Forum voor Democratie lijkt weer van Baudet
=====================================
Partij in crisis Met het opstappen van prominente FVD’ers, onder wie Nanninga en Eerdmans, lijkt Baudet de machtsstrijd te hebben gewonnen.
Philip de Witt WijnenRik Rutten uit NRC
Leestijd 3 minuten
Hans Smolders, Wybren van Haga, Jan Cees Vogelaar, Freek Jansen, Eva Vlaardingerbroek, Joost Eerdmans, Theo Hiddema, Nicki Pouw-Verweij, Thierry Baudet (vlnr) tijdens de presentatie van de eerste tien kandidaten van Forum voor Democratie (FVD) voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Een ongekende leegloop, op dag vijf van de spectaculaire bestuurscrisis bij Forum voor Democratie, leidt tot een bizarre paradox. Oprichter Thierry Baudet ziet in mum van tijd vrijwel alle grote namen bij zijn partij vertrekken, maar kan zich toch de voorlopige winnaar wanen van de losgebroken machtsstrijd.
FORUM: WIE IS ER NOG EN WIE IS WEG?
Donderdagavond kondigde een aantal prominente FVD’ers aan hun lidmaatschap op te zeggen. Onder hen zijn de nummers 3 tot en met 5 op de kieslijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen: Nicki Pouw-Verweij (3), Joost Eerdmans (4) en Eva Vlaardingerbroek (5).
Ook Annabel Nanninga, het gezicht van Forum in de Amsterdamse gemeenteraad en ook actief in de Eerste Kamer en de Provinciale Staten van Noord-Holland, is per direct vertrokken. Haar zetels geeft ze niet op, net zomin als Pouw-Verweij, die ook in de Eerste Kamer zit. Het viertal wil geen lid zijn „van een partij die extremistische opvattingen duldt”, zeggen ze in een gezamenlijke verklaring.
Met het eerdere terugtreden van Baudets trouwe seniore secondant Theo Hiddema (2) en het Brabantse Statenlid Hans Smolders (10) – zij lieten Baudet niet vallen, maar zijn er klaar mee – is de vorige maand met veel bombarie aangekondigde kandidatenlijst grotendeels leeggelopen. De locatie van dat evenement draagt enige symboliek: een leeg Ahoy.
Er was deze week een patstelling ontstaan. Kritische leden klaagden na publicaties in Het Parool en GeenStijl over nieuwe racistische, antisemitische en fascistische uitlatingen binnen de jongerentak van de partij JFVD, dat het bestuur onder leiding van Baudet niet adequaat had gereageerd. Baudet weigerde de jeugdafdeling op te heffen, en hij wilde geen afstand nemen van zijn vertrouweling Freek Jansen, die als JFVD-voorzitter en nummer 7 van de kandidatenlijst de spil was in de ruzie.
Brief over rechts-extremisme
Waar de partijleider almaar bleef herhalen dat er in FVD geen ruimte is voor dat soort rechts-extremistisch gedachtegoed, bleek dat veel dieper in de partij te leven. Sterker: hij was er zelf het levende bewijs van. Dat bleek woensdagavond laat toen een brief van Pouw-Verweij uitlekte, waarin ze Baudet ervan beschuldigde zélf een reeks antisemitische en racistische uitspraken te hebben gedaan.
De FVD-senator verwees in haar brandbrief aan het bestuur naar een campagnevergadering afgelopen vrijdagavond in Tiel. Wat een poging tot teambuilding had moeten worden, liep volkomen uit de hand. Dat begon al met een ruzie tussen Eerdmans en Baudet over de muziek: jaren 80 of klassiek. Het eindigde met een tirade van Baudet, vol complottheorieën.
Lees ook: Baudet pleit voor opsplitsen Forum voor Democratie
„Bijna iedereen die ik ken, is antisemiet”, had Baudet geroepen, schreef Pouw-Verweij. Over de coronapandemie zei Baudet dat die „door George Soros en anderen” de wereld in is gebracht, „om ons onze vrijheid af te nemen en een nieuwe wereldheerschappij te starten”. Die ‘anderen’ preciseerde hij met „Hillary Clinton en de pedofielen” – een bekend thema in de omstreden complotdenkersbeweging QAnon. Baudet, concludeerde Pouw-Verweij, was „geradicaliseerd”.
Baudet verweerde zich zonder de inhoud van de beschuldigingen te ontkennen. In talkshow Beau beweerde hij dat het onderdeel was van een „viezig spel” tegen hem, met „allemaal malle verwijten”. Luttele uren later, in tv-programma Goedemorgen Nederland, zei hij dat hij „een totáál andere herinnering aan de avond” had.
In gevecht met zijn partij
Het was een nieuwe clusterbom in het harde gevecht tussen Baudet en zijn partij. Zijn enige steun uit de top kwam donderdag van penningmeester Olaf Ephraim, die het optreden van Baudet evenmin ontkende , maar bagatelliseerde. Baudet deed volgens de penningmeester slechts „een paar provocerende uitspraken, zoals we hem allen wel kennen”. Bij de rest van het partijkader is de sympathie zo mogelijk nog verder weg.
Beide kampen kwamen, in snel tempo, met steeds weer andere voorstellen voor een oplossing. Eerder deze week varieerde dat van Baudet wordt lijstduwer tot Baudet blijft toch kandidaat en organiseert een lijsttrekkersverkiezing. Donderdagochtend kwam hij plots met het juridisch onuitvoerbare plan tot een „boedelscheiding”: de leden mochten van hem zelf kiezen of ze bij FVD wilden blijven, met Baudet als leider. Of naar kant van „Nanninga en Eerdmans” te gaan.
Het bestuur wilde daar niks van weten. Het weigerde met Baudet in gesprek te gaan zolang hij de social media- en mailaccounts van de partij niet vrijgaf. De bestuursleden noemden dat „crimineel” en dreigden met aangifte en kort geding. In de middag volgde, na toch weer telefonisch overleg met Baudet, een nieuw voorstel.
Hij had inmiddels de ict weer beschikbaar gesteld. Er zou op korte termijn een ledenvergadering komen, waar de leden mogen bepalen of Baudet mag aanblijven als lid en wie er in een nieuw te vormen bestuur moet komen.
Dat scenario, waar Baudet nog niet op reageerde, was al een opmaat van de kant die het nu opgaat. Want het bestuur realiseert zich goed dat de reputatie van Baudet als betrouwbaar leider binnen het partijkader dan wel goeddeels verdwenen mag zijn, onder de (naar eigen zeggen) 50.000 leden en kiezers geniet hij nog grote populariteit.
Voorlopig is de uitkomst dus zo: Forum voor Democratie verliest een belangrijk deel van haar (politieke) kader, maar partijleider Baudet staat nog overeind. Nu zijn grootste critici de strijd hebben opgegeven, staat hij als Pyrrhus tussen de brokstukken.