Foto: Burgers’ Zoo
Column DierenZaken
De machtige vrouw van de chimpansee
57 min geleden Constanze Mager
Bij chimpansees zijn de mannen de baas, maar zonder de steun van de vrouwen zijn ze nergens. Een man die alleen maar met terreur en brute spierkracht regeert, houdt het niet lang vol aan de top.
Diplomatieke vaardigheden zijn de sleutel tot de macht én tot het blijven aan de top. Bij haast geen enkele andere diersoort is het sociale groepsgedrag zo complex en intrigerend als bij chimpansees. Beroemde gedragswetenschappers als Frans de Waal hebben er al boeken over volgeschreven en toch blijven we telkens weer nieuwe aspecten ontdekken.
Invloed
Hoe kunnen chimpanseevrouwen in deze ogenschijnlijke machowereld niet alleen het hoofd boven water houden, maar zelfs behoorlijk wat macht en invloed uitoefenen? Allereerst helpt het natuurlijk als je een aantal sterke zoons hebt, die bovenaan de rangorde staan en het bij conflicten met derden voor je op kunnen nemen.
Daarnaast zijn sociale vaardigheden echter van doorslaggevende invloed. Een chimpanseevrouw die zich allereerst in de rangorde aan de top van de vrouwen weet te nestelen, is een factor om rekening mee te houden, zeker ook voor de mannetjes.
Politiek
Chimpansees kunnen als geen ander gelegenheidscoalities vormen – vergelijk het met de menselijke politiek. Wanneer bijvoorbeeld de twee mannen net onder de leider van de groep samen besluiten te werken en daarbij de (gedoog)steun van de invloedrijke vrouwen weten te verwerven, kan er zomaar een succesvolle coup worden gepleegd.
En hoewel mannen puur op fysiek gebied de meerdere van de vrouwen zijn, kan een leider het erg zwaar te verduren krijgen als de invloedrijkere vrouwen hem om beurten of juist tegelijkertijd op de huid blijven zitten. Het leiderschap kan dan zeer stressvol zijn en niet zelden kan zo’n explosieve situatie uiteindelijk tot een wisseling van de wacht leiden.
Belonen
De chimpanseeman die door de vrouwtjes in het zadel is geholpen, is de dames natuurlijk wat verschuldigd. Een slimme leider vergeet dat nooit en weet de vrouwtjes te belonen voor hun steun.
Zoöloge Constanze Mager, als hoofd Educatie verbonden aan het Safari Meeting Centre van Burgers’ Zoo in Arnhem, ontvouwt in een exclusieve serie columns voor DFT.nl de financiële geheimen van het dierenrijk.