Waarnemer claimt: ‘Hamas-tunnel in drie maanden gegraven, kosten rond 100.000 euro per stuk’
Als het in Gaza tot een grondoorlog komt, worden de zwaarste gevechten verwacht rond de 'metro’. Zo noemt Israël het ondergrondse labyrint van tunnels van waaruit Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ) hun dodelijke aanvallen uitvoeren. Een exclusief kijkje. ,,Hamas is een behoorlijk autocratische club, als die onder je huis graaft dan is dat voor Palestina.”
Bob van Huët 20-10-23, 10:00 Laatste update: 10:55
De meest besproken metro van het Midden-Oosten staat op geen enkele kaart aangegeven. Er zijn geen enkele lijnen bekend, laat staat stations. Veel tunnels zouden vooral langs de grenzen, in het noorden en zuiden van de Gazastrook zijn gegraven, tot wel dertig meter onder de grond. Maar hoeveel tunnels zijn er? Honderden? Niemand die het weet. Bij de laatste Gaza-oorlog, in 2021, claimde de Israëlische strijdkrachten IDF (Israel Defense Forces) liefst 100 kilometer tunnel te hebben vernietigd. Hamas leek daarvan niet onder de indruk en pochtte 500 kilometer tunnel te hebben gegraven, wat langer zou zijn dan het metronetwerk onder Londen.
Volgens een berekening van de onafhankelijke denktank RAND Corporation wordt een Hamas- tunnel in zo'n drie maanden tijd gegraven en belopen de kosten rond 100.000 euro per tunnel. Iran en Noord-Korea zouden helpen met de constructie. Het Israëlische leger beweert dat de Hamas tunnels vele malen duurder zijn berekende dat voor één tunnel alleen al 350 vrachtwagens aan bouwmateriaal nodig zijn.
Arabist Leo Kwarten kent in Gaza twee soorten tunnels: tunnels die Gaza verbinden met het gebied daarbuiten, bijvoorbeeld om goederen binnen te halen, en tunnels onder de steden. Soms leidt het gegraaf tot instortingen met alle gevolgen voor de huizen van de Palestijnen die erboven wonen. Kwarten: ,,Maar geen enkele bewoner zal daar vragen over stellen. Hamas is een behoorlijk autocratische club, als die onder je huis graaft dan is dat voor Palestina.”
Topgeheim
Hamas en PIJ laten zich alleen bij hoge uitzondering ondergronds zien, meestal in propagandavideo’s. Nooit worden de tunnellocaties bekend gemaakt. Volgens een rapport van IDF is de toegang meestal verstopt tussen scholen, moskeeën, zoekhuizen en andere publieke gebouwen. Allemaal topgeheim. Als IDF tunnellocaties heeft ontdekt worden daar zeer zware bommen op gegooid, zoals eerder deze week al een aantal keren gebeurde. Want tunnels zijn voor Israël de slagaders voor de terreur en guerrillaoorlog bovengronds. Ze dienen niet alleen als lanceerplatforms voor raketbeschietingen door Hamas en PIJ. Ondergronds liggen ook de commandocentra en raketarsenalen. Daarnaast worden de tunnels gebruikt voor aanvals- en ontsnappingsroutes bij ontvoeringen en terreuraanslagen in Israël.
De toegang tot de tunnels is zeer beperkt, zeker voor gewone Palestijnse burgers. Die mogen er tijdens Israëlische bombardementen niet schuilen, aldus een IDF-woordvoerder. ,,Beschouw de Gazastrook als één laag voor burgers en een andere laag voor Hamas. We proberen deze tweede laag te bereiken, die Hamas heeft opgebouwd. Dit zijn geen schuilplaatsen voor de burgers van Gaza. Het is alleen voor Hamas en andere terroristen, zodat zij raketten op Israël kunnen blijven lanceren, operaties kunnen plannen en terroristen naar Israël kunnen sturen.”
Blokkade
Volgens Kwarten werd er meer bekend over de tunnels in 2012, nadat de Moslimbroederschap de Egyptische verkiezingen had gewonnen. Hamas, feitelijk voortgekomen uit die broederschap, organiseerde toen - tijdens de Israëlische blokkade - de export van voedsel en kleding, allerlei goederen tot aan complete keukeninrichtingen. Kwarten: ,,Er reden zelfs auto’s in een speciale VIP-tunnel die dan een bepaalde Egyptische minister of vertegenwoordiger vanaf de grens ondergronds naar Gazastad bracht, zonder dat iemand het zag. Vervolgens schakelde die auto in zijn achteruit en reed dan terug, want keren kon niet. Er zijn hele kuddes koeien en schapen door die tunnels gegaan.”
Als er daadwerkelijk een grondoffensief komt, zal die volgens een waarnemer vooral worden uitgevochten ‘in de diepten van de onderwereld’. En die onderwereld is zeer uitgestrekt want in de loop der jaren heeft Hamas alleen maar tunnels bijgebouwd. Andere ondergrondse verdedigingslinies zouden zijn verstevigd en al volgestouwd met wapens vanwege de verwachte repliek van Israël na de gruwelijke terreuraanslagen van twee weken geleden. Eerder dit jaar poseerden leden van de Al-Quds Brigades, de gewapende tak van de PIJ, in een aanvalstunnel tot pal onder de grens in Israël.
Veel van het bouwmateriaal voor de tunnels komt overigens uit Israël. Het was oorspronkelijk bestemd voor scholen, ziekenhuizen en bibliotheken, aldus IDF op zijn website. ‘In plaats van een stad op te bouwen heeft Hamas ervoor gekozen voor een ondergrondse terroristenstad. De honderden miljoenen die Hamas hieraan heeft besteed, zijn de bevolking van Gaza onthouden aan investeringen voor een beter leven.’
Vleermuisdrones
Sinds de terugtrekking van Israël uit de Gazastrook achttien jaar geleden, is het Palestijnse gebied tweemaal binnengevallen, een derde invasie lijkt aanstaande te zijn. Een Israëlische legerwoordvoerder verwacht dat een nieuwe grondoorlog groter en harder zal zijn dan ooit, inclusief de ondergrondse oorlog. Hamas zou op elk strijdtoneel kansloos zijn tegen de Israëlische superioriteit, maar ondergronds moet Israël oppassen. Hamas zou zijn beste strijders achter de hand hebben gehouden om Gaza te verdedigen. Tunnels zitten vol boobytraps en zouden zijn voorzien voorzien van high tech detectie- en communicatiesystemen. Naar verluidt beschikt het Israëlische leger over een speciaal bataljon tunnelvechters, getraind voor ondergrondse strijd. Deze met high tech-wapens uitgeruste eenheid zou ook zogeheten ‘vleermuisdrones’ kunnen loslaten die vijanden in het donker identificeren en uitschakelen.