Zit een van deze Russische verzetsgroepen achter de moord op militaire blogger Vladlen Tatarsky?
Door MICHAËL TEMMERMAN
Updated 15 min geleden
27 min geleden
in BUITENLAND
Wie zit achter de dood van Vladlen Tatarsky, de bekende militaire blogger die zondag vermoord werd in het Russische Sint-Petersburg? Oekraïne? Onwaarschijnlijk, zo gaf zelfs Wagner-baas Jevgeni Prigozjin toe. Iemand uit Rusland zelf? Mogelijk, want ondanks alle verwoede pogingen van het Kremlin om elke vorm van oppositie in de kiem te smoren, is ook in Rusland niet iedereen pro oorlog in Oekraïne. De mysterieuze beweging, de schaakgrootmeester en de vergiftigde dissident: dit zijn de voornaamste verzetsgroepen binnen Rusland.
Het Nationaal Republikeins Leger (NRA)
Zonder twijfel een van de meest gewelddadige én mysterieuze anti-establishmentbewegingen in Rusland. Er is zo weinig bekend over de omvang van de groep, over de leden en over de operationele structuur dat sommigen zelfs twijfelden of het NRA echt bestond.
Al in de eerste weken na het begin van de oorlog in Oekraïne verwierf het NRA echter meer bekendheid door rekruteringskantoren en munitiedepots van het Russische leger in brand te steken of te saboteren. Naarmate de oorlog vorderde, zou het NRA haar ’portfolio’ nog hebben uitgebreid met moorden op pro-Poetin-figuren en het hacken van grote Russische bedrijven. In augustus vorig jaar hebben NRA-leden ook de verantwoordelijk opgeëist voor de dood van Daria Doegina, de dochter van ultranationalist en huisideoloog van het Kremlin Alexander Doegin. Over de moord op Tatarsky hebben ze nog niets gezegd.
In het manifest van het NRA verklaren de leden dat ze de wapens zullen opnemen tegen de Russische regering en iedereen die medeplichtig is aan het in stand houden van het corrupte regime. „Wij verklaren president Poetin tot usurpator en tot oorlogsmisdadiger die de grondwet heeft gewijzigd, een broedermoordoorlog heeft ontketend tussen de Slavische volkeren en Russische soldaten een zekere en zinloze dood heeft ingestuurd.”
Het Legioen van de Vrijheid voor Rusland en het Russisch Vrijwilligerskorps
Dit zijn twee vrijwilligersbataljons bestaande uit Russen die de kant van Oekraïne hebben gekozen en meestrijden in de Donbas. Veel van deze vrijwilligers zijn voormalige Russische soldaten die eerst door Moskou werden ingezet, maar toen oordeelden dat de zogezegde „de-nazificatie” van Oekraïne slechts een schijnvertoning van het Kremlin was en voor de tegenpartij kozen. Anderen zijn Russen die naar Oekraïne gevlucht zijn en de wapens hebben opgenomen tegen hun landgenoten, in de overtuiging dat het de enige manier is om een einde te maken aan het bewind van Poetin.
„Ik was geschokt door de omvang van de corruptie en de onrechtvaardigheid in Rusland”, zo verklaarde een vrijwilliger anoniem in een interview met Daily mail in 2022. „Die hersenspoeling is al decennia aan de gang. We moeten dit regime bestrijden, het is een kanker in de wereld. Neem elk militair conflict waar ook ter wereld en je vindt altijd de hand van het Kremlin terug.”
De Stichting Anticorruptie (FBK)
Deze non-profitorganisatie is zonder twijfel de bekendste verzetsbeweging die zich uitspreekt tegen Vladimir Poetin en de oorlog in Oekraïne. Ze werd in 2011 opgericht door Kremlincriticus Alexei Navalny, toen nog een ontluikend politicus die ervan droomde burgemeester van Moskou te worden.
Intussen zit Navalny, die in 2020 ook al eens vergiftigd werd met het zenuwgif novitsjok, al een tijdje in Russische hechtenis, maar zijn stichting werkt wel nog voort. Zo werd er de voorbije maanden een stortvloed aan anti-Kremlin-berichten de wereld ingestuurd. Denk daarbij onder meer aan een resem onderzoeken naar corruptie binnen de Russische overheid en naar de vriendjespolitiek die Poetin er met zijn oligarchen op nahoudt. Documentaires van de FBK worden doorgaans miljoenen keren bekeken op YouTube en andere sociale media.
Maandag werd in Rusland een 26-jarige vrouw als verdachte voor de moord op blogger Vladlen Tatarsky opgepakt. De Russische autoriteiten linken de vrouw aan de Oekraïense inlichtingendiensten en zeggen dat zij hulp zouden hebben gekregen van aanhangers van het FBK.
Rospartizan en ’Februariochtend’
Dit zijn twee mediabedrijven opgericht door Ilya Ponomarev, het voormalig Russisch parlementslid dat ook deel uitmaakt van het eerder vernoemde NRA. Hun doel is om de verzetsactiviteiten tegen het Kremlin te promoten en een alternatief te bieden voor de Russische staatsmedia.
Rospartizan is een nieuwskanaal op berichtenapp Telegram dat verzetsdaden deelt en promoot en fungeert ook als nieuwsdienst voor de NRA. ’Februariochtend’ is dan weer een nieuwswebsite en tv-zender die nieuws, films en tv-programma’s uitzendt met standpunten tegen Poetin en de oorlog in Oekraïne.
Ponomarev was ooit vicevoorzitter van een groot oliebedrijf en vertegenwoordigde de stad Novosibirsk in het Russisch parlement. Hij viel echter uit de gratie van het Kremlin toen hij zich als enige parlementslid verzette tegen de annexatie van de Krim in 2014. Later moest hij het land uitvluchten na een terechtstelling wegens verduistering, beschuldigingen die volgens hem „politiek gemotiveerd” waren.
Het Russisch Antioorlogscomité
Een netwerk van prominente Russen uit verscheidene sectoren die in de nasleep van de invasie in Oekraïne de krachten bundelden om hulpinitiatieven te coördineren. Het comité werd opgericht door voormalig oliemagnaat Michail Chodorkovski. Hij was in 2013 naar Londen gevlucht nadat een conflict met Poetin hem in Rusland een gevangenisstraf had opgeleverd. Andere prominente leden zijn schaakgrootmeester Garry Kasparov, voormalig premier Michail Kasyanov en econoom Sergei Guriev.
Het comité biedt momenteel financiële steun aan initiatieven als ’Sunrise’ (dat de levering van humanitaire hulp aan Oekraïne organiseert) en ’The ark’ (logistieke en financiële steun aan Russische staatsburgers die het land ontvluchten). „Het waren niet de Russen die de oorlog in Oekraïne begonnen, maar een krankzinnige dictator”, zo staat te lezen op de website. „Het is onze burgerplicht om er alles aan te doen om hem te stoppen.”