Lees en huiver.
De kudde van het patriarchaat in Moskou wordt geleid door een troep wolven waarvan één kort geleden zijn schaapsklederen heeft afgeworpen. Zie hoever dit reikt.
Uit het ND:
Russische priesters in Amsterdam verlaten patriarchaat van Moskou na bedreigend bezoek eigen bisschop
De Russisch-orthodoxe parochie in Amsterdam is zondag 6 maart onaangekondigd bezocht door de Russisch-orthodoxe bisschop Elisey. Deze drong erop aan de naam van patriarch Kirill te noemen in de liturgie en liet bedreigend weten dat het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken de kerk met ‘grote interesse’ volgt. De vier priesters en de diaken besloten daarop zaterdag unaniem van Moskou over te stappen naar het patriarchaat van Constantinopel.
‘Zijn bezoek was een tank, een geestelijke tank, die op onze parochie werd afgestuurd’, zegt een bron binnen de parochie van de heilige Nikolaas van Myra in Amsterdam tegen het Nederlands Dagblad.
Vrijdag stuurde de geestelijkheid van de parochie een bericht naar de parochianen met een beschrijving van wat er zondag ervoor was voorgevallen.
De parochie had de Russische aartsbisschop Elisey twee dagen voor zijn bezoek laten weten patriarch Kirill van Moskou niet meer te willen gedenken in de kerkdiensten omdat deze ‘zijn volledige steun voor de inval uitsprak’. Eerder had de parochie, waar orthodoxe gelovigen van verschillende nationaliteiten sinds jaren samen kerken, al een petitie ondertekend waarin patriarch Kirill werd gevraagd op te roepen tot beëindiging van de inval in Oekraïne.
Op zondag 6 maart zette de in Den Haag zetelende Elisey de parochie voor het blok door kort voor aanvang van de Goddelijke Liturgie onaangekondigd te verschijnen. ‘Hij arriveerde met een diplomatieke auto’, schrijven de priesters en diakens van de parochie. Bronnen in de parochie melden het Nederlands Dagblad dat de aartsbisschop in die diplomatieke auto, waarschijnlijk behorend aan de Russische ambassade, werd voorgereden en begeleid. Hij stapte de kerk binnen toen de geestelijken al waren begonnen met de voorbereidende gebeden.
Vanaf dat moment is binnen de orthodoxe traditie alles anders. Als de bisschop aanwezig is, gaat deze voor in de Goddelijke Liturgie. En als de naam van de patriarch niet wordt uitgesproken als de bisschop voorgaat is er onmiddellijk sprake van een kerkelijk schisma. De parochie wilde zover nog niet gaan.
‘Wij hebben het Patriarchaat van Moskou niet verlaten’, schreef de parochie afgelopen week nog op haar internetsite. ‘Hoewel wij het gedenken van Patriarch Kirill hebben opgeschort, blijven wij aartsbisschop Elisey gedenken als onze diocesane bisschop.’
De geestelijken wezen op de geschiedenis van de Russisch-Orthodoxe Kerk waar geestelijken het in ‘verschillende periodes onmogelijk achtten om een kerkelijk hoofd te gedenken die een bepaald politiek standpunt innam’. Zij verwezen onder meer naar geestelijken die de naam van de patriarch weigerden te noemen toen deze zich ‘in 1927 loyaal verklaarde met de bolsjewistische staat’. ‘Geen van hen beschouwde dit als het verlaten van de kerk.’
Maar zaterdag besloten de vier priesters en de diaken van de parochie dat het voor hen 'niet langer mogelijk is om nog te functioneren binnen het patriarchaat van Moskou en een spiritueel veilig klimaat te bieden aan hun gelovigen'. Zij hebben metropoliet Athenagoras van België, Nederland en Luxemburg - de vertegenwoordiger van het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel - gevraagd in zijn bisdom te worden opgenomen. In een verklaring zeggen de geestelijken 'deze zeer moeilijke stap met pijn in het hart' te hebben gezet.
Bedreiging
De zondag dat de aartsbisschop op bezoek kwam, werd de naam van patriarch in Amsterdam uiteindelijk uitgesproken door een diaken die niet tot de parochie behoort. De geestelijken van de parochie bleven dit weigeren. Na afloop van de kerkdienst liet de aartsbisschop aan de eerste en tweede priester van de parochie in privé-gesprekken weten dat de opstelling van de Amsterdamse parochie ‘niet alleen het patriarchaat, maar ook het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken grote zorgen baart’. Volgens de brief aan de parochianen zei aartsbisschop Elisey: ‘Er bestaat grote interesse voor uw kerk’. De priesters hebben dat uitdrukkelijk begrepen als een bedreiging, vertelt een bron binnen de parochie.
Na het bezoek van de aartsbisschop ‘is de druk op onze parochie verder toegenomen’, schrijven de geestelijken. Zij spreken over meerdere bedreigingen richting de parochie en de geestelijkheid. Afgelopen dinsdag werd de kerk beklad met het omstreden pro-Russische Z-symbool.
Lees ook
Russisch-orthodoxe kerk Amsterdam beklad, diensten afgelast
Het gebouw kan ‘geen veilige plaats voor gelovigen’ meer zijn, melden de geestelijken. ‘Het risico van incidenten en onveilige situaties is te groot.’ De kerk is tot nader order gesloten.
De geestelijken voelen zich 'onder druk gezet door zowel de bisschop als de Russische staat', schrijven zij zaterdag in hun verklaring. ‘Wij komen niet terug op ons besluit om afstand te nemen van Patriarch Kirill. Ons geweten staat dit niet toe. Daarom zien wij ons gedwongen om aansluiting te zoeken bij het Oecumenisch Patriarchaat’.
De parochie staat in contact met politie en justitie. Minister Dilan Yesilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid bezocht de parochie zaterdag. Zij noemt het op Twitter 'indrukwekkend hoe de Amsterdamse parochie staat voor verbinding.' Het gebouw wordt door politie en veiligheidsdiensten bewaakt.
De geestelijken schrijven verder dat hun parochianen in het verleden 'vaak zijn aangekeken en aangesproken op hun band met het patriarchaat van Moskou'. Tijdens het communisme 'vanwege lidmaatschap van de "rode" kerk, na het communisme vanwege de positie van de kerk in de Russische maatschappij, politiek en economie'.
Tot nu gaven de priesters altijd als antwoord: 'Wij steunen de vervolgde kerk', maar dit antwoord is nu volgens hen 'uitgeput'. Het patriarchaat van Moskou ondersteunt volgens hen 'actief een oorlog tegen een andere soevereine staat'. Zij zien geen vervolgde kerk meer, maar een kerk die zelf vervolgingen steunt. Zij wijzen op priesters in Rusland die vervolgd worden omdat zij preken voor vrede en ondertekenaars van petities die worden gestraft.
Het bestuur van de parochie steunt het besluit van de geestelijken. Over twee weken zal een algemene parochievergadering besluiten of ook de parochie de geestelijken zal volgen in de overstap.
Rooms-katholiek bisdom biedt hulp aan
De rooms-katholieke bisschop van Haarlem-Amsterdam heeft de rector van de Russisch-orthodoxe parochie, archimandriet Meletios Webber, in een persoonlijke brief bedankt voor de 'moedige stellingnamen, uw opkomen voor recht en rechtvaardigheid en voor de vele mensen die vreselijk lijden onder het geweld'. De parochie is zich volgens bisschop Jan Hendriks 'opgekomen voor de lijdende bevolking van Oekraïne' en heeft zich verzet 'tegen pogingen om van de invasie een "heilige oorlog" te maken'.
Omdat de kerkdiensten om veiligheidsredenen niet meer kunnen plaatsvinden in de orthodoxe parochiekerk, biedt Hendriks - indien noodzakelijk - rooms-katholieke kerkruimten aan. 'Uw parochie is ooit in Amsterdam begonnen in ruimtes van een rooms-katholieke kerk, van wat nu de basiliek van de H. Nicolaas is', schrijft de bisschop in zijn brief waarvan het Nederlands Dagblad een kopie heeft. Als de orthodoxe parochie 'in de huidige moeilijke veiligheidsomstandigheden gebruik wil maken van een rooms-katholieke kerk of ruimte', geeft hij daar toestemming voor.