Verzekeraars werpen zich op als investeerders defensie-industrie
* Nederlandse verzekeraars overwegen investeringen in de defensie-industrie vanwege druk vanuit de overheid
en politiek.
* Maar ze zien ook dat de onrust in de wereld toeneemt, evenals de noodzaak om deze industrie in Nederland en
de rest van Europa te verstevigen en te innoveren.
* Ze hebben daarom gesprekken gevoerd met verschillende ministeries.
Nederlandse verzekeraars, waaronder ASR, Achmea en NN Group, onderzoeken mogelijkheden om te investeren in de nationale defensie-industrie. Daarmee geven ze gehoor aan toenemende druk vanuit de overheid en politiek op institutionele investeerders om financieel bij te dragen aan het versterken van de krijgsmacht.
Dat deze partijen zich in Den Haag melden als potentiële geldschieter is opvallend. Ze investeren tot nu toe helemaal niet, of minimaal in de defensiesector. Maar ze zien ook de noodzaak om deze industrie in Nederland en de rest van Europa te verstevigen en te innoveren, vanwege toenemende spanningen op het wereldtoneel.
‘We voelen als sector een morele verantwoordelijkheid en we willen laten zien dat we niet doof zijn voor de roep vanuit de samenleving’, stelt een woordvoerster van het Verbond van Verzekeraars in een toelichting.
Op initiatief van de brancheorganisatie hebben er de afgelopen tijd rondetafelgesprekken plaatsgevonden tussen verzekeraars en verschillende ministeries en ngo’s, zoals PAX for Peace en het Rode Kruis, en wetenschappers. ‘We wilden het hele umfeld in kaart brengen. Want je hebt toch te maken met dilemma’s op het gebied van veiligheid en mensenrechten’, aldus de zegsvrouw.
Uit die gesprekken hebben de verzekeraars een aantal uitgangspunten gedestilleerd. Daaruit blijkt dat ze bijvoorbeeld geen geld zullen steken in controversiële wapens, zoals clustermunitie, chemische wapens en in sommige gevallen kernwapens. Ook blijven ze weg van bedrijven die actief zijn in landen waarvoor internationale sancties of embargo’s gelden of waar sprake is van mensenrechtenschendingen door overheden.
De verzekeraars constateren dat het beleggen in de defensie-industrie via gangbare beleggingscategorieën, zoals aandelen en obligaties van grote, beursgenoteerde bedrijven, weinig effectief is. ‘Dit komt vooral neer op het verhandelen van effecten zonder dat dit leidt tot extra financiering voor defensiebedrijven.’
Bovendien hebben de grote defensiebedrijven geen moeite met het verkrijgen van financiering via de publieke markt en staan veel van deze ondernemingen op de uitsluitingslijsten van verzekeraars. ‘De daadwerkelijke financieringsbehoefte lijkt voornamelijk bij niet-beursgenoteerde bedrijven te liggen, die een investeerder via de gangbare beleggingscategorieën niet direct kan bereiken.’ Ook zijn over niet-beursgenoteerde bedrijven in veel gevallen onvoldoende gegevens beschikbaar om een volwaardige due diligence, inclusief ketenbeoordeling, uit te kunnen voeren.
Oproep aan de overheid
Daarom zouden er volgens de verzekeraars nieuwe investeringsmogelijkheden moeten komen, zoals defensieobligaties of een defensie-investeringsfonds. Ze roepen de overheid op die mogelijkheden verder uit te werken.
Volgens het ministerie van Defensie gaat dat ook gebeuren: in januari start er een werkgroep die met de financiële sector in overleg gaat over versterking van de industrie. Dan gaat het naast verzekeraars ook bijvoorbeeld om pensioenfondsen. Er zijn nog geen bedragen aan gekoppeld, stelt een woordvoerder.
Verzekeraars bepalen individueel hoe zij omgaan met investeringen in de defensie-industrie. De keuze om hierin wel, niet, of gedeeltelijk te investeren, is gebaseerd op hun eigen beleggingsbeleid. Sommige verzekeraars kiezen er om principiële redenen voor om niet in de defensie-industrie te investeren, terwijl andere verzekeraars ervoor kiezen dit wel te doen.
In dat kader is de stap die ASR zet opmerkelijk: de verzekeraar sloot sinds 2007 direct investeren in de wapenindustrie uit in zijn beleid. Maandag maakt ASR bekend een uitzonderingsmogelijkheid te maken in zijn beleggingsbeleid om rechtstreeks in de defensie-industrie te kunnen investeren. ‘Op deze manier kan ASR een bijdrage leveren aan een sterkere defensie-industrie met gerichte investeringen binnen Nederland. Maar er gelden wel strikte voorwaarden’, stelt een woordvoerster. Het moet dan onder meer gaan om in Nederland gevestigde bedrijven, en het betreft uitsluitend investeringen voor eigen rekening en eigen risico van ASR. Ook moet ieder investeringsvoorstel expliciet worden goedgekeurd door het bestuur.
Achmea en NN Group zijn nog terughoudend. Achmea zegt ‘zorgvuldig’ te overwegen meer te investeren in defensie, als omstandigheden in de toekomst dat noodzakelijk maken. NN Group zegt ervoor open te staan om via het Verbond van Verzekeraars mogelijkheden voor investeringen via de overheid verder te verkennen.