‘In Bachmoet jagen de Russen gewoon vlees door de molen’
Alles zit muurvast in het geteisterde stadje Bachmoet, in de Donbas. Oekraïne heeft technisch het overwicht, maar Rusland blijft maDe bossen van de Donbas zijn verborgen onder een dikke laag mist. De artillerie klinkt er nog spookachtiger door, onsamenhangend. Vlakbij klinken geweerschoten en iets verderop fluiten granaten richting de Russische linies rond Bachmoet. Doffe ploffen in de verte bevestigen dat de projectielen doel getroffen hebben. Wanneer de Russen terugvuren, is dat met een ander geluid, de zware klappen van inkomende projectielen.
Ingegraven tussen dicht struikgewas wacht een gemotoriseerde houwitser van de 24ste Gemechaniseerde Brigade op nieuwe orders. Ondertussen wordt er van tussen de kale takken op de lage heuvelrug volop geschoten.
De eenheid rookt en wacht op coördinaten via de walkietalkie. Door de mist vliegen er geen drones. Dat de Russen relatief weinig granaten afvuren, maakt de soldaten ongedurig. ‘Ik hou er niet van als het zo stil is’, zegt brigadelid Andrii. ‘Ik word er nerveus van.’
Wachten op ‘Russkiy Mir’
Al is het niet echt stil natuurlijk. ‘De mist is onze tactiek’, spot Andrii grimmig, zich ervan bewust dat het weer de volgende aanval louter uitstelt. ‘Een tijdje geleden schoten de Russen niet terug naar dit stadje, maar nu weten ze dat we hier zijn.’
Hij legt uit: ‘80 procent van de bevolking hier is pro-Russisch. Wie dat niet was, is al lang vertrokken. De meeste mensen hier kijken uit naar de komst van de Russkiy Mir (de Russische wereld). Heel wat anders dan in Cherson. Daar leken de burgers oprecht blij om ons te zien.’ Er wordt nieuwe munitie geleverd. De mannen slepen de zware, glibberige patronen naar waar hun wapens verborgen zijn. Andrii denkt terug aan de zomer, toen zijn brigade hier voor het laatst was, en ieder Oekraïens salvo beantwoord werd met een veelvoud daarvan langs Russische kant. ‘Ze vuurden toen op alles. Nu zijn ze veel zuiniger.’ Het zou kunnen wijzen op een tekort aan munitie. Maar de Russische granaten blijven toch komen. Een dag eerder sloegen er twee in vlak bij het huis dat als commandopost dient voor de aanvalscoördinator van het bataljon. Bij Natalia Hubar, een van de dorpsbewoners, trilden de vensters. Ze wandelt over de velden met een kruik verse melk in haar boodschappentas, gekocht van een buurman met een koe.
‘Wat kan ik zeggen?’, zucht ze. Hubar was kok op een legerbasis in de buurt vóór de Russen binnenvielen. ‘Andere mensen hebben het veel erger. Wij hebben een houtkachel om ons warm te houden, sinds enkele dagen is er geen elektriciteit meer. We hebben al heel wat Russische granaten te verduren gekregen. Het is angstaanjagend als ze dichtbij komen en het glas doen beven, maar mijn man wil niet vertrekken.’ Ze hoopt dat hij misschien van gedachten verandert als ze meerdere dagen in hun kelder moeten schuilen.
Oude Sovjet-tactieken
De gevechten die de infanterie levert in de kapotgeschoten straten en gebouwen van Bachmoet en in de loopgraven van bevroren modder, is één gezicht van de strijd. Het andere is dat van de eenheden met kanonnen en raketten, aan de andere kant van de heuvel.
• Voor het Oekraïense leger vriest het nog niet hard genoeg
De Russen vallen nog altijd terug op oude Sovjet-tactieken’, legt Mikola uit. Als aanvalscoördinator geeft hij de rasters met doelwitten door die hij binnenkrijgt van de drone-operatoren en van vooruitgeschoven verkenners van de infanterie. ‘Wij beschikken over modernere technologie, dus kunnen we preciezer te werk gaan en onze munitie sparen.’
‘We schieten alleen wanneer we coördinaten hebben’, zegt Vasili Pavlokavits, de gedrongen 42-jarige officier die de bemanning van de houwitser aanstuurt. Terwijl hij spreekt, vliegt er luid sissend een projectiel over onze hoofden. Richting Bachmoet, richting de bepalende confrontatie voor Oekraïne.
Vorige week gaf president Volodimir Zelenski toe dat de strijd in het oosten intens was. Over een lang stuk van het front waren zware gevechten aan de gang.
‘De situatie blijft bijzonder moeilijk in sleutelzones van de Donbas – Bachmoet, Soledar, Marinka, Kreminna. Geen enkel gebied is gespaard gebleven van granaten en geweervuur. De bezetters hebben Bachmoet verwoest, en niets dan uitgebrande ruïnes achtergelaten’, zei Zelenski.
Prestige herwinnen
Ooit woonden er 72.000 mensen in Bachmoet. Die burgerbevolking is de voorbije zes maanden teruggelopen tot 12.000 mensen, die proberen te overleven in kelders en bevoorraad worden door vrachtwagens die de stad binnenrijden wanneer ze kunnen.
In mei werd het stadje een eerste keer onder vuur genomen door Russische troepen, maar voor Moskou werd het pas echt een militair doel nadat Oekraïense strijdkrachten zich in augustus hadden teruggetrokken uit de nabijgelegen stad Popasna. De sector-Bachmoet is nu de enige zone aan het front waar Rusland nog echt probeert op te rukken.
Achter de slag om Bachmoet gaat niet veel strategische logica schuil. Het belang ervan wordt eerder bepaald door de intensiteit van de Russische inspanningen en de vastberadenheid van de Oekraïners om elke Russische opmars te stuiten.