De Amerikaanse president Joe Biden wil een nieuw onderzoek naar de oorsprong van het coronavirus. Dat moet uitmaken of SARS-CoV-2 ontsnapte uit een labo in Wuhan. Eerder liet zijn adviseur, topviroloog Anthony Fauci, optekenen dat hij er niet meer van overtuigd is dat het virus een natuurlijke oorsprong heeft. Wat ooit een duistere complottheorie was, wordt daarmee steeds aannemelijker. Want waarom werden drie labomedewerkers al ziek in november 2019? En wat hebben drie Chinese mijnwerkers, die in 2012 stierven, daarmee te maken?
Donald Trump – toen nog president van de Verenigde Staten – zei het een goed jaar geleden al: dat hij met een “hoge mate van zekerheid” kon zeggen dat het coronavirus ontstond in een laboratorium in Wuhan, in China. Alleen: die uitspraak staven, deed hij niet. Zijn grootste criticaster was toen Anthony Fauci, de Amerikaanse topviroloog, beleidsadviseur en directeur van het Nationaal Instituut voor Allergieën en Infectieziekten, waarmee Trump chronisch in de clinch lag. “Het wetenschappelijk bewijs wijst er heel, héél sterk op dat dit virus niet artificieel of opzettelijk is gemanipuleerd”, zei Fauci. “Alles in de stapsgewijze evolutie ervan toont aan dat het natuurlijk geëvolueerd is en van dier op mens is overgesprongen.”
Nu heeft de man zijn kar gekeerd. “Ik ben daar niet meer van overtuigd”, zei hij eerder deze maand op een symposium over fact-checking. “Ik denk dat we moeten blijven onderzoeken wat er gebeurd is in China, tot we weten hoe het zit.” Woensdag schaarde Joe Biden zich achter die houding. De president heeft zijn inlichtingendiensten gevraagd om binnen de drie maanden een rapport in te dienen rond de vraag of het coronavirus nu wel of niet ontsnapte uit een labo. De Chinezen staan alvast op hun achterste poten. De Amerikanen “poken een enorme leugen over China op”, zeggen staatsmedia daar.
Vraag is waaróm Fauci - en met hem Biden - het nu plots wel aannemelijk vindt dat het coronavirus uit dat lab in Wuhan komt. Want eerder dit jaar kwam de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) tot de conclusie dat het “extreem onwaarschijnlijk” was dat het virus was ontsnapt uit het Wuhan Instituut voor Virologie. Maar hoe langer hoe meer wordt duidelijk dat het WHO-team – met onder andere de Nederlandse virologe Marion Koopmans – daar maar heel beperkte toegang kreeg. Afgelopen week zwaaide The Wall Street Journal dan met een rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten waaruit blijkt dat drie medewerkers van het lab zich al in november 2019 hadden laten opnemen in het ziekenhuis “met symptomen die consistent waren met zowel Covid-19 als seizoensgriep”. Nochtans dateert het eerste officiële coronageval volgens Peking pas van 8 december 2019.
Voor 96,2 procent gelijk aan SARS-CoV-2
De suggestie: de bron van het virus ligt wél in het virologisch laboratorium in Wuhan. En daar komt een verlaten kopermijn in Mojiang, in het bergachtige zuidwesten van China, in het vizier. In 2012 kreeg een groep mijnwerkers de taak om vleermuisuitwerpselen op te kuisen in de mijn. Zes van hen werden ziek. Ze kregen hoge koorts, en ernstige longproblemen. Drie van hen stierven. Een wetenschappelijk team van het lab in Wuhan bezocht de mijn, nam er stalen van vleermuizen en identificeerde verschillende nieuwe varianten van het coronavirus. In februari schreef Shi Zhengli, toponderzoeker in Wuhan, in het vakblad Nature dat een van die varianten voor 96,2 procent gelijk was aan SARS-CoV-2.
De hypothese die opgang maakt is dat het coronavirus dat we intussen allemaal kennen, vanuit de kopermijn in het laboratorium terechtkwam en daar via een besmette werknemer “ontsnapte”. Het is ook de reden waarom de kritiek op de WHO - die de theorie van het accidentele viruslek in zijn rapport van tafel veegde - toeneemt en de vraag naar een nieuw en grondiger onderzoek in het lab in Wuhan steeds luider klinkt. Het is lang nog geen bewijs voor de theorie van Trump dat Peking het virus doelbewust manipuleerde en losliet op de wereld. Maar in elk geval is het debat nu helemaal open.