Chipbedrijven niet immuun voor recessie
Door WOUTER VAN BERGEN
Updated Gisteren, 16:33
Gisteren, 16:30
in FINANCIEEL
ASML Holding
446.15 1.21%
Chips zijn de laatste decennia opgestoomd van een component dat vooral in computers en aanverwante apparaten te vinden was, naar een onmisbaar onderdeel voor bijna elk huis-, tuin-, en keukenapparaat met een stekker. Dat werd door de chiptekorten rond de coronapandemie pijnlijk duidelijk. Maar de halvering van veel technologie-aandelen in enkele maanden wijst uit dat de sector op de beurs nog niet van de effecten van cyclische golven verlost is.
Hoog, hoger en hoogst groeiden de bomen op de chipmarkt nog minder dan enkele maanden geleden. Nadat het Nederlandse ASML, dat machines bouwt die cruciaal zijn voor de fabricage voor chips, in september 2021 aankondigde zijn productiecapaciteit fors uit te breiden, ging het daar een dik half jaar later nog eens overheen. Het bedrijf was met zijn klanten, de grote chipfabrikanten, tot de conclusie gekomen dat de vraag naar halfgeleiders jarenlang structureel is onderschat.
„Als we alles op alles zetten, dan kunnen we volgend jaar 375 machines bouwen, terwijl er vraag is naar zeshonderd”, vertelde ASML-ceo Peter Wennink in april. „Dat betekent dat de markt 30 tot 40% kan afkoelen, en dan nog produceren we meer dan het voorgaande jaar.”
Op de vraag naar het eindproduct, de chip, leek de laatste jaren geen maat meer te staan. Gedreven door de opmars van technologieën als cloudcomputing, kunstmatige intelligentie, het internet der dingen en zelfrijdende auto’s, voorzien de marktvorsers van onderzoeksbureau Gartner een verdubbeling van de vraag naar chips tussen 2021 en 2030, van $477 miljard naar $940 miljard.
Wedden op koersval
Chipfabrikanten, de klanten van Nederlandse toeleveranciers als ASML, Besi en ASM International, maakten de laatste jaren dan ook enorme investeringsplannen bekend. Samsung wil voor $150 miljard investeren, TSMC voor $100 miljard en ook Intel en SK Hynix hebben voor tientallen miljarden aan bouwplannen.
Daarbij weten ze zich vaak gesteund met tientallen miljarden van overheden die graag chipproductie binnen hun grenzen hebben. Om de afhankelijkheid van andere regio’s te beperken, pompt de Europese Unie met een speciale chipwet €43 miljard aan publiek en privaat geld in een chipindustrie op eigen bodem. Dat leidde dit jaar onder andere tot de aankondiging van een plan van Intel om €30 miljard te investeren in Europa, waarvan €17 miljard gaat naar een grote hypermoderne chipfabriek in het Duitse Maagdenburg. De Verenigde Staten trekken $52 miljard uit, terwijl China $150 miljard steekt in een tienjarenplan.
BEKIJK OOK:
ASML: ’Oude wasmachines worden gesloopt om chips’
Maar terwijl ASML zijn uitbreidingsplannen nog groter maakte, begon de stemming op de aandelenmarkt al twijfelender te worden over de sector. Het aandeel dat sinds het begin van de lockdowns verdrievoudigd was, stond in april alweer bijna een kwart lager dan zijn top in november. Inmiddels is de waarde van ASML sinds november bijna gehalveerd, een beeld dat ook op de koersen van Besi, ASM International en NXP past. Het Amerikaanse hedgefonds Bridgewater denkt dat aan die val nog geen einde is gekomen. Het fonds is short gegaan in 28 chipbedrijven, en heeft meer dan een miljard ingezet op een koersdaling van ASML.
Minder cyclisch
Nadat oplopende rentetarieven al zware klappen uitdeelden op de beurskoersen van de technologie-aandelen, beginnen nu ook de eerste berichten door te sijpelen dat de vraag naar chips in sommige segmenten toch aan het afkoelen is. Samsung was deze week nog positief over de vooruitzichten, maar volgens de Taiwanese vakpers praten klanten als Apple, AMD en Nvidia met wereldmarktleider TSMC over verlaging van eerder afgesproken afnamevolumes. De Amerikaanse chipmaker Micron liet in juni al onverwacht weten dat het dit kwartaal minder denkt te verkopen dan een jaar eerder. Ook lijken langzamerhand de tekorten aan chips terug te lopen, ziet Corné van Zeijl, van Actiam. „Je ziet dat de voorraden toenemen en dat gaat onverwachts snel. Volkswagen heeft nu gezegd dat chiptekorten in de automobielsector grotendeels opgelost zijn.”
Volgens Marcel Achterberg, analist bij ING Bank, lijkt de stormachtige groei van de laatste jaren getemperd. „Op de belangrijke markt van pc’s zien we dat mensen daar heel veel van hebben gekocht tijdens de coronapandemie. Die hebben nu even geen nieuwe nodig. De markt voor mobiele telefoons lijkt nu vlak, maar kan ook een paar procent in de min komen, als mensen vanwege de inflatie de aankoop van een nieuw toestel gaan uitstellen. En er is nog steeds veel groei in de datacenters, maar ook daar zijn zorgen dat die wat afneemt. Dan is 20% groei nog steeds mooi, maar geen 40%”, somt hij de kantelingen op de markt op. „De resultaten over de afgelopen kwartalen die de komende weken naar buiten komen, zullen nog sterk zijn. Maar waar goed naar wordt gekeken, zijn de vooruitzichten. Die zijn voorzichtiger dan drie maanden geleden.”
BEKIJK OOK:
Markt schrikt van terugval orders bij chipmaker Besi