Verkiezingsonderzoek:
Ondernemer keert VVD de rug toe: ’Frustratie bij bedrijven van klein tot groot’
Connie de Jonge
Aangepast: 3 uur geledenVandaag, 00:01in Financieel
Amsterdam - Hoewel ze lijsttrekker Dilan Yesilgöz wel zien zitten, keert een op de drie ondernemers die voorheen VVD stemden de partij bij de komende verkiezingen de rug toe. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland.
De meeste bedrijven zijn blij dat het demissionaire kabinet vertrekt. „Ze hebben weinig tot stand gebracht. Veel plannen, weinig actie.”
Aan het speciale verkiezingsonderzoek deden iets meer dan 1300 bedrijven en zzp’ers mee. Ze zijn niet optimistisch over hoe Nederland ervoor staat. Twee op de vijf ondernemers beoordelen het huidige economische klimaat als negatief tot zeer negatief. De meerderheid ziet dat volgend jaar ook niet verbeteren. Over 2024 zijn drie op de vijf ondernemers somber.
Korte termijn
Overigens geldt dat pessimisme niet voor het eigen bedrijf. De meeste ondernemers schatten de eigen situatie in als goed tot zeer goed. Ze zien wel allerlei knelpunten, zoals de gestegen kosten, de hogere lonen en de grote personeelstekorten. Bovendien denken ze dat dat na de verkiezingen eerder slechter dan beter wordt.
„Er wordt vooral gekeken naar zaken op korte termijn die goed vallen bij de kiezer”, zegt een ondernemer. Een collega klaagt over een gebrek aan regeren. „Er is vooral geregeerd met een zak geld in plaats van het probleem op te lossen.”
Driekwart van de ondervraagden houdt rekening met een verdere stijging van hun lasten. Ook verwachten ze nog meer eisen en complexe regels waaraan ze moeten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Een derde gelooft niet dat de stagnatie op het gebied van infrastructuur snel verbetert.
Arbeidsmarkt
Ondernemers mopperen ook dat er weinig tot niets wordt ondernomen om de tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken. Toch vinden ze dat een van de belangrijkste problemen die een komend kabinet moet aanpakken, samen met de tekorten op de woningmarkt en de voortdurend groeiende regeldruk.
„Werken moet lonen. Nu werken steeds meer mensen drie tot vier dagen”, constateert een van de ondervraagden. „Met een vergrijzende samenleving moet minder werken juist duurder worden”, suggereert een collega.
Bedrijven putten moed uit de opkomst van partijen als BBB en Nieuw Sociaal Contract. Iets meer dan de helft ziet dat als een kans op verandering. Ondernemers geven de voorkeur aan een coalitie waarin zowel de VVD, BBB als de partij van Pieter Omtzigt vertegenwoordigd zijn. Toch verliest de VVD, net als D66, behoorlijk wat aanhang.
Afgestraft
Van de ondernemers stemde bij de laatste verkiezingen in 2021 liefst 48% op de liberalen. Nu is maar 30% van de ondernemers dat van plan. Ook D66 wordt afgestraft. De vorige keer stemde 12% van de ondernemers op de democraten, nu zegt 5% dat te gaan doen. De aanhang van PvdA/GL is min of meer stabiel en komt niet verder dan 3 tot 4%.
Ook in het Nederlandse bedrijfsleven blijkt het aantal zwevende kiezers groot. Ongeveer een kwart van de ondernemers zegt nog niet te weten op welke partij ze op 22 november gaan stemmen. Ze blijken wel fan van VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgoz: liefst 37% ziet haar het liefst als toekomstig premier. Op ruime afstand volgen Pieter Omtzigt en Frans Timmermans, met respectievelijk 11 en 10%.
Droom
Voorzitter Ingrid Thijssen van VNO-NCW zegt in een reactie dat ondernemers snakken naar een stabiel en op de lange termijn gericht beleid. „Dat is cruciaal, want ze staan de komende jaren voor grote investeringen, met name gericht op duurzaamheid.” Jacco Vonhof van MKB Nederland benadrukt dat nu al een derde van de regels voor zijn achterban onuitvoerbaar is.
Intussen komt de droomcoalitie van ondernemers volgens de laatste peilingen nog zeker elf zetels te kort. Dat zou betekenen dat zich nog een vierde partij bij VVD, BBB en NSC zou moeten aansluiten.