Brussel wil 25 keer meer windparken op zee
Als het aan Frans Timmermans ligt, zijn de Noordzee, Baltische Zee, Middellandse Zee, Zwarte Zee en ook de Atlantische Oceaan straks toonbeelden van schone, hernieuwbare energie. Er moet over dertig jaar 25 keer zoveel capaciteit aan windturbines op zee staan, kondigde de Eurocommissaris voor klimaat gisteren aan.
Europa wil klimaatneutraal zijn in 2050. Om dat voor elkaar te krijgen moet het aantal offshorewindparken omhoog naar 60 gigawatt vermogen in 2030 en 300 gigawatt in 2050. Nu staat er zo’n 12 gigawatt in de wateren van de Europese Unie.
In Nederland zal het kabinet invulling moeten geven aan deze Europese doelen. Lidstaten gaan over hun eigen wateren. Maar de Europese houding biedt de zekerheid dat offshore een belangrijke markt is. ‘Uiteindelijk moet offshore hernieuwbare energie de traditionele energieopwekkers, zoals kolencentrales vervangen’, zei Timmermans gisteren op een persconferentie.
Kempen-analist Henk Veerman ziet kansen voor Nederland. Het Nederlandse deel van de Noordzee is met zijn relatief ondiepe water uitermate geschikt voor windparken. De Europese plannen zijn volgens Veerman ‘erg gunstig’ voor offshorebedrijven die aan het Damrak staan, zoals@@@@@ Fugro, Boskalis en Sif@@@@@. Al was er na de presentatie van Timmermans geen eenduidige positieve koersreactie bij deze bedrijven.
‘Offshorewind vormt een belangrijke hoeksteen in onze strategie’, zegt Peter Berdowski, bestuursvoorzitter van baggeraar en offshorebedrijf Boskalis. ‘De Europese windplannen, in combinatie met de komst van Joe Biden in de Verenigde Staten, geven de markt extra wind in de zeilen, wat natuurlijk zeer welkom is.’
Brussel heeft berekend dat €800 mrd nodig is. Het geld moet voornamelijk komen uit de markt. Daarnaast raadt Timmermans lidstaten aan geld uit het Europees herstelfonds te gebruiken.
Volgens de laatste cijfers van de Europese Commissie maakte offshorewind 2% uit van het totale elektriciteitsverbruik in de EU in 2018. Windparken op land meegeteld kwam dit getal uit op 14%. Olie, kolen en aardgas zijn nog altijd de voornaamste energiebronnen in de wereld.
Op dit moment draaien er twee windparken voor de kust van Noord- en Zuid-Holland en een windpark zo’n 55 kilometer boven Schier- monnikoog. Maar er is meer in aanbouw. Tot 2030 ligt er al voor 11 gigawatt aan plannen voor Nederlandse windparken.
Dat brengt meteen een hobbel in beeld waartegen de Europese wensen aan lopen: er is weinig plek. De meeste nationale wateren zitten vol of hebben al een bestemming. Ook moeten ontwikkelaars rekening houden met visserij en biodiversiteit. Genoeg steun voor de plannen is daardoor niet bij voorbaat verzekerd.
De Europese Commissie vindt bovendien dat er verder uit de kust moet worden gebouwd. Dat betekent betere samenwerking tussen landen. Het is lastiger om de opgewekte groene stroom aan land te brengen, de afstand is immers groter. Brussel heeft er iets op bedacht en wil het makkelijker maken om de Europese stroommarkt verder te integreren.
De Nederlandse netbeheerder Tennet ziet hier voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd. ‘We moeten nu beginnen. Er is geen tijd te verliezen’, zegt ceo Manon van Beek. Tennet verkent al of het een elektriciteitskabel kan leggen tussen het windpark ‘IJmuiden Ver’ en Engeland. Dit park wordt naar verwachting in 2028 in gebruik genomen.
Van Beek ziet nog wel een obstakel. De vraag naar elektriciteit vanuit de industrie en de transportsector moet wel groeien om gelijk op te lopen met het aanbod straks. Danielle Lane, hoofd offshoremarkten bij het Zweedse Vattenfall, zegt het belangrijk te vinden om een energiesysteem ‘over grenzen heen’ te organiseren. ‘Het energiesysteem dat we straks nodig hebben kan niet worden ingericht naar land.’
Windparken op zee zullen het grootste aandeel hebben in de groei van hernieuwbare energie in Europa, maar daarnaast wil de Europese Commissie inzetten op nog eens 40 gigawatt ‘oceaanenergie’. Voorbeelden hiervan zijn drijvende zonneparken, drijvende windmolens, het opwekken van energie door de beweging van golven en het getij en tot slot het maken van stroom uit zeealgen.