Reportage
Belastingmedewerkers gedumpt op de drempel: ’Toeslagenaffaire verbaast me niks, ze liegen tot het bittere einde’
Door BERT DIJKSTRA
1 uur geleden
in BINNENLAND
Pieter werd beschimpt, moest weg, maar bleef – vechtend voor gerechtigheid – zo lang doorwerken dat hij (70) de oudste FIOD-rechercheur van Nederland werd. Eelke werd bijna slachtoffer van zijn integriteit, wist ontslag te voorkomen en moest in een parkeergarage soms uren wachten op dienstopdrachten. Ook intern is bij de Belastingdienst soms treurigheid troef. Een schrijnende reportage over twee standvastige nestors.
Hij dacht dat het een grap was. Hij, Pieter* uit Haarlem, op de rand van zijn pensioen na 45 dienstjaren binnen de Belastingdienst. Zat-ie daar in dat kantoor tegenover twee chefs, die als donderslag bij heldere hemel zijn integriteit ter discussie stelden.
Pieter zou de boel hebben belazerd door met een vaste fietsvergoeding per trein naar zijn werk te komen toen het nogal hard sneeuwde. Dat hij dat ov-ritje uit eigen zak betaalde deed niet ter zake. Pieter zou zich schuldig hebben gemaakt aan corruptie door met z’n zakelijke mobieltje een kort – vanaf zijn privétoestel inkomend – gesprek te voeren in de Duitse taal. Pieter zou zijn werkgever hebben ’bestolen’ door – wat voorheen iedereen deed – gebruik te maken van een overheidsauto voor dienstsport zes kilometer verderop in het Amsterdamse Bos.
’Diepgaand integriteitsonderzoek’
Pieter zou minder uren werken dan in zijn arbeidsovereenkomst stond, maar concrete voorbeelden konden niet worden genoemd. Hij had de neiging om in de lach te schieten, maar de leidinggevenden bleven hem bloedserieus aankijken. „Of ik maar even wilde kiezen, zeiden de chefs. Meteen ontslag nemen of een diepgaand integriteitsonderzoek ondergaan met kans op strafontslag.”
"Voorkomen dat collega’s in eenzelfde hel terechtkomen"
Pieter stapte niet op. Integendeel. Hij rechtte zijn rug, ging vol in de tegenaanval, bleef zonder een dag ziekteverzuim doorwerken, haalde zijn 50-jarig jubileum bij de Belastingdienst en was op 70-jarige leeftijd de oudste FIOD-rechercheur van Nederland. Hij werd op nagenoeg alle punten in het gelijk gesteld en nu – net met pensioen – vecht hij nog altijd door. Voor een schadevergoeding en – ’nog belangrijker’ – om te voorkomen dat zijn collega’s in eenzelfde hel als hij terechtkomen.
’Leugens FIOD raakten me het meest’
„Dat de FIOD, die toch het neusje van de zalm zou moeten zijn en een toonbeeld van integriteit, glashard liegt, heeft me nog het meest geraakt”, zegt hij. De NCF (de grootste vakbond voor belastingambtenaren) heeft zich over de zaak ontfermd. „Pieter wil gerechtigheid”, zegt voorzitter Albert van der Smissen. „Z’n vrouw zei tegen ons: als hij ontslag zou hebben genomen, had hij daar de rest van zijn leven last van gehouden. De leidinggevenden hebben niet beseft wat het met je doet als je zo wordt behandeld.”
Toen het integriteitsonderzoek in volle gang was, vreesde Pieter zelfs voor een FIOD-inval in zijn huis, als onderdeel van de speurtocht naar vermeende integriteitsschendingen. De rechercheur die veelvuldig deelnam aan grootscheepse acties tegen belasting ontduikende zware criminelen, was bang dat hij – hoewel zich van geen kwaad bewust – zelf prooi zou worden van zijn superieuren. Hij waande zich verdwaald in een verhaal van Franz Kafka.
Details
Begrijpelijk, volgens Van der Smissen, zelf ook belastingambtenaar. „De zaak van Pieter staat niet op zich. De leiding eist tot in de meest lullige details integriteit van werknemers, maar je kunt je afvragen of integriteit op de dienstleiding zelf altijd van toepassing is. We hebben hier ook de zaak van Eelke*, vergelijkbaar met die van Pieter. Ook Eelke – in het verleden bestuurslid van de NCF – kreeg pal voor zijn pensioen bij de douane een intern onderzoek aan z’n broek.”
Hij zou bestanden van de Belastingdienst hebben geraadpleegd voor privédoeleinden. ’Ik had niet eens toegang tot het systeem’, bracht hij daar tegenin. Eelke wilde weten wie hem valselijk heeft beschuldigd, maar kreeg geen antwoord. Onderzoeksbureau Integriteit Financiën (OIF) kwam met een verkennend onderzoek. Conclusie: Eelke heeft op geen enkele manier gebruikgemaakt van het systeem. Hij reageerde: ’Ik ga pas weer aan het werk in een veilige omgeving, dus als ik weet wie mij deze streek heeft geleverd’. Van der Smissen: „Als reactie kreeg hij te horen: ’Je gaat aan het werk of je salaris wordt stopgezet’. Er kwam een compromis: Eelke reed met zijn auto de parkeergarage onder het gebouw van zijn werk in en dan kwam een collega hem een dienstopdracht brengen. Soms zat hij daar twee uur te wachten.”