Long-only beleggers Kiezen tussen passief en superactief
'De aandelenstrategie van ''buy and hold'' past niet meer in deze tijd'
15 juni 2009 | Het Financieele Dagblad
Door: Lotringen, C.V. van
Cees van Lotringen
Amsterdam
Nu de kruitdampen van de jongste beurscrisis lijken te zijn opgetrokken, zijn veel particuliere beleggers op het slagveld achtergebleven met koersdalingen van 50% en meer. De ontreddering en de woede zijn groot, het instapmoment voor de volgende veldslag veelal gemist. De professionele belegger, aan wie hij zijn vermogen had toevertrouwd, was niet in staat hem te beschermen.
De ravage die is aangericht, heeft vooral de tegenstanders van de buy-and-hold aandelenstrategie gemobiliseerd. Eén van hen is John Mauldin, een invloedrijke commentator die de website InvestmentInsight.com voert.
Hij noemt de strategie van buy-and-hold een heilige koe, die fondshuizen hebben bedacht om het vermogen langdurig onder beheer te houden. 'Kijk, als je een long-only belegger bent en dat is je hamer, dan ziet de hele wereld eruit als een nagel en dan ga je niet zeggen dat je uit het fonds moet.'
Mauldin stelt dat 'we af moeten van het idee dat beleggen op de aandelenmarkten hetzelfde is als investeren. 'Nee, het is een andere vorm van gokken. Je gokt op stijgende productiviteit, op stijgende koers-winstverhoudingen. Je gokt op van alles en nog wat. Meestal is dat een slechte gok.'
Henk Grootveld, een van de twee fondsmanagers van het Robeco Holland Bezit Fonds, is het daar niet mee eens. 'Particuliere beleggers moeten niet proberen de markt te timen. Daarom moeten ze inderdaad gewoon elke maand, bij goede en bij slechte tijden, kleine bedragen beleggen.' Professionele beleggers moeten echter volgens hem wel timen, ten minste als het om cyclische aandelen gaat. 'Daar moet je op tijd in en uitstappen', vindt Grootveld.
Probleem van veel long-only beleggers, zoals de meeste beleggingsfondsen zijn, is dat ze als olietankers zijn: van een eenmaal ingezette koers kunnen ze niet snel afwijken. Daardoor hebben dit soort fondsen vorig jaar ook zware averij opgelopen.
Is de les van de jongste beurscrisis niet dat beleggingsfondsen meer instrumentaria nodig hebben? Ad van Tiggelen, senior beleggingsstrateeg van ING Investment Management, vindt van niet. 'Bij ons wordt daar intern geen discussie over gevoerd. Hedgefondsen, die ook bij een neerwaartse markt geld zeggen te kunnen verdienen, hebben namelijk ook het deksel op de neus gehad. Wij vinden dat je gewoon moet accepteren dat irrationeel marktgedrag eind 2008 overheerste. Daar is geen kruid tegen gewassen. Dat heeft zelfs superbelegger Warren Buffett ondervonden.'
Grootveld en Van Tiggelen vinden wel dat long only-beleggingsfondsen, door de opkomst van hedgefondsen, steeds minder tijd krijgen om hun gelijk te bewijzen. 'Zowel je baas als de markt rekent je af op basis van 1 of 2 jaar. Als je pas na 3 jaar je gelijk bewijst, ben je als fondsmanager veel van je klanten kwijt', erkent Van Tiggelen.
De toenemende hijgerigheid op de markten, proberen fondshuizen te pareren door de tracking error (de procentuele afwijking van het beleggingsbeleid ten opzichte van de index) te verhogen. Bij een tracking error van 6%, is de doelstelling een outperformance van 3%. 'Dat betekent dat die outperformance gehaald moet worden op 80% van de portefeuille', zegt Grootveld. Maar soms komt het aan op enkele bedrijven. Zo behaalde het Holland Bezit Fonds vorig jaar een outperformance dankzij drie bedrijven: Binck, Crucell en op het niet-hebben van Fortis.
De hogere maximumgrens die aanbieders hun fondsmanagers bij de tracking error toestaan, is mede ingegeven door het feit dat met de opkomst van indextrackers de vraag wordt gesteld naar het bestaansrecht van beleggingsfondsen die dicht bij de index blijven.
Niet alleen de industrie, ook de particuliere belegger wordt hierdoor voor enkele belangrijke vragen gesteld, vindt Evert Waterlander, hoofd beleggingsstrategie van het ABN Amro Investment Advisory Centre. 'Veel beleggers handelen nu nog in individuele aandelen, terwijl hun (risico)profiel zegt dat ze hun geld eigenlijk in fondsen zouden moeten stoppen.'
Het gros van de particulieren heeft minder dan euro 100.000 aan vermogen en belegt daarvan 30 tot 40% in aandelen. Dat bedrag is relatief zo klein, dat een gezonde spreiding in (minimaal 30 tot 40) individuele aandelen niet mogelijk is, vindt Waterlander. 'Beleggers met kleinere vermogens moeten uitsluitend in fondsen beleggen en hebben daarin grosso modo twee mogelijkheden: de ''index +1 of -1-benadering'' of beleggen in superactieve managers, zoals Rolf Stout van Fortis Obam.'
Voordat die keuze wordt gemaakt, moet de particuliere belegger antwoord geven op de vraag: wat zijn de doelstellingen? Wat is het risicoprofiel en welke asset allocatie hoort daarbij? 'En dan', zegt Waterlander, 'kom je uit bij een beleid dat grote pensioenfondsen als PGGM volgen: 80% wordt min of meer passief belegd en met 20% probeer je outperformance te halen.'
Waterlander vindt dat bij zo'n aanpak de buy-and-hold strategie niet meer past. 'De wereld kantelt snel. Dat dwingt tot een actieve aanpak en constante bijstelling van je portefeuille. Particuliere beleggers zien hun beleggingen teveel als een postzegelverzameling. Ze denken ''wat moet ik nu bijkopen''. Nee, het moet zijn: hoe kan ik mijn beleggingen ruilen naar betere kansen en lagere risico's.'
Veel beleggers ontbreekt echter de tijd, de kennis en de interesse om de asset allocatie voortdurend te evalueren en bij te sturen. Vermogensbeheerders proberen daar op in te spelen. Zo heeft Robeco de Lifecycle fondsen geïntroduceerd, een dynamisch product waarbij de fondsmanager alle mogelijke beleggingscategorieën mag inzetten om de doelstelling op einddatum te halen. Bij Robeco zijn ze er enthousiast over, maar volgens ING en ABN Amro die deze producten al langer voeren is de interesse beperkt. Van Tiggelen: 'Uiteindelijk durft niet iedere belegger zijn geld te stoppen in een black box van een manager.'
Cees van Lotringen is redacteur van Fondsnieuws.
Warren Buffett
over 'buy and hold'
Houd een lange beleggingshorizon aan
Wees geduldig terwijl u naar beleggingskansen zoekt
Koop alleen aandelen van bedrijven die u begrijpt
Blijf volledig belegd
Trek u niets aan van kortetermijnmarktfluctuaties
Houd vast aan 'buy and hold' totdat de omstandigheden veranderen
Als een van 's werelds bekendste 'buy and hold'-beleggers, neemt Warren Buffett de tijd om zijn beleggingen te laten rijpen.
Copyright (c) 2009 Het Financieele Dagblad