SECTORBREED UITZENDBUREAUS
Bange bazen geven uitzenders vleugels
RICHARD SMIT
Werkgevers aarzelen bij aanbieden van contracten; daar profiteren arbeidsbemiddelaars van
Amsterdam
Randstad profiteert sterk van de vraag naar tijdelijk werk. Dat blijkt uit de groeicijfers die de grootste uitzender van Nederland donderdag publiceerde. Manpower meldde vorige week al meer werk en voor branchegenoten USG People en Adecco zal dat waarschijnlijk niet anders zijn. De crisis heeft de flexibilisering verder in de hand gewerkt. Het economisch herstel is niet baanloos meer, maar vaste banen levert het amper op.
‘Na twee jaar groei hadden we nu eigenlijk de beweging van flex naar vast moeten zien, maar dat gebeurt niet’, zegt Jurriën Koops, directeur van de belangenbehartiger van uitzendbedrijven ABU. ‘Werkgevers zien nog te veel onzekerheden voor de nabije toekomst, denk aan de beurzen in China en de grilligheid van de markt. Ze durven daarom niet goed vaste contracten aan te bieden.’
Uitzendbedrijven profiteren van die bangheid. Het aandeel van flexwerk, dat nu op 25% ligt, groeit volgens de ABU-directeur door naar 30% tot 35% over vier jaar. ‘Die onderstroom is gunstig voor uitzenders. Daar komt de conjuncturele groei bovenop. Dat betekende in 2015 circa 10% groei voor de branche en dat zijn ruim 70.000 extra uitzendkrachten.’
De verwachte totale groei van 129.000 banen in Nederland dit jaar, komt vooral in de vorm van uitzendwerk, meldt uitkeringsinstantie UWV in haar jaarlijkse arbeidsmarktprognose. Dat is voor de beleidsmakers geen goed nieuws, want de kans om via een uitzendbaan aan een vaste werkplek te komen is de afgelopen jaren kleiner geworden. Sinds 2008 is het aantal vaste banen afgenomen met 10% terwijl het aantal flexbanen met 27% steeg.
Nederlandse bedrijven schakelen steeds vaker de uitzendbranche in. De grootste toename is te zien in de bouw en de beveiligingsbranche, aldus Rabobank die de volumegroei voor de uitzendmarkt dit jaar inschat op 5%. Als het werk toeneemt, wordt eerst de flexibele schil aangedikt, omdat onzeker is of de stijging van lange duur is. Werkgevers kiezen volgens Rabo daarbij steeds vaker voor langduriger uitzendcontracten.
De groei van uitzenders zit dan ook niet zozeer in het traditionele uitzendwerk, dat in toenemende mate lijdt aan prijsbederf. Zij hebben echter ook andere vormen van flexwerk naar zich toe getrokken, zoals detachering, payrolling en de bemiddeling van zelfstandigen. De grootste groei zit in tijdelijk werk en in zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers), waarvan één op de drie regelmatig werkt via een intermediair.
Wat uitzendbedrijven verder in de kaart speelt, is de onzekerheid die voortkomt uit de Wet werk en zekerheid uit 2015 en de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA), die de veelbekritiseerde VAR-verklaring voor zelfstandigen met ingang van 1 mei van dit jaar vervangt. Werkgevers weten nog niet precies waar ze aan toe zijn met deze nieuwe regels. En hoe ingewikkelder het personeelsbeleid wordt, hoe meer uitzendorganisaties zich als een risicomanager kunnen opstellen.
‘Het is zo complex geworden dat het voor ondernemers af en toe hogere wiskunde is om geen fouten te maken bij je personeelsbeleid’, zegt directeur Marco Bastian van NBBU, brancheorganisatie voor intermediairs. ‘Dat is een gat in de markt. Intermediairs kunnen ondernemers ontzorgen. Ik verwacht ook dat die onzekerheid nog wel even duurt, omdat er voor de nieuwe wetgeving nog geen jurisprudentie bestaat.’
Directeur Ineke Kooistra van YoungCapital, dat zich vooral richt op bemiddeling van werkzoekenden tot 30 jaar, ziet dat ondernemingen geen risico meer willen lopen. ‘Met het oog op de nieuwe Wet werk en zekerheid durven veel bedrijven zelf geen medewerkers aan te nemen, maar zetten ze hen op de loonlijst van payrollbedrijven. Anders moeten ze die mensen na twee jaar in vaste dienst nemen. Via uitzendwerk kunnen ze dat moment vijfenhalf jaar voor zich uit schuiven. Bovendien ligt het ziekterisico dan ook bij uitzendbedrijven.’
‘De groei van veel uitzendbedrijven zit vooral in payrolling en daar zit geen verdienmodel achter’, stelt Kooistra. ‘Grote uitzendbedrijven doen het alleen maar om hun omzet op peil te houden. Wij doen dat niet.’ Vooral sinds het derde kwartaal van 2015 komen er volgens Kooistra fiks meer vacatures binnen. In die periode zag YoungCapital de omzet 50% stijgen. Bedrijven hebben extra mensen nodig voor verkoop, logistiek en klantcontact.
Daarnaast trekt de uitzender ook een groter deel van de markt naar zich toe. Het afgelopen jaar hebben wij flink geïnvesteerd in naamsbekendheid met landelijke reclamecampagnes’, vertelt Kooistra. ‘We hebben ook honderd nieuwe medewerkers aangenomen. Dat gebeurt in de rest van de uitzendmarkt niet zo veel. Daar plukken we nu de vruchten van. We krijgen meer klanten en grotere opdrachten.’