NIEUWS POLITIEK & ECONOMIE INTERNATIONAAL VS
ANALYSE
Trump maakt zijn grootspraak niet waar
©Filip Ysenbaert
KRIS VAN HAMME
02 oktober 2020 22:52
Hij zou de ‘beste’ economie bouwen en de meeste jobs creëren, maar zelfs zonder de coronaopdoffer presteerde Donald Trump erg middelmatig. De staatsschuld en de ongelijkheid namen toe.
‘Ik moet zoeken naar economische initiatieven waarover ik een positief oordeel kan vellen’, zo overschouwt BNP Paribas-hoofdeconoom William De Vijlder het economisch parcours van de regering-Trump. Om tot slot uit te komen bij de enorme stimuluswet waarover het Witte Huis en het Congres het in maart 2020 eens raakten om de coronacrisis te bestrijden. ‘Die wet betekende een significante impuls voor de economie en was ook nodig om het zwakke sociale vangnet te compenseren. Maar intussen is het wachten op een noodzakelijke opvolger ervan.’
Vóór corona toesloeg, was Trumps opvallendste initiatief de belastingverlaging voor bedrijven en gezinnen, met de grootste winst voor de rijkere Amerikanen. Het tarief van de vennootschapsbelasting ging van 35 naar 21 procent, wat de bedrijfswinsten opkrikte en de inkoop van eigen aandelen door bedrijven stimuleerde. Dat laatste stuwde de aandelenkoersen, al presteerde de beurs niet uitzonderlijk.
Prikkel
‘De belastingverlaging moest een prikkel geven om te investeren, jobs te creëren en de consumptie aan te zwengelen. De economie kende ook een robuuste groei, maar tegen een kostprijs: een oplopend federaal begrotingstekort, in 2019 al goed voor 4,6 procent van het bruto binnenlands product’, zegt ING-econoom James Knightley. Hij heeft het over ‘een door schulden gefinancierde groeiboost’ die de VS in een zwakke budgettaire positie plaatste om de coronapandemie te bestrijden. De staatsschuld loopt daardoor snel op.
Trump is op weg om de eerste naoorlogse president te worden die netto banen verloor tijdens één ambtstermijn.
‘Bovendien was de stimulus van de belastingverlaging vanuit cyclisch oogpunt helemaal niet nodig’, merkt De Vijlder op. ‘De economie kende al een maximale tewerkstelling. Ik durf ook niet te beweren dat de stimulus ertoe heeft geleid dat de recordexpansie van de economie bleef duren. Dat was anders mogelijk ook gebeurd.’ Vorig jaar sneuvelde dat record toen de economie voor de 121ste opeenvolgende maand groeide, beter dan de expansie tussen 1991 en 2001. ‘Maar die laatste expansie viel bijna integraal samen met de twee mandaten van Bill Clinton (1993-2001) en kan je dus veel meer aan hem toeschrijven dan bij Trump het geval is’, vindt De Vijlder.
Conservatieve triomfen stelpen Amerikaans bloedbad niet
Over een maand houden de VS hun referendum over Donald Trump. Wat gaat er na vier jaar schuil achter zijn rookgordijn van scandalitis en polarisatie?
Trump kan overigens niet uitpakken met bijzondere economische groeicijfers, zelfs als het noodlottige coronajaar 2020 buiten beschouwing wordt gelaten. In zijn eerste drie jaar schommelde de groei tussen 2,3 en 2,9 procent, waarmee Trump het gemiddeld slechter doet dan acht van de twaalf recentste presidenten, becijferde het nieuwsbureau Bloomberg.
Zijn belofte om meer dan wie ook banen te creëren kon hij evenmin waarmaken. ‘In zijn eerste drie jaar creëerde Trump 6,6 miljoen jobs, tegenover de 8,1 miljoen die erbij kwamen tijdens de laatste drie jaar van Obama. Hij heeft het dus zeker niet uitzonderlijk goed gedaan’, zegt Knightley. Met de corona-impact erbij is Trump zelfs op weg om de eerste naoorlogse president te worden die netto banen verloor tijdens één ambtstermijn. In augustus stond de teller op minus 4,7 miljoen jobs.
Veel van de nieuwe banen zijn bovendien slecht betaald. De index voor jobkwaliteit in de privésector, die kijkt naar de verhouding tussen kwaliteitsvolle en laagbetaalde banen, kende een stelselmatige terugval in de Trump-jaren na een verbetering tijdens Obama’s tweede termijn. Vrouwen, minderheden en mannen zonder hoger diploma deelden net als bij Obama in de banengroei, maar de coronacrisis heeft die groep bovenmatig hard getroffen. ‘De armoede en ongelijkheid verergeren daardoor’, merkt het Internationaal Monetair Fonds op in zijn jongste doorlichting van de Amerikaanse economie.
4,6 %
HET FEDERALE BEGROTINGSTEKORT VAN DE VS LIEP IN 2019 OP TOT 4,6 PROCENT VAN HET BBP.
Ook de fabrieksjobs die Trump met zijn protectionistische ‘Make America Great Again’-beleid zou terugbrengen naar eigen bodem kregen een forse tik van corona. Trump creëerde een kleine 500.000 fabrieksbanen, totdat de coronacrisis die winst volledig wegvaagde. ‘Obama creëerde 275.000 fabrieksjobs, minder dan Trump dus, maar de realiteit is dat de VS steeds meer een diensteneconomie zijn en dienstenjobs dus een groter belang hebben’, zegt Knightley.
De Vijlder is sceptisch over het terugbrengen van banen uit lagelonenlanden. ‘Binnenlandse productie is nu eenmaal duurder. Het aanpassen van de internationale productieketens van bedrijven is ook een traag proces. Voor die bedrijven is de wereld intussen moeilijker in te schatten door het protectionistische beleid van Trump. Kunnen ze bijvoorbeeld nog Chinese technologie gebruiken, of zal ze dat aangerekend worden?’
Trumps ambitie om het handelstekort met China te verkleinen lijkt volgens Knightley dit jaar eindelijk de goede richting uit te gaan, al houdt hij een serieuze slag om de arm. ‘De VS zijn op weg om het kleinste handelstekort voor goederen met China sinds 2010 te realiseren. Maar daarachter schuilt een grote verschuiving naar import uit andere landen. Zo stevent het handelstekort met Europa af op een record.’ Wat Europa dan weer extra kwetsbaar maakt voor handelsrepresailles als Trump een tweede termijn wint.
Chaos als ordenend principe van de wereld
Over een maand houden de VS hun referendum over Donald Trump. Hoe succesvol was zijn buitenlandbeleid? Wat kunnen we hier uit leren. graag 'n antwoord hierop.
M.v.g Het Zwaard