Bron NRC!
PostNL en Sandd botsen over arbeidsvoorwaarden in Tweede Kamer
Postmarkt PostNL en Sandd willen allebei een eerlijk speelveld. Maar over de rest verschillen de twee bedrijven flink van mening, bleek in de Kamer.
Mark Duursma
15 november 2017 om 20:03
Bij postbedrijf Sandd werkt de helft met een overeenkomst van opdracht (ovo) als freelancer, bij PostNL zijn de meeste bezorgers in dienst.
Foto BART MAAT/ANP Xtra
Vooraf waren Herna Verhagen, topvrouw van PostNL, en Rob Brakenhoff, topman van Sandd, nog vriendelijk tegen elkaar. Na afloop van de hoorzitting over de toekomst van de postmarkt, woensdagochtend in de Tweede Kamer, was het contact voorbij. In de tussentijd kwam de harde concurrentie tussen de twee grootste postbedrijven helder naar voren.
De bazen van PostNL en Sandd hebben ook iets gemeen. Allebei vragen ze de politici om te zorgen voor een eerlijk speelveld. Allebei zeggen ze niet te willen concurreren met arbeidsvoorwaarden. Al zeggen de bonden dat dit laatste wel gebeurt.
Minder lucratief
Op initiatief van CDA-Kamerlid Joba van den Berg spraken leden van de commissie Economische Zaken met dertien vertegenwoordigers uit de post- en pakketbezorging. Werkgevers, werknemers, vakbonden en gebruikers als bol.com kwamen aan het woord. Centrale vraag: hoe behoudt Nederland goede postbezorging in het hele land, terwijl die activiteit steeds minder lucratief wordt? Moet concurrentie in deze krimpmarkt verder worden gestimuleerd of juist worden afgeremd?
Voor Verhagen is het duidelijk: stop met „kunstmatige concurrentie”. Bedrijven moeten volgens haar juist meer gaan samenwerken op de ‘last mile‘ naar de voordeur om te voorkomen dat er meerdere bezorgers met lege tassen op straat komen. Dat het nieuwe kabinet de universele postdienst (UPD) – de wettelijk vastgelegde bezorging van geadresseerde postzegelpost – misschien wil gaan aanbesteden, vindt zij een slecht idee.
Verhagen voorziet dat verliesgevende bezorging de dupe zal worden. „Wij doen alle post over darmonderzoeken en hielprikken, en rouwpost, ook in krimpregio’s. Dat doen we voor de zwakkeren in de samenleving.” De Kamerleden toonden weinig enthousiasme over aanbesteding van de UPD.
Postbedrijf Sandd manifesteert zich steeds duidelijker als uitdager van PostNL. Topman Rob Brakenhoff zei onlangs in een interview met NRC: „Er is geen eerlijk speelveld voor de consumentenpost. We kunnen blijven wachten op de politiek om dat recht te trekken, of het toch proberen.” Lees ook: ‘Brievenbuspost een last voor PostNL? Doe mij die last dan maar’
Vast versus flex
Meer aandacht hadden de partijen voor arbeidsvoorwaarden, een heikel punt in de postsector. Duizenden bezorgers werken zes tot tien uur per week voor het minimumloon of net iets meer. Bij PostNL zijn de meeste bezorgers in dienst, bij Sandd werkt de helft met een overeenkomst van opdracht (ovo) als freelancer. Voor PostNL bestaat 70 procent van de totale kosten uit arbeidskosten. Uit onderzoek blijkt dat een arbeidsovereenkomst 40 procent duurder is voor de werkgever dan een ovo.
Volgens Brakenhoff, daarin gesteund door de voorzitter van de ondernemingsraad, hebben werknemers van Sandd behoefte aan flexibiliteit en kiezen ze er daarom zelf voor om niet in dienst te komen. Bestuurders van FNV, CNV en postvakbond BVPP trokken de vrijheid van die keuze in twijfel. „Mensen weten nauwelijks wat de twee opties betekenen.”
Opgekocht
De vakbonden riepen de politiek op om er voor te zorgen dat de in 2009 afgesproken eis eindelijk wordt gehandhaafd dat postbedrijven 80 procent van de werknemers in dienst moeten nemen. Er liggen inmiddels handhavingsverzoeken van de bonden bij de Autoriteit Consument en Markt, een besluit wordt nog deze maand verwacht. Volgens Brakenhoff is er (nog) geen sprake van een wettelijke verplichting.
Verhagen waarschuwde de Kamerleden ook nog voor een ander risico, als concurrent Sandd meer ruimte krijgt. Volgens haar is het goed mogelijk dat het bedrijf wordt opgekocht door een nationaal postbedrijf uit een van de buurlanden. „In dat geval komt de Nederlandse bezorging in buitenlandse handen, dat is onwenselijk.” Een vreemde waarschuwing, vond Brakenhoff na afloop: „PostNL is een buitenlands bedrijf, 80 procent is in handen van buitenlandse aandeelhouders.”