Kadyrov, de ‘babydraak van het Kremlin’, draagt Prada
Inwoners van het Oekraïense stadje Boetsja wijzen naar de troepen van Kadyrov. Die zouden veel doden op hun geweten hebben. De Tsjetsjeense leider koestert de reputatie van brute dictator.
Bob van Huët 05-04-22, 19:00 Laatste update: 08:12
Kadyrovtsy heten ze. De ‘losgelaten’ Tsjetsjeense soldaten die eigenlijk aan niemand verantwoording schuldig zijn, behalve dan aan hun leider de president. ‘Kadyrovtsy’ staat dan ook voor de Veiligheidsdienst van de president van de Tsjetsjeense Republiek. Zeg maar de garde van Ramzan Kadyrov, de leider van de Russische autonome republiek Tsjetsjenië.
Volgens inwoners van het stadje Boetsja waren het Tsjetsjenen die verantwoordelijk waren voor de meeste verkrachtingen en moordpartijen. Bewezen is dat niet, maar het past bij de door de Tsjetsjenen zelf gekoesterde brute reputatie als ‘aanvalshonden’ van Vladimir Poetin. Daarbij hoort moorden, schieten, plunderen en verkrachting, volgens het handboek van de Tsjetsjeense soldaat. ,,Laten we zeggen dat ze de bepalingen uit de Geneefse Conventie niet hoog in het vaandel hebben staan”, aldus een commentator.
De in het zwart geklede Tsjetsjenen, herkenbaar aan hun baarden, gaan prat op hun ervaringen in huis-aan-huisgevechten. Die deden ze vooral op in Syrië, inclusief het terroriseren en uitmoorden van burgers. Geheel in de brute stijl van de als zeer opvliegend bekend staande dictator die nu al twintig jaar aan de macht is in de Russische Kaukasus-republiek.
Kadyrov heeft volgens mensenrechtenorganisaties van zijn land een soort hel gemaakt voor andersdenkenden of mensen die hem niet bevallen. Denk aan mensenrechtenactivisten, journalisten, oppositiepolitici en lhbti’ers. In de verslagen van mensenrechtenorganisaties zijn de moordpartijen nauwelijks te tellen. Allemaal georkestreerd vanuit het blinkende kantoor van Kadyrov in de hoofdstad Grozny, waarin zowat alles met goud is bedekt. De man wiens handen druipen van het bloed kreeg van de Russische president Poetin de hoogste Russische eretitel kreeg opgespeld: ‘Held van de Russische federatie’.
Islam
Kadyrov runt Tsjetsjenië te midden van een persoonlijkheidscultus van hemzelf en zijn vader. De laatste werd in 2004 vermoord in het stadion van Grozny door een landmijn onder de viptribune, tijdens een militaire parade ter ere van de Dag van de Overwinning. Zoon Ramzan liet een van de grootste moskeeën van Europa bouwen ter nagedachtenis. De zoon is inmiddels alom aanwezig in zijn land en regeert dankzij allerlei vrijheidsbeperkingen, al dan niet (zoals het hem uitkomt) gekoppeld aan de islam. De economie en het leger van Tsjetsjenië draaien goeddeels op subsidies uit Moskou. Russen spreken vaak neerbuigend over de 45-jarige leider. Alleen omdat hij voor Poetin van nut is in de regio mag hij blijven, zeggen waarnemers.
Wijlen de Russische journaliste Anna Politkovskaja beschreef Kadyrov eens als ‘de babydraak van het Kremlin’. Een erg ijdel draakje ook, want op Twitter is Kadyrov meer dan eens geplaagd vanwege zijn voorliefde voor dure merkkleding en dan vooral laarzen van Prada.
Dat sommige veteranen van Kadyrov ervaring opdeden in de gruwelijke gevechten rond Grozny in de tweede Tsjetsjeense oorlog (1999-2009) maakt hun inzet voor veel Oekraïners zeer beangstigend. De troepen van Kadyrov hebben eerder voor Poetin gevochten, in Syrië en op de Krim. Hoe wreed ook de reputatie van zijn mannen, Kadyrov zelf slaat vooralsnog op het Oekraïense slagveld eerder meer een operettefiguur. Of beter, hij is de ‘TikTok-Generaal’, zoals hij vaak wordt bespot, refererend aan het sociale mediaplatform TikTok. Dat heeft ermee te maken dat de man met twee vrouwen en twaalf kinderen (waarvan twee geadopteerd) zich toch wat krijgshaftiger heeft voorgedaan dan hij is.
Kadyrov lijkt met zijn overdreven video’s zelfs soms een parodie op de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Hij wil zo graag heldendom uitstralen, maar dat lukt niet altijd.
Pech
Pech voor Kadyrov is bijvoorbeeld dat zijn foto’s wereldwijd onder de loep liggen van analisten. En die ontdekken al gauw theater. Dat hij bijvoorbeeld bidt - met zijn machinegeweer richting Mekka - bij een ‘zojuist veroverd’ tankstation in Oekraïne, is natuurlijk dapper gezien alle sluipschutters in de buurt. Alleen blijkt de foto in scene gezet - in Rusland. De held viel door de mand omdat de pomp van oliemaatschappij Rosneft, zichtbaar op de achtergrond, niet bestaat in Oekraïne om de simpele reden dat het Russische staatsbedrijf daar geen vestigingen heeft.
Ander foutje: Kadyrov poseert met een ‘buitgemaakte’ Oekraïense pantserwagen. Maar waar? Op de achtergrond is het presidentiële paleis in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny zichtbaar en de pantserwagen is duidelijk net gewassen of fonkelnieuw. Ook zien we Kadyrov die een video publiceert van humanitaire hulp aan bewoners van Marioepol. Maar als wordt ingezoomd op de levensmiddelen blijken die door de Tsjetsjenen gestolen uit humanitaire konvooien. In hun drang triomfantelijk video’s te maken hebben de Tsjetsjenen ook blunders begaan. Ze zouden regelmatig onder vuur zijn genomen dankzij hun enthousiaste gebruik van mobiele telefoons. De Oekraïners konden ze zo gemakkelijk uitlezen.
Niettemin is er voor de Oekraïners alle reden Kadyrovtsy te vrezen. Al enige tijd circuleren geruchten dat de troepen bezig zijn met ‘veegoperaties’. In een post op de berichtendienst Telegram schreef Kadyrov dat ‘de schoonmaak van de stad Marioepol op volle toeren draait’. En als hun vermeende betrokkenheid in de slachting in Boetsja al erg was, in Marioepol zal dat volgens waarnemers vele malen erger zijn. Ze bevechten daar het beruchte Azov Bataljon, een opponent met neonazi's in de rangen die in wreedheid niet voor de Tsjetsjenen onderdoet.