan groeien. Dus je ziet dat we steeds meer veranderen van een telecombedrijf in een ICT-bedrijf. Juist in die groeiportefeuille willen we de samenwerking aangaan met partners die daarvoor ook de interessante diensten en producten hebben. Wij hebben als corporate, als grote onderneming, de distributiekracht en de kennis van netwerken. We weten hoe we dingen op grote schaal moeten uitrollen, we weten hoe we marketing moeten doen, we hebben een betrouwbaar merk. En start-ups hebben een creatieve geest, met hele korte time-to-market. Die kunnen iets deze week bedenken en over twee weken al een prototype presenteren. Bij een corporate is dat vaak wat langer. Er zijn nu al enorm veel aanmeldingen van hele interessante, soms ook disruptieve innovaties.’
Wat moet het opleveren?
‘De normale, klassieke return voor een venturefonds is natuurlijk hoeveel geld je uiteindelijk terugkrijgt. Voor ons is de belangrijkste return de groeiportefeuille, onze netwerkdiensten. Hebben die meerwaarde gekregen door deze samenwerking? De corebusiness van KPN is het verbinden van mensen en dingen. Als wij die corebusiness kunnen versterken met start-ups die wij helpen succesvol te zijn, dan is dat prima.'
KPN heeft met ‘Brussel’ een eigen tv-serie. Ook laten jullie eredivisie-doelpunten zien via een eigen app. Is het exploiteren van netwerken niet meer voldoende?
‘Wij zien heel sterk dat de traditionele, lineaire televisie minder belangrijk wordt en dat On Demand toeneemt. Of het nu HBO is of Uitzending Gemist of Netflix, of vloggers zoals Enzo Knol die via YouTube richting een miljoen abonnees gaat. Mensen willen steeds meer zelf bepalen wat ze willen zien. Dan heb je nog wel bij grote, hele grote sportactiviteiten en bij een hele grote show, dat je die bekijkt op de tijd dat die worden uitgezonden. Maar bij heel veel content wil de klant zelf bepalen wanneer hij kijkt. De rol van de verschillende spelers op deze markt wordt daarbij steeds anders.’
Wat verwacht u dat er met de omroepen gebeurt?
‘Die zullen mijns inziens meer een positie kiezen bij de creatie, omdat hun functie als aggregator alleen nog maar voor specifieke programma's belangrijk zal zijn. Het Britse ITV koopt bijvoorbeeld Talpa van John de Mol. Maar je ziet ook dat Liberty Global, een kabelmaatschappij (en moederbedrijf van Ziggo, red.), in content investeert met Discovery. Er zijn verschillende bewegingen en waar het precies op uitkomt, dat weet niemand.’
Schuift KPN ook in de richting van de productiehuizen?
‘Wij zijn heel bescheiden met content bezig, maar we willen er wel mee experimenteren. We hebben – dat werkt erg goed – een deal met muziekdienst Spotify. Een exclusieve deal, om Spotify te bundelen met andere producten van ons. Wij hebben Spotify daarmee ook geholpen om groot te worden op de Nederlandse markt. En onze klanten hebben toegang tot de grootste muziekdatabase in de wereld, op een hele voordelige manier.’
En een productiehuis kopen? De overname van Endemol door Telefónica flopte 15 jaar terug. Wat leert dat jullie?
‘Ten eerste moet je de basis, de kerncompetentie, nooit uit het oog verliezen. Dat is het leveren van ontzettend goede verbindingen, van breedbandverbindingen. Content produceren is echt een andere tak van sport. De vraag is of het wel zo verstandig is om ook zelf eigenaar van een productiehuis te zijn. Of is het juist verstandiger om strategische deals te sluiten met productiehuizen? Ik bedoel, KPN hoeft niet eigenaar te zijn van een enorme muziekdatabase maar dankzij een goede deal kunnen we deze content wel aan onze klanten bieden.’
U stelt de vraag, maar geeft u eigenlijk niet het antwoord?
‘Je kunt niet ver in de toekomst kijken, maar ik denk inderdaad dat de strategie die wij hier nu aan het uitvoeren zijn, namelijk strategische allianties sluiten, dat dat de beste strategie voor KPN is.’
Wie heeft de regie bij zo'n alliantie?